Bộ mặt đô thị khu trung tâm Phú Quốc vẫn loang lổ như bức tranh vân cẩu. Ảnh: TD

Bát nháo đô thị

Hậu quả từ cơn sốt đất và sự buông lỏng quản lý của các cơ quan quản lý Nhà nước sở tại đã tạo cơ hội cho hàng trăm công trình xây dựng đủ hình, đủ dạng vô tư mọc lên theo kiểu “cỏ dại sau mưa”. Phần lớn bờ biển khu vực trung tâm đã bị các nhà hàng, khách sạn lấn chiếm hoặc xây dựng kiên cố với chiều cao che lấp toàn bộ không gian biển. Số phận khu vực phía đối diện bờ biển cũng tương tự khi hàng loạt nhà kiên cố, nhà hàng, quán nhậu được xây dựng bất chấp quy định pháp luật.

Ghi nhận từ con đường Trần Hưng Đạo cho thấy, được ví von là con đường vàng của đảo Phú Quốc đã bị bê tông hóa dọc hai bên, vỉa hè cho người đi bộ hầu như bị lấn chiếm hoàn toàn. Điểm đầu của đường Trần Hưng Đạo bị công trình khách sạn hình con tàu nhiều tai tiếng, do Tập đoàn Trần Thái là chủ sở hữu, che lấp. Điểm cuối là tòa nhà không phép của đại gia ngọc trai xây dựng nằm trọn trong hành lang bảo vệ bờ biển. Đoạn giữa thì nhấp nhô đủ loại kiến trúc, nhiều dòng suối thoát nước bị san lấp để có mặt bằng kinh doanh quán nhậu, làm nơi chứa phế liệu. Hậu quả, hễ nắng thì khu vực này như thiêu đốt, mưa xuống lại là cơn ác mộng mà người dân địa phương và khách du lịch phải hứng chịu.

Khu vực bờ sông Dương Đông cũng bị bịt kín khi tuyến đường 30/4, đường Hùng Vương trở thành đại công trường xây dựng. Trong khi đó khu đất sân bay cũ tại thị trấn Dương Đông trở thành chợ cóc, là nơi chăn thả bò, tập kết rác, còn nhà ga cũ là tụ điểm hút chích lí tưởng của các con nghiện.

Các cơ quan quản lý Nhà nước của tỉnh Kiên Giang cũng buộc phải nhiều lần có văn bản yêu cầu UBND huyện Phú Quốc, Ban Quản lý khu kinh tế đảo Phú Quốc kiểm tra hiện tượng nước thải chưa qua xử lý được nhiều chủ khách sạn, nhà hàng lén lút xả ra biển. Nhưng đây vẫn là nhiệm vụ bất khả thi vì hầu như các nguồn thải này đều lợi dụng đêm tối hoặc trời mưa to, hay khi thủy triều lên để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật này. Vì vậy, chỉ trong một thời gian rất ngắn, chất lượng nước biển khu vực trung tâm đảo ngọc đã bị ô nhiễm.

Lòng vòng giải pháp

Tất cả những vấn đề trên đều đã được UBND huyện Phú Quốc tìm cách giải quyết. Thế nhưng, loay hay mãi vẫn chưa tìm thấy lối thoát hợp lý. Điều đáng buồn là, chuyện cũ chưa xong thì áp lực của sốt đất, của sự phát triển nóng đã tạo ra một làn sóng mới quét lên phần lớn thị trấn Dương Đông. Mật độ xây dựng, số lượng công trình xây dựng nhà hàng, khách sạn không đúng quy hoạch tiếp tục gia tăng với mức độ phi mã.

Niềm vui ngắn ngủi chưa kịp mừng đến tay người dân nơi đây khi biết Sở Xây dựng Kiên Giang vừa làm xong quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 thị trấn Dương Đông và ngày 14/8/2018 thì UBND tỉnh Kiên Giang đã ký Quyết định số 1789/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch này. Thế nhưng, sau khi quy hoạch được công khai thì cộng đồng lại tiếp tục lo lắng vì bản quy hoạch tiếp tục đi vào vết xe đổ của quy hoạch trước đó do Cty Cổ phần Tập đoàn tư vấn đầu tư xây dựng Kiên Giang của ông Trần Thọ Thắng, thực hiện với hàng loạt bất cập, thậm chí khập khiễng, duy ý chí.

Điểm mới nhất mà bản quy hoạch của Sở Xây dựng Kiên Giang thực hiện là cập nhật thêm khu vực sân bay cũ, cùng hệ thống kênh rạch tại thị trấn Dương Đông. Trong khi đó, khu vực đất là trụ sở của các cơ quan UBND huyện Phú Quốc hiện nay sẽ là khu thương mại với chiều cao tối đa lên đến 29 tầng. Ngoài ra, một con đường ven bờ biển phía Tây và phía Nam cũng được vẽ vào bản quy hoạch khi bờ biển đã hầu như bị chiếm dụng.

Tính đến thời điểm này vẫn chưa có câu trả lời thuyết phục nào của cơ quan quản lý Nhà nước về hiệu quả của quy hoạch mới mà chỉ biết rằng thực tế là quy hoạch đô thị khu trung tâm đảo ngọc Phú Quốc đã hoàn toàn bị phá vỡ. Điều này cần có giải pháp mạnh với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị thì mới giải quyết dứt điểm được các sai phạm về xây dựng trong quá trình phát triển đô thị của thị trấn Dương Đông. Nếu chỉ trông chờ vào một bản quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 thì khó có thể bảo đảm sự phát triển bền vững của đảo Phú Quốc đúng như mong đợi của cộng đồng.

Hiện trạng này đã cho thấy, câu chuyện phát triển đô thị của khu vực trung tâm huyện Phú Quốc vẫn là bài toán chưa có lời giải. Vì nói như ông Mai Văn Huỳnh, hiện là Bí thư kiêm Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc tại buổi công bố quy hoạch ngày 7/9/2018 thì còn nhiều vấn đề vẫn chưa được làm rõ và thể hiện trong quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000. Một trong nhiều nội dung mà ông Huỳnh đã rất thẳng thắn chỉ ra là, nhiều kênh rạch, suối thoát nước đã bị san lấp, gây ra hiện tượng ngập cục bộ buộc quy hoạch mới phải ấp ủ, tính đến.

Thảo Du