Ông Lê Minh Nghĩa, Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Thanh (người đứng) trả lời chất vấn. Ảnh: VT

Trả lời tại phiên chất vấn, Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Thanh Hóa Lê Minh Nghĩa cho biết: Tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 của tỉnh Thanh Hóa là 14.924,312 tỷ đồng, trong đó kế hoạch vốn năm 2023 là 12.505,572 tỷ đồng; kế hoạch vốn năm 2022 được kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm 2023 là 2.418,739 tỷ đồng. Số vốn đã được HĐND tỉnh, UBND tỉnh phân bổ, giao kế hoạch là 14.894,418 tỷ đồng, bằng 99,8% kế hoạch cho 296 chương trình, nhiệm vụ và dự án.

Trong tổng số 94 chủ đầu tư, đơn vị được giao vốn năm 2023, có 70 chủ đầu tư giải ngân đạt trên mức giải ngân trung bình của cả tỉnh (có 38 chủ đầu tư, đơn vị đã giải ngân đạt 100% kế hoạch); 21 chủ đầu tư, đơn vị giải ngân dưới mức giải ngân trung bình của cả tỉnh; 3 chủ đầu tư chưa giải ngân.

Các sở, ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh giải ngân đạt 46,2% kế hoạch; UBND cấp huyện giải ngân đạt 65,7% kế hoạch; UBND cấp xã giải ngân đạt 69,9% kế hoạch; các đơn vị khác giải ngân 82,9% kế hoạch.

Về dự án, nhiệm vụ, chương trình, trong tổng số 296 dự án, nhiệm vụ, chương trình được giao vốn, có 109 dự án đã giải ngân đạt 100% kế hoạch, với số vốn là 993,066 tỷ đồng (trong đó có 26 dự án hoàn thành có quyết toán được duyệt là 92,093 tỷ đồng; 35 dự án hoàn thành chưa có quyết toán được duyệt là 112,932 tỷ đồng; 34 dự án chuyển tiếp là 573,487 tỷ đồng; 7 dự án khởi công mới là 211,054 tỷ đồng; 7 dự án chuẩn bị đầu tư là 3,5 tỷ đồng).

Đến ngày 5/12/2023, giải ngân vốn (bao gồm cả vốn năm 2022 kéo dài sang năm 2023) được 9.921 tỷ đồng, bằng 66,5% kế hoạch. Trong đó giải ngân vốn năm 2023 bằng 70,5% kế hoạch, giải ngân vốn năm 2022 kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm 2023 bằng 45,5% kế hoạch. Một số nguồn vốn có tỷ lệ giải ngân đạt khá so với kế hoạch, như: Chi xây dựng cơ bản vốn tập trung trong nước đạt 82,9%; đầu tư từ nguồn thu tiền sử dụng đất đạt 80,4%.

Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Thanh Hóa nêu lên một số khó khăn, vướng mắc dẫn đến tiến độ giải ngân vốn chậm như: Công tác chuẩn bị thủ tục đầu tư, lựa chọn nhà thầu xây lắp của một số dự án còn chậm. Công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) vẫn còn vướng mắc ở nhiều dự án làm chậm và ảnh hướng đến tiến độ thực hiện. Tiến độ thi công của nhiều dự án chuyển tiếp còn chậm so với tiến độ thực hiện và hợp đồng thi công đã ký. Nhiều dự án đã quá thời gian thực hiện phải điều chỉnh tiến độ thực hiện trong dự án đầu tư. Các văn bản do Trung ương hướng dẫn triển khai các chương trình MTQG ban hành còn chậm, chưa đồng bộ, tạo khoảng trống pháp lý trong quá trình thực hiện...

Trước thực trạng trên, đại biểu HĐND tỉnh Thanh Hóa đã đặt nhiều câu hỏi và đề nghị Giám đốc Sở KH&ĐT làm rõ những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp khắc phục.

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Mai Nhữ Thắng, Tổ Đại biểu huyện Triệu Sơn về nguyên nhân dẫn đến chậm giải ngân vốn đầu tư công, Giám đốc Sở KH&ĐT nêu rõ: Việc chậm giải ngân vốn có cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu, như: Nhiều dự án, chủ đầu tư chuẩn bị dự án chưa tốt, dẫn đến phải điều chỉnh dự án nhiều lần để thay đổi quy mô đầu tư, hướng tuyến... làm kéo dài thời gian thực hiện. Năng lực trong triển khai thực hiện của nhiều chủ đầu tư, các đơn vị liên quan có mặt còn hạn chế; chưa sâu sát, quyết liệt, thiếu đôn đốc, kiểm tra chưa dự báo được các tình huống khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện các dự án; cùng một hành lang pháp lý nhưng có chủ đầu tư, địa phương làm tốt, có chủ đầu tư, địa phương làm chưa tốt.

Tinh thần, trách nhiệm trong tổ chức thực hiện dự án còn chưa cao, thiếu sâu sát. Năng lực, tinh thần trách nhiệm của nhà thầu tư vấn lập dự án, nhà thầu xây lắp còn hạn chế. Một số địa phương chưa nghiên cứu kỹ quy định của pháp luật dẫn đến chần chừ trong quá trình thực hiện. Một số dự án có thời điểm thiếu hụt nguyên vật liệu ảnh hưởng đến tiến độ thi công... Đối với việc giải ngân nguồn vốn chuyển tiếp từ năm 2022 sang năm 2023 đạt thấp chủ yếu là liên quan đến thực hiện Dự án tuyến đường bộ ven biển Thanh Hóa.

Để xảy ra sự chậm trễ trong giải ngân vốn đầu tư công, Giám đốc Sở KH&ĐT cho rằng, trách nhiệm đầu tiên thuộc về chủ đầu tư trong tổ chức triển khai thực hiện dự án. Liên quan đến dự án chậm trong GPMB có trách nhiệm của các huyện, thị xã, thành phố. Cùng với đó là trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị được giao thẩm định.

Tại phiên chất vấn, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh cũng đã trả lời các nội dung liên quan đến việc chậm giải ngân triển khai thực hiện Dự án Kè chống sạt lở bờ tả, hữu sông Chu khu vực cầu Vạn Hà, huyện Thiệu Hóa và đê tả sông Lèn, huyện Hà Trung thuộc chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Nhận khuyết điểm về tiến độ giải ngân chậm, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh cam kết sẽ hoàn thành dự án trước 30/5/2024.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Cao Tiến Đoan, TĐ Dại biểu TP Sầm Sơn về giải pháp đối với chủ đầu tư chậm giải ngân vốn, ông Lê Minh Nghĩa cho biết, sẽ tham mưu thực thi giải pháp không giao thực hiện dự án mới cho chủ đầu tư giải ngân vốn chậm; đồng thời cắt giảm vốn đầu tư công trung hạn đối với các chủ đầu tư.

Liên quan đến giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn thực hiện các chương trình MTQG, Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Thanh Hóa nhấn mạnh: Trước mắt đối với dự án đang triển khai thực hiện, các huyện chỉ đạo chủ đầu tư, nhà thầu thi công đẩy nhanh tiến độ thi công. Về lâu dài sẽ rà soát các quy định, tập trung thực hiện các giải pháp giải ngân hết vốn trong năm 2024.