(Thanh tra) - Với chính sách phát triển đúng hướng cùng hỗ trợ mạnh mẽ về tài chính, Việt Nam đang được xem là điểm đến hấp dẫn của các “đại bàng” công nghệ AI, bán dẫn. Để thu hút dòng vốn hấp dẫn này, bên cạnh môi trường đầu tư hấp dẫn thì nhân lực chất lượng cao cũng cần được chú trọng.
Vốn FDI “chảy” vào Việt Nam tăng 34,7%
Đến hết tháng 3/2025, tổng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đăng ký vào Việt Nam đạt gần 10,98 tỷ USD, tăng 34,7% so với cùng kỳ năm 2024. Lãnh đạo Cục Đầu tư nước ngoài cho biết: Sự tăng trưởng này đến từ nhiều yếu tố; trong đó, vốn tăng thêm và các hình thức góp vốn, mua cổ phần ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ.
Riêng lĩnh vực bán dẫn, cũng số liệu của cơ quan này thống kê, tính hết năm 2024, đã có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD tại Việt Nam.
Con số này cho thấy, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong ngành bán dẫn. Trong chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam hiện đang tham gia vào các công đoạn: thiết kế, kiểm thử, đóng gói vi mạch, sản xuất thiết bị và nguyên liệu liên quan đến bán dẫn nhưng chưa có nhà máy sản xuất chip.
Cụ thể, Việt Nam đã thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cũng như các Khu công nghệ cao TPHCM, Hòa Lạc (Hà Nội), Đà Nẵng cùng nhiều khu công nghiệp tiêu chuẩn.
Đây là những điểm đến tiềm năng trong quá trình chuyển dịch chuỗi sản xuất bán dẫn và thu hút nguồn vốn FDI của các tập đoàn công nghệ bán dẫn lớn trên thế giới như: Amkor, Samsung, Hana Micron, Foxconn, LAM Research, Coherent, Intel.
Bên cạnh đó, chúng ta đã có nhiều doanh nghiệp (DN) công nghệ thông tin, nhà đầu tư tốt như: Viettel, FPT, Phenikaa đang triển khai chiến lược phát triển, đẩy mạnh các dự án cụ thể trong lĩnh vực bán dẫn, và bắt đầu có các startup tiềm năng về bán dẫn.
Chưa hết, hiện nay, Việt Nam có hơn 50 DN thiết kế vi mạch với đội ngũ nhân lực ước tính hơn 6.000 kỹ sư, công đoạn đóng gói kiểm thử có 7 nhà máy, với khoảng 6.000 kỹ sư và hơn 10.000 kỹ thuật viên; các DN về sản xuất thiết bị và nguyên liệu cho ngành bán dẫn như: Samsung, Seojin, Coherent... cũng đã đi vào hoạt động.
Nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu như NVIDIA, Qualcomm, LAM Research, Qorvo, AlChip... chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Việt Nam phát triển các trung tâm nghiên cứu, mở rộng đầu tư, sản xuất tại Việt Nam.
Đáng chú ý, vào ngày 5/12/2024, thỏa thuận hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn NVIDIA được ký kết nhằm hợp tác thành lập Trung tâm Nghiên cứu và phát triển và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam. Thỏa thuận này được xem là "cú hích" quan trọng giúp Việt Nam có được bước nhảy vọt về công nghệ trong thời gian tới, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư FDI lĩnh vực AI, bán dẫn.
Theo ông Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc Trung tâm NIC, để đón làn sóng đầu tư, NIC đã tập trung phát triển hệ sinh thái cho các ngành, lĩnh vực trọng tâm, trong đó có lĩnh vực bán dẫn và AI.
NIC phối hợp với các tập đoàn công nghệ để đặt các trung tâm R&D về AI và bán dẫn để phát triển giúp Việt Nam có thể nắm bắt được các công nghệ lõi. Cùng đó, xây dựng những chương trình hỗ trợ để DN Việt Nam để có thể tham gia vào chuỗi giá trị của ngành công nghiệp bán dẫn và AI. Cụ thể là hỗ trợ DN trong nước tham gia kết nối những DN lớn trên thế giới.
Phát triển nhân lực cao, để không bỏ lỡ “mỏ vàng” trong tương lai
Để “hút” nhiều hơn nữa nguồn vốn FDI, nhất là đầu tư vào AI, bán dẫn, theo các chuyên gia, việc tiên quyết phải làm là đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để tiếp cận công nghệ hiện đại, đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp FDI...
