(Thanh tra)- Nghề bánh in ở Nha Trang có hàng trăm năm, với biết bao thăng trầm, có lúc hưng thịnh, có lúc tưởng chừng như không tồn tại. Nhưng mặc cho thay đổi thế nào thì một số gia đình làm bánh in ngày Tết nơi đây vẫn gắn bó với nghề, vừa mưu sinh, vừa lưu giữ nét văn hóa xưa cho thế hệ ngày nay.
Nét đẹp văn hóa từ nghề bánh in
Những ngày cuối năm, chúng tôi ghé thăm lò bánh của ông Trần Văn Minh, ở khu đô thị Mỹ Gia, xã Vĩnh Thái, TP Nha Trang để "mục sở thị" nghề làm bánh in ở thành phố biển. Trải qua nhiều thế hệ, gia đình ông vẫn lặng lẽ "đeo bám" với nghề. Trước đây, khi sống ở đường Lam Sơn, gia đình ông Minh đã sống bằng nghề này. Sau ông chuyển sang khu đô thị Mỹ Gia sống, nhưng vẫn mang theo tất cả dụng cụ làm bánh và tiếp tục với nghề.
Nói về lý do đeo đuổi nghề làm bánh in, ông Minh cho biết: Nghề bánh in là nghề gia truyền của gia đình tôi. Đến thế hệ tôi không rõ là đời thứ mấy. Tôi chỉ biết trước tôi là bố và ông nội tôi đều sống bằng nghề này.
Ông Minh nuôi các con ăn học đại học, ra trường, có công ăn việc làm ổn định cũng nhờ nghề bánh in. Dù vất vả, nhưng ông chưa bao giờ suy nghĩ có một ngày nào đó sẽ đổi nghề khác. "Sở dĩ tôi khó lòng bỏ nghề là vì chiếc bánh mang nét văn hóa đặc trưng riêng của phố biển Nha Trang", ông Minh tâm sự.
Vừa trò chuyện, ông Minh vừa nhanh tay nhào bột cho vào khuôn để tạo ra những chiếc bánh đặc biệt, kịp giao hàng cho khách đặt ngày Tết. “Cứ vào dịp Tết Nguyên đán là người dân đặt mua bánh in nhiều. Lúc này, người làm bánh in sẽ phải làm việc luôn tay, có ngày làm từ sáng đến tối mà không kịp ăn cơm. Do một năm chỉ có một mùa Tết nên ai cũng phải tranh thủ làm”, ông Minh trải lòng.
Theo những thợ làm bánh xã Vĩnh Thái, Nha Trang cho biết, trước đây nghề làm bánh in khá phát triển, có thời điểm trong làng có trên 100 hộ gia đình theo nghề làm bánh. Và cứ mỗi độ Tết Nguyên đán đến gần là cả làng làm việc cả ngày lẫn đêm. Thu nhập của nghề làm bánh cũng khá cao, có khi làm 1 tháng là đủ tiền chi tiêu cả năm nên ai cũng hăng hái làm việc.
Làm bánh in khá đơn giản, chỉ bột nếp và đường. Còn theo yêu cầu của khách, gia chủ có thể thêm vào một ít gừng cho thơm. Điều khó nhất của loại bánh này là phải phơi sương đêm đến khi nào bột đạt được độ ẩm, kết dính vừa phải thì mới cho vào khuôn. Chiếc bánh sau khi ra lò phải để một đêm cho cứng rồi mới có thể trang trí bằng bao ni-lông bọc bên ngoài với đủ sắc màu. Công đoạn tiếp theo là đặt bánh lên đĩa nhựa, gắn cánh sen giấy và hoa vải trang trí. Bánh in của Nha Trang sau khi ra thành phẩm có mẫu mã độc đáo, cao hơn 40cm, được in hoa văn, rồng phượng.
Bà Lê Thị Ngàn, một người dân cho biết: "Vừa rồi, tôi được một người quen ở Nha Trang tặng vài chiếc bánh in, tôi mang lên chùa dâng lên bàn thờ Phật, các thầy tấm tắc ngợi khen sản phẩm rất đẹp, lạ".
Nỗi lo nghề bánh in mai một
Trải qua hàng trăm năm, cuộc sống thay đổi nên người theo đuổi nghề làm bánh in ít dần. Theo ông Trần Văn Minh, có thời kỳ nghề bánh in rất thịnh và phát triển, nhưng hiện ở Nha Trang chỉ còn số ít hộ gia đình bám trụ nghề này.
Lý giải về điều này ông Minh cho rằng, nghề bánh in hiện nay thu nhập không cao như một số nghề khác. Sản phẩm bánh in cũng chỉ tiêu thụ nhiều vào dịp Tết, còn các tháng trong năm làm bánh không bán được nên nhiều người không mặn mà gì với nghề bánh in nữa.
“Cuộc sống hiện đại, con cái, thế hệ sau chúng tôi được học đại học và đi làm nhiều nghề khác nhau có thu nhập cao nên không còn ai theo nghề làm bánh nữa. Sự tiếp nối nghề bánh in gia truyền đang đứng trước nguy cơ mai một…”, ông Minh bày tỏ sự lo lắng.
Dù vậy, Tết đang cận kề vẫn có nhiều người Nha Trang và các tỉnh, thành khác đặt mua bánh in để dâng lên ông bà, Tổ tiên. Mẫu bánh in ở Nha Trang có hình thù lạ mắt, không "đụng hàng" với bất kỳ loại bánh in nào vẫn được số ít người lựa chọn để mua.
Thanh Hòa
