(Thanh tra) - UBND TP Hồ Chí Minh vừa báo cáo tổng kết giai đoạn 2011 - 2025 về cơ cấu lại hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD) gắn với xử lý nợ xấu trên địa bàn, đồng thời kiến nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam chỉ đạo NHNN chi nhánh tiếp tục nghiên cứu, rà soát và luật hóa các quy định về hoạt động mua, bán và xử lý nợ xấu.
UBND TP Hồ Chí Minh vừa kiến nghị NHNN Việt Nam chỉ đạo NHNN chi nhánh thường xuyên, kịp thời phối hợp với UBND TP để nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát; đồng thời, có biện pháp hỗ trợ xử lý nhanh các vụ việc phát sinh tại hệ thống TCTD.
Trọng tâm là tháo gỡ vướng mắc trong xử lý tài sản bảo đảm, thi hành án dân sự, nhận diện sớm rủi ro và khuyến khích các giải pháp thị trường đối với nợ xấu.
Bên cạnh yêu cầu về thể chế, TP Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh yếu tố nâng cao năng lực tổ chức. UBND TP đề nghị NHNN chi nhánh và Hiệp hội Quỹ tín dụng nhân dân (TDND) duy trì các chương trình đào tạo, bồi dưỡng định kỳ cho đội ngũ cán bộ chủ chốt tại các quỹ TDND, chú trọng kiến thức quản trị, kiểm soát rủi ro, chuẩn hóa quy trình tín dụng và giám sát sau vay.
Song song, đề nghị NHNN chi nhánh và Ngân hàng Hợp tác xã tăng cường hỗ trợ số hóa, thúc đẩy ứng dụng công nghệ hiện đại (hệ thống lõi, eKYC, chấm điểm tín dụng), cải thiện năng lực quản trị dữ liệu và năng lực cảnh báo sớm.
Số liệu cho thấy, trong giai đoạn 2011 - 2025, tổng nguồn vốn hoạt động của hệ thống quỹ TDND trên địa bàn đạt 4.802 tỷ đồng; năng lực tài chính từng bước củng cố theo hướng tăng vốn điều lệ, mở rộng thành viên trên cơ sở gắn kết huy động – cho vay.
Đến ngày 31/8/2025, vốn điều lệ toàn hệ thống đạt 235 tỷ đồng (không bao gồm quỹ TDND đang bị kiểm soát đặc biệt), vốn huy động đạt 4.203 tỷ đồng.
Các quỹ TDND đã góp phần tích cực cho phát triển kinh tế – xã hội địa phương, xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ việc làm; nhiều quỹ phát huy được vai trò tương trợ cộng đồng, hoạt động đúng hướng, an toàn, hiệu quả.
Về chất lượng tín dụng, tại 31/8/2025, nợ xấu của các quỹ TDND là 78 tỷ đồng, chiếm 2,58% tổng dư nợ.
Hầu hết quỹ duy trì tỷ lệ dưới 3%; ngoại lệ có 6/35 quỹ có tỷ lệ cao gồm: Nam Sài Gòn (52,8%), An Lạc (5,4%), Châu Đức (4,5%), An Bình (3,6%), Nhơn Đức (3,3%) và Bình Chánh (3,1%).
Theo đánh giá, nợ xấu có xu hướng tăng do khó khăn chung của nền kinh tế; các quỹ đang triển khai đồng bộ biện pháp: Đôn đốc khách hàng, xử lý tài sản bảo đảm, khởi kiện và phối hợp cơ quan thi hành án để thực thi bản án có hiệu lực.
Tuy vậy, quá trình cơ cấu lại quỹ TDND còn nhiều điểm nghẽn. Năng lực quản trị – điều hành giữa các quỹ chưa đồng đều; một số nơi thiếu tầm nhìn chiến lược, chưa chủ động dự tính, dự báo rủi ro; công tác kiểm tra, kiểm soát chưa kịp thời, hiệu quả cảnh báo còn hạn chế.
Không ít quỹ quy mô nhỏ, năng lực tài chính mỏng, dễ bị tác động tiêu cực; tăng trưởng dư nợ gặp khó do cạnh tranh gay gắt từ ngân hàng thương mại và công ty tài chính. Công tác quy hoạch, đào tạo cán bộ còn chậm; ở nhiều quỹ, cán bộ chủ chốt lớn tuổi, nguồn nhân sự kế thừa đáp ứng tiêu chuẩn thiếu hụt, dẫn tới lúng túng khi chuyển giao nhiệm kỳ.
Một nguyên nhân quan trọng khác là kết quả thu hồi nợ chưa cao: một bộ phận khách hàng mất khả năng thanh toán, thiếu thiện chí hợp tác, rời địa phương; một số khoản vay không có tài sản bảo đảm, hoặc có nhưng tính thanh khoản thấp, dẫn đến thời gian xử lý kéo dài, tỷ lệ thu hồi thấp.
Trước thực trạng này, UBND TP Hồ Chí Minh nêu rõ yêu cầu siết lại kỷ luật tín dụng, chuẩn hóa quy trình cấp tín dụng, tăng cường giám sát sau vay; đồng thời khuyến khích các quỹ tái cấu trúc danh mục, ưu tiên tài sản bảo đảm có khả năng chuyển nhượng, xây dựng khẩu vị rủi ro rõ ràng theo ngành, địa bàn.
Về phía cơ quan quản lý, kiến nghị NHNN sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động mua – bán nợ và xử lý nợ xấu, thiết lập cơ chế phối hợp một đầu mối giữa NHNN chi nhánh và UBND TP trong tháo gỡ vướng mắc pháp lý, thi hành án, xử lý tài sản bảo đảm.
Đồng thời, xây dựng bộ chuẩn năng lực cho cán bộ quỹ TDND, gắn đào tạo với đánh giá định kỳ; mở rộng gói hỗ trợ chuyển đổi số, thúc đẩy kết nối dữ liệu để nâng cao minh bạch và năng lực cảnh báo sớm.
Về phía các quỹ TDND, yêu cầu chủ động nhận diện rủi ro, lập kế hoạch xử lý sớm đối với khoản vay có dấu hiệu suy giảm, tăng trích lập dự phòng phù hợp; kiện toàn bộ máy, chuẩn hóa vị trí chủ chốt, có kế hoạch nhân sự kế thừa.
Với UBND TP Hồ Chí Minh, cần tiếp tục tăng cường phối hợp thi hành án, đẩy nhanh tiến độ xử lý tài sản bảo đảm, thúc đẩy tuyên truyền nâng cao ý thức chấp hành nghĩa vụ tín dụng trong cộng đồng.
Với các giải pháp đồng bộ từ thể chế đến tổ chức thực thi, TP Hồ Chí Minh kỳ vọng tăng hiệu lực thu hồi nợ xấu, củng cố an toàn hệ thống quỹ TDND và TCTD trên địa bàn, góp phần ổn định thị trường tiền tệ, tạo dư địa tín dụng lành mạnh phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.
