(Thanh tra) - Hiện nay có rất nhiều cá nhân và tổ chức thực hiện quảng cáo sai lệch về sản phẩm, thậm chí hoàn toàn không đúng với thực tế. Hậu quả là người tiêu dùng dễ bị tác động bởi những thông tin sai sự thật, dẫn đến mua phải sản phẩm kém chất lượng hoặc không phù hợp với nhu cầu.
Quảng cáo sai sự thật và xin lỗi
Thời gian qua, Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs liên tục livestream quảng cáo về thành phần trong hũ yến sào 70ml có tới 30g yến, hay một viên kẹo tương đương một đĩa rau, đây là những nội dung sai sự thật.
Trước đó vào ngày 15/12/2024, trong một phiên livestream bán hũ yến sào, Hằng Du Mục đã quảng cáo “1 hũ yến 70ml có đến 30g yến tươi”, thậm chí cô còn khẳng định đây là yến tổ A5 chứ không phải yến vụn.
Cô giới thiệu, một hộp yến gồm 6 hũ có giá bán 187.000 đồng (khoảng 31.000 đồng/hũ). Thành phần các hũ yến này chỉ gồm yến A5 thượng hạng (loại đắt tiền nhất), nước và đường phèn.
Khi người xem thắc mắc, cả Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs đều khẳng định thông tin quảng cáo là đúng.
Cả 2 còn nhấn mạnh, sẵn sàng đền 1.000 lần, nếu đem hũ yến đi kiểm định không ra kết quả đúng như quảng cáo.
Ngay sau khi bị những người trong ngành phản ứng, Hằng Du Mục đã nhận trách nhiệm về sự nhầm lẫn này và gửi lời xin lỗi đến khách hàng cũng như những người làm trong ngành yến sào.
Quang Linh Vlogs cũng quảng cáo một sản phẩm kẹo trong nhiều phiên livestream của mình, khẳng định: “1 viên kẹo tương đương 1 đĩa rau” và sản phẩm này dành cho “những người không ăn được rau, nhìn thấy rau là chạy”. Hay "1 hộp như này như 1 bó rau, hay 1 đĩa rau luộc luôn đó. Mỗi ngày mọi người ăn giúp mình 2-3 viên sau bữa ăn là được".
Khi bị cộng đồng mạng lên án vì quảng cáo sai sự thật, Quang Linh Vlogs đã lên tiếng xin lỗi vì gây hiểu nhầm cho khách hàng và cho biết đã sửa trong các phiên livestream sau đó; đồng thời khẳng định không cố tình quảng cáo lố.
Hai sản phẩm mà Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs quảng bá đều thuộc CER Group (Công ty cổ phần tập đoàn Chị Em Rọt), công ty do chính hai người cùng một số người thân thiết thành lập.
Dù đã đưa ra lời xin lỗi, hai “chiến thần livestream” vẫn chưa thuyết phục được công chúng. Cộng đồng mạng cũng đặt ra nghi vấn về chất lượng sản phẩm mà các KOL này đang phân phối. Do đây là dạng thực phẩm chức năng, nên cần cơ quan chức năng vào cuộc để xác minh các sản phẩm này.
Hành vi quảng cáo sai sự thật sẽ bị pháp luật xử lý như thế nào?
Theo khoản 7 Điều 109 Luật Thương mại 2005, quảng cáo sai sự thật bao gồm việc cung cấp thông tin không đúng về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, xuất xứ, bao bì, bảo hành và các yếu tố khác của sản phẩm, dịch vụ.
Ngoài ra, khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 cũng nghiêm cấm quảng cáo gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, chất lượng, giá cả, công dụng và các thông tin liên quan đến sản phẩm, dịch vụ. Như vậy, hành vi quảng cáo sai sự thật là vi phạm pháp luật và bị nghiêm cấm.
