(Thanh tra) - Khát vọng vươn lên mạnh mẽ đang lan tỏa trên từng công trình, từng chương trình phát triển của Quảng Ninh - vùng đất từng nhiều khó khăn nhưng nay đã trở thành điểm sáng của đổi mới mô hình tăng trưởng, cải cách thể chế và xây dựng chính quyền kiến tạo phục vụ.
Với mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, nâng tầm chất lượng sống của người dân, Quảng Ninh đang đi những bước chắc chắn để trở thành cực tăng trưởng năng động của miền Bắc và đóng góp mạnh mẽ vào sự thịnh vượng chung của đất nước.
Theo GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viên Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Quảng Ninh giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong tam giác tăng trưởng Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Đây cũng là địa phương sớm và quyết liệt trong thay đổi tư duy phát triển, chuyển mô hình tăng trưởng từ "nâu" sang "xanh", coi đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt.
Nhiều năm liền, Quảng Ninh đứng đầu cả nước về các chỉ số cải cách hành chính (PAR Index), chỉ số hài lòng của người dân (SIPAS) và năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI). Tỉnh là một trong những địa phương tiên phong xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số, vận hành hiệu quả Trung tâm Điều hành thông minh (IOC) và hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mang tầm khu vực. Việc đăng cai Diễn đàn Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia cũng cho thấy tầm nhìn mở, tư duy đi trước một bước.
Triết lý phát triển xuyên suốt của tỉnh là lấy con người làm trung tâm, là nguồn lực chủ đạo; lấy khoa học công nghệ và chuyển đổi số làm động lực then chốt. Dù vậy, Quảng Ninh vẫn đối mặt thách thức về thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực công nghệ lõi như AI, bán dẫn, an ninh mạng… Khoảng cách chuyển đổi số giữa đô thị với nông thôn, khu vực biển du lịch với miền núi, biên giới vẫn còn lớn; văn hóa đổi mới sáng tạo chưa lan tỏa rộng.
Phó Bí thư Tỉnh ủy Vũ Quyết Tiến cho biết, giai đoạn 2020 - 2025, kinh tế Quảng Ninh tăng trưởng bình quân 10,4%/năm. Riêng năm 2025, tăng trưởng ước đạt 14,25%, thu ngân sách hơn 82 nghìn tỷ đồng, GRDP bình quân đầu người trên 11.000 USD. Đây là những con số phản ánh một nền kinh tế năng động và có sức bật mạnh.
Quy mô GRDP năm 2025 ước đạt 395.000 tỷ đồng, gấp 7 lần so với năm 2010, chiếm hơn 10% kinh tế vùng Đồng bằng sông Hồng. GRDP bình quân đầu người tăng 4,6 lần so với năm 2010 và gần 48 lần so với năm 1995. Quảng Ninh đồng thời là một trong số ít địa phương có điều tiết ngân sách về Trung ương.
Cấu trúc kinh tế chuyển dịch theo hướng hiện đại. Công nghiệp phát triển theo hướng xanh, ứng dụng công nghệ thông minh, tăng mạnh tỷ trọng công nghiệp chế biến chế tạo, đóng góp lớn vào bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Các ngành du lịch, dịch vụ logistics, kinh tế biển tiếp tục được ưu tiên, đưa Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch quốc gia với Vịnh Hạ Long, Bãi Cháy, Yên Tử, Vân Đồn, Cô Tô…
Trong 5 năm, Quảng Ninh đã hoàn thành và đưa vào vận hành 825km đường bộ, trong đó có 80,2km cao tốc Vân Đồn - Móng Cái, kết nối liên thông vùng, mở rộng không gian phát triển và tạo đòn bẩy cho logistics. Tỷ lệ lấp đầy các khu công nghiệp đạt hơn 74%, trở thành điểm thu hút đầu tư hàng đầu miền Bắc.