Các doanh nghiệp FDI luôn cần nhân lực giỏi để ứng dụng vào công nghệ mới. Vì vậy, việc chú trọng đào tạo lực lượng lao động có trình độ sẽ thu hút nguồn vốn FDI vào lĩnh vực AI, bán dẫn. Theo các chuyên gia, Việt Nam có lợi thế lớn về lực lượng lao động trẻ và năng động, nhưng vẫn còn những lỗ hổng kỹ năng cần được giải quyết để đáp ứng nhu cầu của DN.
Ông Nitin Kapoor, Phó Chủ tịch Liên minh Diễn đàn DN Việt Nam (VBF) cho rằng, để thu hút và giữ chân nhà đầu tư FDI lĩnh vực AI, bán dẫn, vốn là lĩnh vực khó, Việt Nam cần có nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như hệ thống hạ tầng đồng bộ, hiện đại.
Theo Cục Đầu tư nước ngoài, bên cạnh việc ban hành các cơ chế, chính sách mới để tạo động lực thu hút nhà đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm như AI, bán dẫn, Việt Nam đang triển khai đồng bộ các giải pháp từ phát triển quỹ đất cùng hệ thống hạ tầng khu công nghiệp, phát triển nguồn nhân lực và thị trường lao động cũng như công nghiệp phụ trợ. Nếu không chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để đón làn sóng đầu tư FDI lĩnh vực bán dẫn, AI, Việt Nam sẽ bỏ lỡ một “mỏ vàng” trong tương lai.
Chính vì vậy, Chính phủ đã có những chỉ đạo rất quyết liệt để tận dụng cơ hội này. Trong đó, giao Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) xây dựng Chiến lược phát triển ngành bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước đây (nay là Bộ Tài chính) chủ trì, xây dựng Đề án Phát triển nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn tại Việt Nam đến năm 2030 với mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư ngành bán dẫn.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho hay: “Hiện đang diễn ra tình trạng cạnh tranh rất khốc liệt giữa các quốc gia trong khu vực và trên thế giới về thu hút FDI và đặc biệt là đối với ngành bán dẫn vì các quốc gia đều thấy lợi ích, tiềm năng và quy mô của ngành này là rất lớn, đến năm 2030 có thể lên tới hơn 1.000 tỉ USD. Nước nào nhanh nhạy, có những chính sách phù hợp, quyết liệt thì sẽ làm chủ và tranh thủ được làn sóng mới này”.
Hỗ trợ đến 10.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp
Bên cạnh các chính sách phát triển đúng hướng, những hỗ trợ về tài chính được xem là một trong những yếu tố quan trọng nhất cho việc thu hút đầu tư trong lĩnh vực AI, bán dẫn tại Việt Nam.
Theo Nghị quyết mới được Quốc hội thông qua vào tháng 2/2025, DN Việt đầu tư xây dựng nhà máy đầu tiên sản xuất chip bán dẫn chuyên dụng có thể nhận được hỗ trợ lên đến 30% tổng mức đầu tư từ ngân sách Trung ương, trong trường hợp nhà máy nghiệm thu đưa vào sản xuất trước ngày 31/12/2030. Tổng mức hỗ trợ không vượt quá 10.000 tỷ đồng. Đây là cơ hội lớn để Việt Nam vươn lên làm chủ công nghệ lõi, trong bối cảnh đang có nhiều lợi thế.
“Việt Nam là quốc gia có ngành công nghiệp đang phát triển mạnh mẽ, có nguồn nhân lực dồi dào; có một thời gian dài làm quen với công nghiệp bán dẫn. Ví dụ như Intel đã ở đây hơn 10 năm trước. Nhiều kỹ sư đã quen với ngành này và đây là một yếu tố quan trọng để thu hút vốn đầu tư trong tương lai”, ông John Neuffer - Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Mỹ đánh giá.
Trước đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định về việc thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư cho công nghệ cao. Quỹ này được thiết lập để hỗ trợ tài chính cho các DN đầu tư vào ngành công nghệ cao, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn. Theo quy định, DN có thể nhận hỗ trợ lên đến 50% chi phí đào tạo nhân lực và 30% chi phí đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D).
“Việt Nam là một môi trường đầu tư năng động với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Chính phủ, hạ tầng phát triển và nguồn nhân lực chất lượng cao với chi phí hợp lý khiến nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn cho các DN công nghệ cao”, ông Lee Dong-Chul, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hana Micron (Hàn Quốc) đánh giá.