Khi cá nhân, tổ chức có hành vi quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021, cụ thể như sau:
Đối với cá nhân: Phạt tiền từ 60 - 80 triệu đồng đối với hành vi quảng cáo không đúng sự thật hoặc gây sự nhầm lẫn cho khách hàng về chất lượng, số lượng, công dụng, nguồn gốc xuất xứ, phương thức phục vụ và thời hạn bảo hành của hàng hoá, sản phẩm, dịch vụ đã được đăng ký hoặc công bố, trừ các trường hợp sau đây:
Hành vi quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng như thuốc bị gây hiểu nhầm sản phẩm là thuốc theo khoản 4 Điều 51 Nghị định 38/2021 phạt từ 30 - 40 triệu đồng; hành vi quảng cáo thực phẩm chức năng bị gây hiểu nhầm có tác dụng như thuốc để chữa bệnh theo điểm b khoản 4 Điều 52 Nghị định 38/2021 phạt từ 20 - 30 triệu đồng; hành vi quảng cáo sai sự thật về công dụng, bản chất, nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng của thức ăn chăn nuôi/thuỷ sản, chất cải tạo môi trường chăn nuôi/thuỷ sản theo khoản 1 Điều 60 Nghị định 38/2021 phạt từ 10 - 15 triệu đồng; hành vi quảng cáo giống cây trồng không đúng sự thật hoặc gây sự nhầm lẫn cho khách hàng về khả năng kinh doanh giống cây trồng của cá nhân, tổ chức kinh doanh, nội dung được ghi trên nhãn hoặc nhãn hiệu theo điểm c khoản 1 Điều 61 Nghị định 38/2021 phạt từ 5 - 10 triệu đồng.
Người vi phạm còn phải có trách nhiệm khắc phục hậu quả bằng cách xóa bỏ, tháo gỡ, thu hồi sản phẩm, hàng hoá quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội và phải buộc cải chính thông tin, xin lỗi đối với hành vi vi phạm của mình theo quy định tại khoản 8 Điều 34 Nghị định 38/2021.
Trường hợp người vi phạm là tổ chức thì phải chịu mức phạt gấp hai lần số tiền phạt đối với cá nhân (căn cứ theo khoản 3 Điều 5 Nghị định 38/2021).
Hành vi quảng cáo sai sự thật còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 197 Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, theo đó người nào có hành vi quảng cáo gian dối về hàng hoá, dịch vụ, đã bị xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà tiếp tục vi phạm thì bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng hoặc bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Ngoài ra, người có hành vi phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5 - 50 triệu đồng, bị cấm hành nghề hoặc làm một công việc nhất định từ 1 - 5 năm.
Nếu có hành vi quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội, đã bị xử lý vi phạm hành chính, bị phạt tiền mà vẫn tiếp tục tái phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Giám sát, xử lý nghiêm những nghệ sĩ, KOL quảng cáo sai sự thật
Tại văn bản trả lời kiến nghị cử tri ngày 5/1 về việc nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật về chất lượng và công dụng sản phẩm, Bộ Thông tin và Truyền thông khẳng định tình trạng diễn biến phức tạp trên không gian mạng và gây nhiều hệ lụy tiêu cực.
Các cá nhân thường lợi dụng sự nổi tiếng, được nhiều người quan tâm để quảng cáo phóng đại công dụng của thực phẩm chức năng, thuốc chữa bệnh và mỹ phẩm, lừa dối người tiêu dùng về việc đã sử dụng sản phẩm; dùng uy tín cá nhân quảng cáo cho hàng cấm, hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, dịch vụ tài chính, đầu tư, tiền ảo và tín dụng đen…
Hình thức quảng cáo phổ biến nhất là tự đăng tin bài, livestream bằng tài khoản mạng xã hội có đông người theo dõi.
Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết sẽ đẩy mạnh việc giám sát, xử lý nghiêm những nghệ sĩ, KOL quảng cáo sai sự thật, tập trung rà quét, phát hiện và xử lý các quảng cáo sai sự thật, tập trung trên Facebook, YouTube, TikTok.
Trách nhiệm xác thực thông tin quảng cáo và đảm bảo nội dung quảng cáo minh bạch, an toàn của người nổi tiếng, KOL cũng cần được bổ sung vào Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quảng cáo.
