889 xã đạt chuẩn NTM

NTM đã hình thành trên thực tế đáp ứng nguyện vọng người dân nông thôn và ngày càng thu hút sự tham gia của người dân, doanh nghiệp. Bộ mặt nông thôn ở nhiều nơi được đổi mới, văn minh hơn, cơ sở hạ tầng thiết yếu đươc nâng cấp, hệ thống chính trị cơ sở tiếp tục được củng cố, thu nhập và điều kiện sinh sống của người dân được cải thiện, nâng cao.

Theo Ban Chỉ đạo Trung ương về Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM, đến nay, cả nước đã có 889 (9,94%) xã được công nhận đạt chuẩn NTM và 5 huyện được công nhận đạt chuẩn NTM. Nhiều mô hình mới, hiệu quả trong triển khai thực hiện Chương trình như: chuyển đổi diện tích ven biển để nuôi tôm của tỉnh Nam Định; mỗi làng một sản phẩm (OCOP) của tỉnh Quảng Ninh; xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu…

Tuy nhiên, tình trạng nợ đọng trong xây dựng NTM vẫn khá phổ biến. Thu nhập và đời sống của người dân chưa được cải thiện đáng kế khi mới có khoảng 44,6% xã đạt tiêu chí thu nhập, 36,7% xã đạt tiêu chí hộ nghèo. Chênh lệch về tiến độ, kết quả xây dựng NTM giữa các vùng cũng có xu hướng ngày càng tăng lên. Ví như ở miền núi phía Bắc, bình quân tỷ lệ xã đạt chuẩn chỉ có 2,68%, trong khi đó ở đồng bằng sông Hồng lên tới 20,4%...

Vẫn còn 10 tỉnh chưa phân bổ xong vốn và 5 tỉnh (Đăk Nông, Điện Biên, Cao Bằng, Sơn La và Bắc Kạn) còn “trắng” xã điểm đạt NTM.

Đáng lo ngại, vẫn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại cấp trên. Không ít nơi, có biểu hiện chạy theo thành tích trong xét xã đạt chuẩn hay để hoàn thành tiên độ NTM đã huy động sức dân chưa phù hợp. Thậm chí, huy động cả người nghèo đóng góp vào xây dựng NTM, trừ vào cả số tiền mà người nghèo được hưởng.

Không làm bằng mọi giá

Nhấn mạnh NTM là chương trình “dài hơi”, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Quốc Cường lưu ý, việc đặt ra mục tiêu là để toàn Đảng, toàn dân chung sức phấn đấu nhưng không phải làm bằng mọi giá. Ép dân với các khoản thu nặng nề thì không thể chấp nhận được. “Trong quá trình thực hiện xây dựng NTM, không được nóng vội, cần những bước đi vững chắc và điều quan trọng là cần phải bảo đảm được người dân đủ ăn, đủ ở. Sau đó mới tính đến các tiêu chí khác”, ông Cường nói.

Chính phủ yêu cầu, các bộ, ngành, địa phương ưu tiên phân bổ kinh phí, nguồn lực cho vùng khó khăn xây dựng NTM. Chính quyền địa phương các cấp chỉ được huy động sức dân vào xây dựng NTM ở mức hợp lý, tùy thuộc vào điều kiện của người dân. Nếu huy động người nghèo dùng sức để xây dựng các công trình ở nông thôn, chính quyền phải tạo thêm điều kiện để người nghèo có thêm thu nhập từ sự huy động của chính quyền. “Bộ Tài chính nhanh chóng ra văn bản hướng dẫn các nơi phân bổ vốn để tránh tình trạng phân bổ không đầy đủ cho các xã miền núi, biên giới nên chính quyền phải huy động quá sức dân”, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia Chương trình Mục tiêu xây dựng NTM nêu rõ. Đặc biệt, các bộ, ngành phải tăng cường thanh tra, kiểm tra nếu để xảy ra huy động quá sức dân phải chấn chỉnh ngay.

Theo Thứ trướng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Trần Thanh Nam, các địa phương cần ưu tiên phát triển các cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn xã, thôn trực tiếp gắn với phát triển đời sống hàng ngày của người dân.. Riêng 5 tỉnh “trắng” xã đạt NTM, Ban Chỉ đạo đề nghị phải tập trung nguồn lực để mỗi tỉnh này phải có ít nhất một xã đạt chuẩn 19 tiêu chí NTM.

Dân góp trên 95 nghìn tỷ đồng xây dựng NTM

Chương trình đã huy động được nhiều nguồn lực để thực hiện, trong đó mức độ tham gia của người dân đạt cao hơn các chương trình mục tiêu quốc gia khác.

Giai đoạn 2011 - 2014, đã huy động được khoảng 591.170 tỷ đồng đầu tư cho chương trình, trong đó ngân sách nhà nước 192.269 tỷ đồng; tín dụng 285.859 tỷ đồng; doanh nghiệp 31.887 tỷ đồng; Dân góp 68.733 tỷ đồng và các nguồn khác 12.421 tỷ đồng. 6 tháng đầu năm 2015 theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, vốn huy động từ nhân dân 26.293 tỷ đồng.

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và góp phần hoàn thành mục tiêu của Chương trình, Quốc hội đã bổ sung 15.000 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ trong năm 2015, 2016. Dự kiến đến hết năm 2015, cả nước có khoảng 5 huyện và 1.800 xã đạt chuẩn NTM.

Để bảo đảm cho các tiêu chí NTM có tính thực tiễn nhằm đạt mục tiêu dự kiến đến năm 2020 “có 50% số xã đạt chuẩn NTM”, ông Tăng Minh Lộc, Chánh Văn phòng Điều phối NTM cho biết, sẽ sửa đổi bộ tiêu chí NTM. Theo đó, tiêu chí về thủy lợi dự kiến bỏ phần về kiên cố hóa kênh mương mà chỉ đảm bảo tiêu chí tưới tiêu và phòng, chống thiên tai hiệu quả. Về tiêu chí môi trường, các cơ sở sản xuất kinh doanh ở làng nghề phải đảm bảo thực hiện đúng các quy định về bảo vệ môi trường;tỷ lệ hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh, có chuồng trại đảm bảo vệ sinh môi trường…. Đồng thời, bổ sung 8 tiêu chí huyện NTM như phải có quy hoạch sử dụng đất công khai;giao thông đạt chuẩn, kết nối với các hệ thống đường giao thông cấp xã; điện phải vươn tới các xã…

Thảo Nguyên