Nghị quyết 28 về cải cách chính sách BHXH nêu rõ, “có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH một lần". Ảnh minh họa: Nguồn Internet

Không giảm, tiếp tục tăng

Nhận BHXH một lần nghĩa là khi nghỉ việc, người lao động xin nhận tiền hưu trí một cục, thay vì đóng thêm những năm còn thiếu để nhận lương hưu khi đủ tuổi. Số tiền này được tính theo số năm đã đóng BHXH. Cứ mỗi năm được tính như sau: 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014; 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

“Lựa chọn nhận BHXH một lần không thể có lợi được”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về Các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi nói và cho biết, một năm khoản tiền đóng BHXH tương ứng khoảng 2,64 tháng lương. Nếu nhận BHXH một lần, người lao động đã bỏ lại 0,64 tháng lương mỗi năm làm việc. 

Nhưng vì nhiều lý do như cần tiền làm ăn, không có tiền đóng tiếp hoặc chờ đến lúc đủ tuổi nhận lương hưu còn rất xa… nhiều người lao động đã nhận BHXH một lần. Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 700.000 người xin làm thủ tục nhận BHXH một lần. Đáng lo ngại, xu hướng nhận BHXH một lần không giảm mà tiếp tục gia tăng nhanh, nhất là với nhóm người lao động sau độ tuổi 35.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh nhấn mạnh, quỹ BHXH được xây dựng từ sự đóng góp của người lao động cùng người sử dụng lao động nhằm bảo đảm an sinh lâu dài cho người lao động. Việc tham gia BHXH chính là, người lao động đang “tích lũy” cho cuộc sống khi về già.

Cho nên, theo ông Đào Việt Ánh, không có lý do gì khi còn trẻ, còn sức lao động, còn cơ hội lao động để trang trải cuộc sống lại nhận BHXH một lần - tiêu trước phần để dành cho lúc ốm đau, bệnh tật, không còn sức lao động khi về già của bản thân.

Vậy làm thế nào để kéo giảm tình trạng nhận BHXH một lần? Phó trưởng Ban Quan hệ Lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Lê Đình Quảng cho rằng, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH. Đặc biệt, cần tăng cường truyền thông để người lao động biết được lợi ích ưu việt khi tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già.

Cũng theo ông Lê Đình Quảng, các bộ, ngành liên quan cần nghiên cứu, tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm người lao động sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động tiếp tục có cơ hội tìm được việc làm thích hợp.

Tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH

Tại Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH, Trung ương cũng nêu rõ, sửa đổi, khắc phục các bất hợp lý về chế độ bảo hiểm hưu trí hiện nay theo hướng linh hoạt hơn về điều kiện hưởng chế độ hưu trí, chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần, tăng tuổi nghỉ hưu bình quân thực tế của người lao động.

“Có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH một lần”, Nghị quyết 28 nêu.

Ông Bùi Sỹ Lợi cho hay, Nghị quyết Trung ương đã đề cập nâng mức hưởng của tuổi nghỉ hưu tức là chính sách bảo lưu của BHXH nâng lên và phải sửa luật. Theo ông, điều chỉnh luật bằng cách, người lao động đóng 8% vào quỹ hưu trí, tử tuất; doanh nghiệp đóng cho họ 14% (đây là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đối với người lao động, chi phí này được đảm bảo hạch toán trong giá thành sản phẩm và được trừ thuế thu nhập doanh nghiệp).

Người lao động muốn hưởng BHXH một lần cũng được nhưng sẽ chỉ lấy 8% mà mình đóng, 14% của doanh nghiệp đóng sẽ được giữ lại để tăng trưởng quỹ BHXH. “Điều quan trọng là chúng ta phải tuyên truyền cho người dân, người lao động tự nhận thức thấy việc hưởng BHXH một lần là không nên. Bảo lưu thời gian đóng, sau khi có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để được đảm bảo an sinh xã hội khi về già là tối ưu nhất”, ông Lợi nêu rõ.

Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi cũng cho biết, thực tế đang có rất nhiều người đã nhận BHXH một lần muốn tiếp tục tham gia BHXH cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu. Nhưng, vấn đề này, Luật chưa quy định. Do vậy, cũng cần xem xét, thiết kế quy định để bảo đảm an sinh xã hội cho người dân khi đã nhận ra giá trị ưu việt của chính sách BHXH.

Trần Kiên