Cùng với đầu tư hạ tầng, môi trường kinh doanh của tỉnh liên tục cải thiện. Quảng Ninh là 1 trong 4 địa phương thí điểm mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công một cấp trực thuộc UBND tỉnh, giúp tinh gọn bộ máy, giảm thời gian xử lý thủ tục và nâng cao sự hài lòng của doanh nghiệp, người dân. Tỉnh nhiều năm liền dẫn đầu các bảng xếp hạng PCI, PAR Index, SIPAS, PAPI, ICT Index… những chỉ số đo chất lượng điều hành và mức độ minh bạch.
Đáng chú ý, song song với phát triển kinh tế, tỉnh chú trọng bảo tồn văn hóa truyền thống, nâng cao chất lượng giáo dục y tế, cải thiện phúc lợi xã hội, hướng tới xây dựng môi trường sống văn minh, an toàn và nâng chỉ số hạnh phúc của người dân.
"Nhờ những định hướng đúng và tổ chức thực hiện quyết liệt, giai đoạn 2020 - 2025, kinh tế - xã hội của tỉnh đạt nhiều kết quả nổi bật, khẳng định hình ảnh một Quảng Ninh kiến tạo, phục vụ Nhân dân, không ngừng đổi mới tư duy, sáng tạo và vươn lên mạnh mẽ", ông Tiến nhấn mạnh.
Trước nguy cơ rơi vào "bẫy thu nhập trung bình", Quảng Ninh xác định cần tạo lập động lực tăng trưởng mới dựa trên tri thức, công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát huy tối đa nhân tố con người. Mục tiêu đến trước năm 2030 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, và đến năm 2045 trở thành vùng đô thị tầm vóc quốc tế.
GS.TS Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh 6 nhóm giải pháp lớn. Trong đó, đột phá về thể chế là then chốt, xây dựng cơ chế thử nghiệm mô hình mới, hợp tác công tư phát triển hạ tầng số, hạ tầng khoa học công nghệ, trung tâm dữ liệu, khu công nghệ cao; triển khai hạ tầng số hiện đại gồm mạng băng rộng, 5G, điện toán đám mây, an ninh mạng.
Quảng Ninh cần hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn kết chặt chẽ giữa Nhà nước - Nhà trường - Nhà doanh nghiệp, mở rộng sang "bốn Nhà", "năm Nhà" với sự tham gia của nhà khoa học, nhà đầu tư, đặt doanh nghiệp làm trung tâm.
Nguồn nhân lực chất lượng cao được xem là mấu chốt quyết định. Tỉnh sẽ nâng tầm Trường Đại học Hạ Long, hệ thống trường nghề, ưu tiên giáo dục STEM và kỹ năng số từ phổ thông; đồng thời xây dựng đội ngũ cán bộ số, loại bỏ tâm lý sợ trách nhiệm rào cản mềm của chuyển đổi số.
Cùng với đó, tỉnh tập trung phát triển du lịch thông minh, kinh tế đêm, kinh tế di sản; đẩy mạnh hợp tác vùng với Hà Nội, Hải Phòng, Đồng bằng sông Hồng và mở rộng hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực logistics, kinh tế biển xanh, công nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo.
"Quảng Ninh có đầy đủ điều kiện để trở thành một trong những 'sandbox chiến lược' của cả nước trong việc cụ thể hóa các định hướng mới của Văn kiện Đại hội XIV và Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học công nghệ, sáng tạo đổi mới, chuyển đổi số và xây dựng con người", GS.TS Nguyễn Xuân Thắng tin tưởng.
Tầm nhìn 2030 - 2045
Trước năm 2030, Quảng Ninh phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; đến năm 2045 hình thành vùng đô thị lớn mang tầm quốc tế, là cực tăng trưởng năng động của miền Bắc và cả nước. Tỉnh kiên trì ba đột phá chiến lược: Phát triển kinh tế xã hội gắn với bảo vệ môi trường; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát triển văn hóa và con người Quảng Ninh hiện đại, nhân văn, sáng tạo.
Trong bối cảnh chuyển đổi mạnh mẽ, Quảng Ninh đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, thu hút nhân lực chất lượng cao; đồng thời giữ vững quốc phòng an ninh, mở rộng hội nhập quốc tế, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.
