Hạ tầng đồng bộ là một trong những điều kiện thúc đẩy phát triển GTCC. Ảnh: HO

Nhiều ưu việt của hệ thống GTCC

Hạn chế phương tiện giao thông cá nhân (GTCN) và phát triển giao thông công cộng (GTCC) là hướng đi kinh nghiệm quý báu của nhiều TP trên thế giới.

Thứ nhất giảm quỹ đất của đô thị khi sử dụng GTCC trong điều kiện quỹ đất ngày càng khan hiếm. Điều này khá dễ hình dung nếu người dân sử dụng xe buýt thường để đi lại thì 1 xe buýt có thể chuyên chở được 60 người và nếu mỗi người sử dụng 1 ô tô thì con số là 60 xe cá nhân.

Thứ hai giảm chi phí vận hành khi sử dụng GTCC do giá thành vận chuyển rẻ hơn đi xe cá nhân. Đây là khoản chi phí đáng kể hàng tháng nếu sử dụng xe cá nhân như: Nhiên liệu, chỗ đỗ xe, bảo dưỡng, sửa chữa... Trong khi đó, GTCC còn phù hợp với những người có thu nhập thấp, không có khả năng chi trả cho GTCN nhờ các chính sách hỗ trợ, trợ giá của Nhà nước.

“Các lợi ích tiếp theo mà GTCC đem lại đó là giảm khí thải môi trường do khí thải của phương tiện GTCC tính trên đầu người thấp hơn GTCN. Khi sử dụng phương tiện GTCC, nhất là phương tiện đi trên cao hoặc ngầm thì lưu lượng xe đi lại trên đường giảm đi rõ rệt. Tình trạng mất an toàn sẽ được kiểm soát và đây là tính ưu việt rất lớn của GTCC. Cùng với ưu việt đó là góp phần làm đẹp cảnh quan đô thị do giảm bớt tắc nghẽn giao thông trên đường phố”, nhóm chuyên gia thuộc Hiệp hội Các đô thị Việt Nam và Đại học Kiến trúc đánh giá.

Việc hạn chế phương tiện cá nhân là một giải pháp mang tầm nhìn dài hạn. Ảnh: HO

Việt Nam học gì từ các nước?

Theo PGS.TS Vũ Thị Vinh, nguyên Tổng Thư ký Hiệp hội Các đô thị Việt Nam, trên thế giới có nhiều thành phố đã có quá trình phát triển hệ thống GTCC lâu đời với rất nhiều kinh nghiệm quý báu mà các đô thị Việt Nam có thể tham khảo học tập. 

Để giải bài toán khó khi mật độ dân số cao nhất Nhật Bản (6.000 người/km²), Tokyo đã phát triển hệ thống GTCC hiện đại và đa dạng với các tuyến đường sắt đô thị, tàu điện ngầm và các loại hình GTCC khác như xe buýt, xe điện 1 ray. 

Theo thống kê, riêng 23 quận nội đô, bình quân 28,25 triệu người sử dụng GTCC/1 ngày. Điều này đã góp phần giảm tình trạng tắc đường và tai nạn giao thông. Mặc dù, có một hệ thống GTCC phát triển nhưng để đảm bảo giao thông thông suốt, ở thành phố đông dân nhất Nhật Bản, ý thức chấp hành pháp luật giao thông của người dân có ý nghĩa vô cùng quan trọng cùng với chế tài xử phạt công bằng và minh bạch là các yếu tố quyết định thành công.

Nếu như Seoul từng được biết đến là nơi đã sử dụng vé xe buýt thông minh, xây dựng các tuyến buýt chạy trên làn riêng nhằm kết nối giao thông xe buýt với phương tiện ngầm bằng một hệ thống GTCC hoàn chỉnh nhằm giảm ùn tắc giao thông, thì ngày nay, Thủ đô của Hàn Quốc còn đi đầu trong sử dụng các phương tiện nhiên liệu sạch tạo nên giao thông xanh. 

Điều đặc biệt là hệ thống thẻ giao thông của Hàn Quốc được dùng chung để thanh toán cho tất cả các loại GTCC, có thể thay thế tiền mặt hay vé xe khi đi tàu, xe.

Theo các nhà nghiên cứu, nhờ có hệ thống xe buýt đáng mơ ước với tất cả các đô thị trên toàn cầu, Ciritiba của Brazil đã được Hội đồng Đô thị Liên hợp quốc ca ngợi là “thành phố sáng tạo nhất thế giới”. 

“Thành phố với 3 triệu dân đã nổi tiếng khắp thế giới là nơi ra đời hệ thống buýt tốc hành BRT vô cùng hiệu quả mà giờ đây riêng châu Á đã xuất hiện tại hơn 70 thành phố”, PGS.TS Vũ Thị Vinh chia sẻ.

Hữu Oanh