Thung lũng mận Nà Ka, tiểu khu Pa Khen, thị trấn Nông trường Mộc Châu (Mộc Châu – Sơn La). Ảnh: IT

Ngày 30/11/2015, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La đã ban hành Thông báo kết luận số 121-TB/TU về một số chủ trương trồng cây ăn quả trên đất dốc đến năm 2020 với mục tiêu, nhiệm vụ là chuyển mạnh diện tích trồng ngô, lúa nương, sắn trên đất dốc sang trồng cây ăn quả.

Từ đó, cả hệ thống chính trị tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện. Tỉnh ủy, HĐND tỉnh đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và lồng ghép các chương trình, dự án khuyến khích mở rộng diện tích cây ăn quả, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất theo quy trình VietGAP, GlobalGAP, xây dựng thương hiệu, quảng bá, hỗ trợ tiêu thụ, xuất khẩu.

Theo thống kê, giai đoạn 2016 - 2025, toàn tỉnh Sơn La đã chuyển đổi, trồng mới gần 62.000ha cây ăn quả, nâng diện tích cây ăn quả và sơn tra hiện có lên 85.000ha.

Năm 2025, sản lượng quả của Sơn La ước đạt 510.000 tấn; tỉnh trở thành địa phương có diện tích cây ăn quả lớn nhất miền Bắc và thứ 2 cả nước. Giá trị sản xuất trên 1ha trồng cây ăn quả đạt 150 - 300 triệu đồng/năm; một số mô hình tiêu biểu đạt 400-500 triệu đồng/ha/năm, so với năm 2016 giá trị đã tăng gấp từ 4 - 10 lần (từ 110 - 430 triệu đồng/ha).

Sơn La có 201 chuỗi quả với tổng diện tích hơn 4.500ha; có 335 doanh nghiệp, HTX trồng cây ăn quả với diện tích gần 9.400ha; 2.200ha cây ăn quả áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm nước; trên 4.750ha được chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP và tương đương; 218 mã số vùng trồng, 31 sản phẩm nông sản, thực phẩm có thương hiệu, trong đó có 14 sản phẩm quả đã được Cục Sở Hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ; được công nhận 8 vùng ứng dụng công nghệ cao cho trồng trọt; có 59 sản phẩm quả được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP.

Từ năm 2017 - 2025, trái cây của Sơn La đã xuất khẩu quả sang thị trường 15 nước với sản lượng trên 158.000 tấn. Bên cạnh đó, tỉnh ta đã đẩy mạnh thu hút các doanh nghiệp đầu tư các nhà máy chế biến rau, quả. Tỉnh hiện có 560 nhà máy, cơ sở chế biến nông sản, trong đó, 17 nhà máy, 543 cơ sở; trên 2.994 cơ sở sấy long nhãn, nông sản và 40 kho lạnh. Toàn tỉnh có 59 sản phẩm OCOP được sản xuất, chế biến từ quả. Giá tiêu thụ sản phẩm quả tiếp tục được giữ ổn định ở mức cao, góp phần cải thiện thu nhập của người nông dân, tạo thêm việc làm, phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Vùng trồng nhãn tại huyện Sông Mã. Ảnh: IT

Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường đánh giá cao về hiệu quả chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La đã tạo đột phá về phát triển nông nghiệp, nhất là ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, nâng cao thu nhập cho người nông dân. 

Tiếp nối đà thành công của giai đoạn 2015 - 2025, để sản phẩm trái cây của Sơn La phát triển hơn nữa, Bí thư Tỉnh uỷ Sơn La Hoàng Quốc Khánh chỉ đạo, thời gian tới, khuyến khích phát triển cây ăn quả theo hướng nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn. Chuyển mạnh từ xây dựng các chuỗi cung ứng quả sang phát triển các chuỗi quả giá trị ngành hàng. Gắn kết các tác nhân trong chuỗi theo nguyên tắc minh bạch, trách nhiệm, cùng chia sẻ lợi ích theo mức độ đóng góp giá trị.

Đồng thời, tiếp tục xây dựng và phát triển hiệu quả các vùng nguyên liệu quả tập trung; ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi cơ cấu sản xuất, cơ giới hóa đồng bộ, nâng cao năng lực chế biến và bảo quản quả theo các mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với tiêu chuẩn chất lượng vùng nguyên liệu. Xây dựng chuỗi giá trị quả an toàn, triển khai chương trình, dự án cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc các sản phẩm quả của tỉnh. Gắn phát triển các vùng cây ăn quả tập trung với phát triển du lịch.

Tiếp tục nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích, thu hút doanh nghiệp, HTX và người dân đầu tư vào phát triển cây ăn quả trên địa bàn tỉnh. Đầu tư nâng cao năng lực chế biến, bảo quản và các dịch vụ logistics cho các vùng chuyên canh quả chính, tập trung cho các sản phẩm quả chủ lực của tỉnh.