(Thanh tra) - Sau hơn bốn năm triển khai thực hiện, Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, cải thiện đời sống người dân vùng khó khăn, đồng thời bảo đảm công bằng, bình đẳng giới và phát triển bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau.
Giảm nghèo bền vững và phát triển sinh kế
Theo Ban Chỉ đạo Trung ương các CTMTQG giai đoạn 2021-2025, ngay sau khi được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo các Bộ khẩn trương thực hiện thủ tục thẩm định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025; chỉ đạo, đôn đốc các Bộ, ngành và địa phương xây dựng văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 và vốn ngân sách Trung ương hằng năm cho các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương thực hiện Chương trình. Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 cho các địa phương và giao dự toán ngân sách Trung ương hằng năm thực hiện Chương trình.
Ban Chỉ đạo Trung ương các CTMTQG để chỉ đạo chung các chương trình, được kiện toàn từ Trung ương tới địa phương ,tạo cơ chế quản lý đồng bộ, thống nhất. Công tác thông tin, tuyên truyền, truyền thông về Chương trình được đặc biệt quan tâm thực hiện; công tác giám sát đánh giá được chú trọng, tăng cường.
Giai đoạn 2021-2025, CTMTQG giảm nghèo bền vững đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu giảm nghèo do Quốc hội và Chính phủ giao. Tỷ lệ hộ nghèo bình quân giảm 1-1,5%/năm, trong khi tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm, đặc biệt tại các huyện nghèo, tỷ lệ giảm đạt từ 4-5%/năm. Đây là kết quả nổi bật, thể hiện sự chuyển biến tích cực về đời sống kinh tế – xã hội tại các địa phương khó khăn, đồng thời tạo tiền đề để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững trong giai đoạn tiếp theo.
Bên cạnh đó, cũng trong giai đoạn này, Chương trình đã triển khai trên 10.587 mô hình, dự án giảm nghèo, trong đó có 9.816 mô hình thuộc lĩnh vực nông nghiệp và 771 mô hình phi nông nghiệp, với sự tham gia của 205.585 hộ dân. Trong đó, có 110.098 hộ nghèo, 63.659 hộ cận nghèo và 31.828 hộ mới thoát nghèo. Các mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững và tăng thu nhập, mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, gắn với chuỗi giá trị hàng hóa và thị trường, góp phần nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh tế tại các vùng khó khăn.
Đặc biệt, trong lĩnh vực nông nghiệp, 6.174 dự án hỗ trợ sản xuất nông nghiệp đã giúp 99.594 hộ cải thiện phương thức canh tác, áp dụng công nghệ cao, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời mở rộng cơ hội việc làm và tăng thu nhập cho người dân.
Phát triển hạ tầng, dịch vụ xã hội và lồng ghép giới
Một trong những kết quả nổi bật khác của Chương trình là phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu và nâng cao chất lượng các dịch vụ xã hội cơ bản. Giai đoạn 2021-2025, CTMTQG giảm nghèo bền vững đã hỗ trợ xây dựng mới 2.616 công trình hạ tầng và duy tu bảo dưỡng 2.340 công trình tại các huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn, vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo. Các công trình này không chỉ cải thiện điều kiện sống, hỗ trợ sản xuất, thương mại và lưu thông hàng hóa, mà còn cung cấp dịch vụ xã hội cơ bản, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng nghèo với các vùng khác.
Đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo an sinh xã hội thông qua việc giải quyết các chiều thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản (việc làm, y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, tiếp cận thông tin…). Thông qua Chương trình, đã hỗ trợ nâng cao sức khỏe và khả năng chăm sóc trẻ em cho 169.119 phụ nữ mang thai và 646.057 bà mẹ có con dưới 5 tuổi; hỗ trợ dinh dưỡng cho hơn 600.000 trẻ em gái từ 0-16 tuổi. Những hoạt động này đã góp phần nâng cao quyền và cơ hội của phụ nữ, trẻ em gái, đảm bảo mọi thành phần dân cư được hưởng lợi từ chương trình giảm nghèo, đồng thời thúc đẩy phát triển xã hội bền vững và bình đẳng hơn.
Với những kết quả đạt được, Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận là một trong những nước có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất. Năm 1998, tỷ lệ hộ nghèo khoảng 58%, đến cuối 2024 còn 1,93%. Kết quả này đến từ sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của hệ thống chính trị và đặc biệt là nỗ lực vươn lên của người dân.
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả Chương trình giảm nghèo trong thời gian tới, một trong những nhiệm vụ trọng tâm là cải thiện quy trình phân bổ và giải ngân vốn. Cụ thể, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, giao kế hoạch vốn cho cả giai đoạn 2021-2025 thay vì hằng năm, và hỗ trợ địa phương giải quyết vướng mắc về mặt bằng, quy trình phê duyệt dự án. Đồng thời, tăng cường cơ chế lồng ghép nguồn lực từ ngân sách địa phương và các nguồn hợp pháp khác.
