Thuốc lá điện tử tiềm ẩn nhiều hệ lụy đến sức khỏe người dùng nên cần sớm có quy định quản lý với loại sản phẩm này. Ảnh: QĐ

Sự sành điệu có thể đánh đổi bằng cả tính mạng

Thuốc lá điện tử có nhiều tên gọi khác nhau như vape, thuốc lá vaporizer, e-cigs, e-hookahs... Được thiết kế đa dạng, hình dáng có thể giống điếu thuốc lá truyền thống hoặc hình bút, thỏi son. Với cơ chế hoạt sử dụng pin để làm nóng dung dịch lỏng, biến dung dịch này thành hơi cùng những luồng khói có hương thơm để người sử dụng có thể hít vào phổi. Hầu hết các mẫu thuốc lá điện tử hiện nay sử dụng ống chứa dung dịch hóa học nhằm tạo ra mùi hương thơm nhân tạo (kẹo, trái cây, socola..) thu hút người dùng.

Mặc dù được nhập lậu bằng nhiều con đường, những thuốc lá điện tử đang được rao bán công khai trên các trang mạng xã hội với lời quảng cáo không gây hại cho sức khỏe, tạo mùi thơm từ tinh dầu tỏa ra cùng làn khói bắt mắt khi hút, hấp dẫn hơn so với hút thuốc lá thông thường nên đã đánh trúng vào tâm lý của lứa tuổi mới lớn.

Một bộ phận giới trẻ đã chuyển qua hút loại thuốc lá mới này, khiến thuốc lá điện tử đang trở thành trào lưu, len lỏi mạnh vào các trường học. Nhiều học sinh xem việc hút thuốc lá điện tử là cách thể hiện sự sành điệu, bắt “trend” của giới trẻ và nó không độc hại!

Theo khuyến cáo của cơ quan y tế, thuốc lá điện tử gây nguy hại không khác gì thuốc lá truyền thống. Thuốc lá điện tử có chứa Nicotin - là chất độc nặng có trong thành phần thuốc trừ sâu, khi sử dụng sẽ ảnh hưởng nhiều đến sức khoẻ, thần kinh và gây nghiện.

Ngoài ra, trong dung dịch thuốc lá điện tử còn chứa các chất hóa học phụ gia như Methyl salicylate, Glycerin, hay Propylence glycol, đây là các hóa chất có thể gây ung thư hoặc tổn thương phổi. Nhiều trường hợp sau khi sử dụng thuốc lá điện tử đã phải đi cấp cứu trong tình trạng ngộ độc, rối loạn tâm thần do nghiện thuốc lá điện tử, thậm chí bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính phải đặt nội khí quản, thở máy… nguy hiểm đến tính mạng.

Nguy hiểm hơn cả trong thuốc lá điện tử là các đối tượng đã sử dụng chất ma tuý tổng hợp thế hệ mới để pha vào cùng các loại tinh dầu của thuốc lá điện tử, như chất ADB-Butinaca, thuộc nhóm chất cần sa tổng hợp, khi sử dụng nó gây ra ảo giác, tạo cảm giác “phê” khi hút. Chính vì chất ma tuý này không màu, không mùi, lại lẫn mùi của tinh dầu nên bằng cảm quan thông thường khó có thể nhận biết được. Chỉ người bán và đối tượng sử dụng mới biết được thuốc lá điện tử có chất ma tuý.

Sử dụng trong thời gian dài sẽ gây ra các biểu hiện về thần kinh như lo âu, trầm cảm, ảo giác, hoảng tưởng, gây ra các hiện tượng rối loạn cảm xúc, hành vi và nguy cơ cao mắc các bệnh về tim mạch, đột quỵ…ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của thế hệ trẻ tương lai.

Giáo dục nhận thức là “tấm lá chắn” hữu hiệu

Thực tế hiện nay dù thuốc lá điện tử (hay thuốc lá thế hệ mới) đang ngày càng phổ biến, nhưng Việt Nam lại chưa có chính sách quản lý rõ ràng. Theo Vụ Chính sách - Pháp chế, Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương cho biết phần lớn thuốc lá điện tử là hàng hóa nhập lậu, chưa rõ nguồn gốc xuất xứ. Hiện nay, quy định pháp luật cụ thể, rõ ràng để xác định thuốc lá điện tử (hay thuốc lá thế hệ mới) là mặt hàng dạng cấm hay kinh doanh có điều kiện hay hàng hóa thông thường thì chưa có.

Khi bị bắt giữ, loại sản phẩm này chỉ được xử lý theo dạng hàng nhập lậu hoặc hàng hóa chưa rõ nguồn gốc xuất xứ. Mức xử phạt cao nhất là 50 triệu đồng với cá nhân, 100 triệu đồng với tổ chức. Trong khi đó, với thuốc lá truyền thống có thể xử lý theo Luật Hình sự.

Trong khi chờ đợi các cơ quan chức năng hoàn thiện khung pháp lý quy định về tiêu chuẩn chất lượng, quy chuẩn sản phẩm, điều kiện kinh doanh đối với sản phẩm thuốc lá điện tử nhằm bịt “khoảng trống” hiện nay đối với sản phẩm mang nhiều tác hại này, thì các biện pháp tuyên truyền, giáo dục nhận thức cho giới trẻ vẫn được xem là giải pháp hữu hiệu.

Công an TP Hà Nội khuyến cáo các gia đình, nhà trường cần quan tâm, sát sao với con em, học sinh để ngăn chặn các loại ma túy núp bóng thuốc lá điện tử len lỏi vào giới trẻ. Nhà trường cần tổ chức thực hiện hiệu quả chương trình giáo dục về phòng, chống ma túy; phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma túy; tác hại của thuốc lá cho học sinh, sinh viên, học viên…giúp các em học sinh nói không với thuốc lá điện tử.

Ngày 2/2/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 140/QĐ-TTg về Chương trình Phòng, chống ma túy trong thanh, thiếu niên đến năm 2030. Trong đó, nhấn mạnh đến việc thực hiện hoàn thiện quy định pháp luật về quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới. Cụ thể, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy định pháp luật về an toàn thực phẩm; phòng, chống tác hại của thuốc lá, nhất là quản lý chặt chẽ các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới, shisha... để phòng ngừa tình trạng ma túy "núp bóng", pha trộn, tẩm ướp vào các loại thực phẩm, thuốc lá... xâm nhập vào thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên.