Tuyên truyền BHXH tự nguyện tại TP Hải Phòng

Truyền thông “đi trước một bước”

Từ ngày 1/1/2022, mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu tăng, đồng nghĩa với quyền lợi của người tham gia cũng được nâng lên. Theo đó, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất (đã trừ số tiền Nhà nước hỗ trợ) là 297.000 đồng/tháng, tăng 158.400 đồng/tháng so với mức đóng BHXH tự nguyện năm 2021 (138.600 đồng/tháng).

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên NLĐ gặp không ít khó khăn về tài chính, cùng với tâm lý lo ngại, chưa hiểu rõ ý nghĩa của việc tăng mức đóng dẫn đến số người tham gia BHXH tự nguyện ở nhiều địa phương còn thấp hơn so với năm 2021.

Nói về tăng mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu, ông Nguyễn Xuân Tiếu, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, do quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 tại Nghị định số 07/2021/NĐ-CP quy định mức chuẩn nghèo của khu vực nông thôn tăng từ 700.000 đồng lên 1,5 triệu đồng/tháng, nên mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu cũng phải tăng theo.

Song song đó, mức tiền hỗ trợ của Nhà nước theo mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn cũng tăng. Theo ông Tiếu, khi đóng mức cao hơn thì các chế độ được hưởng cũng cao hơn. Việc nhận lương hưu mấy trăm ngàn một tháng so với hơn một triệu khác nhau rất nhiều.

“Vì thế tính ra người dân vẫn được lợi hơn so với trước”, ông Tiếu phân tích và khẳng định, việc tăng mức đóng là cần thiết để bảo đảm cho NLĐ khi về già có mức lương hưu cao hơn, đáp ứng yêu cầu cuộc sống.

Có thêm chính sách hỗ trợ mức đóng

Không chỉ linh hoạt hình thức tuyên truyền, vận động, các địa phương còn có thêm các chính sách hỗ trợ mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn. Đơn cử, quận Long Biên, TP Hà Nội, áp dụng mô hình hỗ trợ 100% mức tham gia cho người nghèo và cận nghèo. 

BHXH Việt Nam cũng đề nghị có thêm các chính sách hỗ trợ mức đóng cho người tham gia trên địa bàn. Theo đó, giao BHXH các tỉnh, thành phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội lập danh sách hộ gia đình nông - lâm - ngư - diêm nghiệp có mức sống trung bình trên địa bàn tỉnh; đề xuất hỗ trợ từ ngân sách địa phương tăng thêm từ 20% đến 30% mức đóng ngoài mức quy định của Nhà nước; đưa vào nghị quyết của HĐND tỉnh hằng năm. 

Để thu hút NLĐ tham gia BHXH tự nguyện, BHXH Việt Nam xác định truyền thông phải “đi trước một bước”. BHXH các địa phương đã và đang lồng ghép các buổi đối thoại, nói chuyện chuyên đề về BHXH tự nguyện trong những buổi họp dân phố, thôn, bản.

Các cuộc thi tìm hiểu kiến thức về BHXH tự nguyện, cuộc thi tư vấn viên, tuyên truyền viên ở các địa phương đã góp phần phổ biến sâu rộng hơn kiến thức BHXH tự nguyện trong cộng đồng dân cư.

Đáng chú ý, cơ quan BHXH đã phối hợp với chính quyền các địa phương phát huy tối đa các kênh đại lý (bưu điện, hội phụ nữ…) trong việc tuyên truyền; kiên trì, bền bỉ vận động theo hình thức “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”, “mưa dầm thấm lâu”…

Cần hấp dẫn, rõ ràng, dễ tiếp nhận 

Tại buổi làm việc của đoàn công tác Ngân hàng Thế giới (WB), do bà Himanshi Jain - chuyên gia bảo trợ xã hội làm Trưởng đoàn, với lãnh đạo BHXH Việt Nam cuối tháng 9 mới đây, đoàn đã có những tư vấn, giải pháp cụ thể để triển khai các hoạt động trong phát triển người tham gia BHXH tự nguyện tại Việt Nam.

Theo đánh giá của bà Himanshi Jain, qua khảo sát tại một số địa phương thấy ở mỗi địa phương đều có những cách làm riêng để phát triển người tham gia BHXH tự nguyện.

Tuy nhiên, bà Himanshi Jain cho rằng còn nhiều cách làm cần phải cải thiện như: Công tác tuyên truyền trực tiếp và mạng lưới tổ chức dịch vụ thu hiệu quả nhưng tốn kém và mất thời gian. Tài liệu truyền thông còn chưa thực sự hấp dẫn và thiếu rõ ràng về mức độ thông tin để mỗi người có thể tiếp nhận…

Bà Himanshi Jain cũng chỉ ra những rào cản trong mở rộng độ bao phủ BHXH tự nguyện, là người dân Việt Nam thường quan tâm đến lợi ích của lương hưu ở góc độ ngắn hạn hơn là dài hạn, như ở độ tuổi 65 - 70 tuổi họ sẽ nhận được bao nhiêu tiền. Trong khi đó, người tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu ở độ tuổi 40 - 50, nên họ chưa đủ thời gian đóng để về hưu. Để giải quyết vấn đề này, cần có phương pháp truyền thông linh hoạt, sáng tạo và kinh nghiệm quốc tế phù hợp.

Ngoài ra, khoản đóng và thời gian đóng BHXH tự nguyện vẫn còn cao, nên chưa tạo sự hấp dẫn cho người dân, nhất là đối với NLĐ trong khu vực phi chính thức.

“Trong cuộc sống, nhiều người phải chi tiêu rất nhiều khoản, nên khi cần trích một khoản tiền tham gia BHXH tự nguyện, khiến họ phải tính toán và đắn đo rất nhiều. Vì vậy, cần linh hoạt trong mức đóng, ưu đãi ngắn hạn như khu vực chính thức và thời gian đóng yêu cầu thấp hơn sẽ nâng cao tính hấp dẫn của chương trình…”, bà Himanshi Jain lý giải.

Để đạt mục tiêu năm 2022, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh đã yêu cầu BHXH các tỉnh, thành giao chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH tự nguyện 3 tháng cuối năm 2022 cho từng tổ chức dịch vụ thu (phối hợp với tổ chức dịch vụ giao chỉ tiêu phát triển người tham gia cho từng nhân viên).

Đặc biệt, phải linh hoạt hình thức vận động để đối tượng lựa chọn phương thức đóng phù hợp với người tham gia; phối hợp chặt chẽ với các ngành, các tổ chức dịch vụ lập danh sách đối tượng tiềm năng, tổ chức linh hoạt các hình thức tuyên truyền, vận động (trực tiếp, theo nhóm, hội nghị khách hàng)…