Một khu nhà trọ ở ngách 87/59 Yên Xá, Tân Triều, Thanh Trì lối vào rất hẹp, nhưng bên trong có nhiều phòng trọ. Ảnh: HH

Báo động đỏ

Theo thống kê của Liên đoàn Lao động TP Hà Nội, hiện TP có khoảng 167.000 lao động, phần lớn là lao động ngoại tỉnh (chiếm trên 80%) và trong số đó có tới hơn 70% công nhân lao động đang phải thuê nhà trọ ở các khu dân cư.

Cùng với lực lượng công nhân, Hà Nội còn có nhiều trường đại học, cao đẳng khiến nhu cầu thuê nhà trọ của sinh viên rất lớn.

Thời gian qua, trên địa bàn Hà Nội liên tiếp xảy ra các vụ cháy lớn liên quan đến nhà trọ. Nhìn lại vụ cháy ở Trung Kính khiến 14 người tử vong cho thấy, vấn đề phòng chống cháy nổ vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Đặc biệt, vẫn còn đó tâm lý chủ quan của người dân trước “giặc lửa”.

Anh Nguyễn Văn Thanh, ở phường Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân bày tỏ: Vụ cháy đau lòng tại khu trọ đêm 24/5 vừa qua, tiếp tục là hồi chuông báo động đỏ về tình trạng nguy hiểm, mất an toàn của các khu nhà trọ, khu nhà cho thuê ở các ngõ ngách, phố phường Hà Nội. Bản thân sinh sống tại khu tập thể đông đúc trên địa bàn phường Thanh Xuân Bắc nên anh Thanh rất lo lắng vì “bà hoả” có thể ghé thăm bất cứ lúc nào.

Thực trạng là vậy, tuy nhiên, theo anh Thanh, hiện vẫn còn đó tâm lý chủ quan của bộ phận người dân. Đáng buồn, có những buổi tuyên truyền về phòng cháy chữa cháy (PCCC) được tổ chức quy mô, bài bản nhưng có rất ít người tham gia, thậm chí có người cố tình đi vắng để né những buổi kiểm tra PCCC của lực lượng chức năng.

Khảo sát thực tế của phóng viên trên địa bàn Thủ đô cho thấy, loại hình khu nhà trọ, nhà dân xây nhiều tầng cho thuê ở trong các ngõ nhỏ, phố nhỏ, xe chữa cháy không vào được còn rất nhiều...

Đa số các nhà trọ, nhà cho thuê đều nằm trong các ngõ sâu, nhỏ hẹp, cách xa nguồn nước, không đảm bảo các điều kiện về an toàn PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Từ lối thoát nạn, ngăn cháy lan, bố trí, sắp xếp vật dụng, hàng hóa đến trang bị phương tiện chữa cháy… hầu như đều chưa bảo đảm.

Những con ngõ nhỏ, sâu hun hút, chỉ đủ cho 2 xe máy tránh nhau, nhưng có cơ man là nhà trọ cho thuê ở Yên Xá. Ảnh: HH

Trong vai một người đi tìm nhà thuê trọ, phóng viên tìm tới khu nhà trọ trong thôn Yên Xá, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì. Những con ngõ nhỏ, sâu hun hút, chỉ đủ cho 2 xe máy tránh nhau, nhưng có cơ man là nhà trọ cho thuê. Không ít trong số đó là những chung cư mini cao tầng, bên trong có hàng chục căn hộ cho thuê.

Ngách 87/59 Yên Xá, con ngõ nhỏ chỉ đủ cho 2 xe máy tránh nhau nhưng có đến vài công trình nhà cao tầng cho thuê. Tại toà căn hộ số 5, ngõ 87/59, quản lý toà nhà cho biết, tất cả có 8 tầng, mỗi tầng có 5 căn hộ cho thuê, nhưng hiện không còn chỗ trống.

Theo quan sát của phóng viên, tầng 1 toà nhà có cầu thang máy và thang bộ, đây cũng là nơi để xe chung của toà nhà. Khi được hỏi về lối thoát hiểm, người quản lý cho biết, mỗi phòng có chuông báo cháy, ngoài hành lang ở các tầng có ô thoát hiểm đi sang toà bên cạnh.

Theo người dân xung quanh, do mới xây dựng nên toà nhà “có vẻ” an toàn về PCCC. Tuy nhiên, ngay sát tầng 1 của toà nhà có cửa hàng xe điện treo biển “mua bán, sửa chữa, thay thế bình ắc quy”, điều này rất đáng lo ngại vì tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao.

Cách đó không xa, nhiều toà nhà cao tầng quay mặt vào nhau với nhiều phòng ở khép kín đang treo biển “cho thuê chung cư mini”. Theo tìm hiểu, người thuê trọ gần như đã lấp đầy các phòng, số phòng còn trống trong mỗi toà không nhiều.

Đi dọc trục ngõ 87 Yên Xá, không thể đếm hết số cơ sở kinh doanh nhà trọ; ngách, hẻm nào cũng cơ man phòng cho thuê. Tại đây, các tòa nhà áp mặt vào nhau, nhiều phòng bị bịt kín bởi chuồng cọp... nếu sự cố hỏa hoạn xảy ra, rất có thể lửa sẽ cháy lan toàn khu vực, hậu quả thực sự không thể lường trước!

Cần hậu kiểm, xử lý nghiêm vi phạm

Thực tế là vậy, nhưng điều đáng nói, cả người cho thuê và người đi thuê trọ chưa nhận thức được những nguy cơ tiềm ẩn gây cháy, nổ, yếu tố gây cháy lan, cháy lớn, có thể gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản.

Đặc biệt, vẫn còn thái độ chủ quan, mất cảnh giác, lơ là trong việc sử dụng các thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt như thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã, đun nấu, hút thuốc... Nguy cơ cháy nổ càng hiện hữu khi bước vào giai đoạn nắng nóng kéo dài với nền nhiệt độ tăng cao.

Qua rà soát thống kê của UBND TP Hà Nội, trên địa bàn TP có 2.980 cơ sở không bảo đảm yêu cầu về PCCC được đưa vào hoạt động trước khi Luật PCCC năm 2001 có hiệu lực, trong đó hơn 60% là các chung cư, nhà trọ, các khu tập thể cũ...

Năm 2023, TP mới có 66/2.980 cơ sở hoàn thành việc khắc phục các tồn tại về PCCC. Với chỉ tiêu được giao trong năm 2023 là hoàn thành ít nhất 30% (tương ứng với 894 cơ sở), thì Hà Nội mới đạt 7,3%, lũy kế từ các năm trước mới hoàn thành 278 cơ sở.

Bên trong các chung cư mini cao tầng cho thuê trọ có đặc điểm chung là chỗ để xe máy ở tầng 1, nếu không may xảy ra hoả hoạn, sẽ bịt kín lối thoát hiểm. Ảnh: HH

Vừa qua, sau vụ cháy ở Trung Kính, Chủ tịch UBND TP Hà Nội 1 lần nữa yêu cầu tổng kiểm tra 100% cơ sở cho thuê nhà trọ. Trước đó, lực lượng chức năng của Hà Nội đã tiến hành tổng kiểm tra PCCC cũng như việc chấp hành pháp luật đối với loại hình chung cư mini, nhà trọ trên toàn TP.

Có thể thấy, dù đã có nhiều đợt kiểm tra, rà soát, nhưng vấn đề này vẫn chưa được kiểm soát. Chỉ trong 8 tháng đã có 2 vụ cháy thảm khốc khiến 70 người tử vong (trước đó, tháng 9/2023, vụ cháy chung cư mini ở Khương Hạ, Thanh Xuân khiến 56 người tử vong).

Thực tế đau lòng này khiến đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) phải cảm thán: “Chúng ta chỉ làm rốt ráo mỗi khi có vụ cháy thương tâm nào đó xảy ra, sau đó lại bị trôi đi”.

Thiết nghĩ, để hạn chế nguy cơ cháy nổ, cùng với việc kiểm tra, rà soát, cơ quan chức năng cũng cần hậu kiểm để xử lý nghiêm vi phạm. Song song với đó, đẩy mạnh tuyên truyền để thay đổi ý thức người dân, nâng cao cảnh giác, không thể lơ là với “giặc lửa”.