Ông Thanh chỉ về khoảng đất sau vườn bị sạt lở. Ảnh: VT

Sống trong lo âu

Theo thống kê của chính quyền xã Xuân Thiên, trên toàn xã có 110 hộ sống dọc bên bờ sông Chu bị ảnh hưởng bởi sạt lở trong đợt lụt năm 2017, trong đó có 24 hộ bị sạt lở đến tận chân các công trình dân sinh và 12 hộ thuộc diện phải di dời khẩn cấp. Nhiều điểm sạt đã sâu vào phía khu dân cư khoảng 20m. Một số điểm vẫn đang tiếp tục sạt vì triền sông ở đây là đất cát pha nên nền đất rất yếu.

Dọc bờ sông thuộc ba thôn Đại Đồng, Quảng Phúc và Hiệp Lực của xã Xuân Thiên có hàng trăm hộ dân đang sinh sống. Qua thực tế cho thấy, có hàng chục điểm sạt lở, có nơi sông đã ăn sâu vào 15m và dài tới 300m.

Ông Cao Văn Thanh - hộ dân có đất bị sạt lở nhiều nhất nhì xã cho biết: “Hồi trước lũ, nhà tôi còn cách vườn tới hơn 15m, nay thì bờ sông nằm ngay sát chân tường nhà. Những luỹ tre giữ làng, giữ đất của thôn Quảng Phúc bị lũ cuốn trôi đi hết, nơi trước từng là đất canh tác, trồng cây ăn quả thì giờ đã nằm gọn dưới lòng sông, từ mép chân công trình nhìn thỏm xuống sông sâu hơn chục mét, nếu không được xây kè sông thì có lụt như năm vừa rồi, chắc chắn những hộ gia đình sống ven sông như chúng tôi sẽ bị cuốn trôi xuống sông Chu hết”.

Ngay bên cạnh nhà ông Thanh,  gia đình bà Phạm Thị Ban (67 tuổi) thôn Quảng Phúc, có nhà bị sạt lở tới tận chân móng, hàng trăm mét vuông đất và công trình nhà tắm, nhà vệ sinh bị cuốn trôi xuống lòng sông. Bà Ban chia sẻ: “Trước đây khoảng vườn phía sau nhà rộng hàng trăm mét vuông, gia đình canh tác hoa màu, trồng nhiều loại cây lâu năm. Thế nhưng, trong đợt lũ năm ngoái, ruộng vườn cùng cây cối bị nước lũ cuốn trôi hết, may mà nhà chưa trôi, chứ trôi thì cũng không biết gia đình ở đâu nữa”.

Ông Nguyễn Duy Đào, Chủ tịch UBND xã Xuân Thiên nói: “Hồi trước năm 2017, trên bờ sông Chu thuộc địa phận xã Xuân Thiên đã xuất hiện nhiều điểm sạt lở nhưng mức độ không đáng kể. Tới mùa mưa lũ hồi tháng 10 năm ngoái, mức độ sạt lở nghiêm trọng hơn, nhiều điểm sạt lở làm hư hại nhà dân, kéo theo các công trình dân sinh và đất đai xuống sông. Chính quyền xã Xuân Thiên cùng với chỉ đạo của huyện Thọ Xuân phải triển khai lực lượng giúp 24 hộ dân ven sông trong khu vực sạt lở nguy hiểm di dời tạm đến những gia đình họ hàng hoặc những hộ khác trên địa bàn xã nhằm bảo đảm an toàn. Tuy nhiên, sau khi nước sông rút thì các hộ đã trở về nhà mình. Ảnh hưởng về tài sản, thiệt hại về người có thể xảy đến bất cứ khi nào mà không biết trước được”.

Đáng chú ý, tình trạng sạt lở ngày càng ăn sâu tạo thành “hàm ếch” ngay dưới lòng đường, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông và các hộ dân sống ven sông. Hiện, ở xã Xuân Thiên có gần 1km bờ sông Chu ngang qua địa bàn bị sạt lở.

Bà Nguyễn Thị Giao, thôn Quảng Phúc lo lắng nói: “Hiện bờ sông đã sạt tới tận giường ngủ của chúng tôi rồi, không những vậy nhiều tuyến đường bê tông chạy bên bờ sông Chu cũng đã bị sạt lở nghiêm trọng, khiến việc đi lại của chúng tôi rất nguy hiểm khi qua đoạn đường này. Rất mong, chính quyền các cấp sớm có biện pháp di dời chúng tôi đến nơi ở mới để sớm ổn định cuộc sống, chứ sống thế này thì nguy hiểm quá”.

Bà Ban chỉ khoảng sạt sát chân móng nhà. Ảnh: VT

Cần di dời khẩn cấp

Thống kê của UBND xã Xuân Thiên cho thấy, số hộ sát sông bị ảnh hưởng thuộc các thôn Hiệp Lực, Đại Đồng và Quảng Phúc cần được tái định cư là 25 hộ, với tổng số 90 nhân khẩu, trong đó 12 hộ với gần 50 nhân khẩu trong diện cần phải di dời khẩn cấp trước mùa mưa bão sắp tới.

Một thực tế là đoạn sông Chu chảy qua địa bàn huyện Thọ Xuân cũng như xã Xuân Thiên không có bờ kè, có hàng trăm nhà dân ở san sát ven sông từ nhiều đời nay. Phần diện tích đất bị sạt xuống sông phần lớn là đất thổ cư hoặc đất vườn của các hộ.

Bà Ban cho biết thêm: “Gia đình tôi luôn sống trong sự lo lắng, bất an. Những đêm mưa gió gần đây, tôi ngủ không yên, cứ lo bãi sông sạt thêm thì rất nguy hiểm. Gia đình có 8 nhân khẩu nhưng do điều kiện kinh tế khó khăn, người con trai và con dâu còn khỏe mạnh đã đi làm ăn xa tận Bắc Ninh. Hoàn cảnh gia đình khó khăn cộng với chưa có tiền mua đất ở mới nên bất đắc dĩ, hai ông bà già và 2 cháu nhỏ đang phải sống trong ngôi nhà cũ này. Bây giờ chúng tôi chỉ có nguyện vọng là muốn được tái định cư đi nơi khác, tuy nhiên điều kiện kinh tế còn khó khăn, rất mong các cấp chính quyền sớm hỗ trợ tới nơi ở mới”.

Nhiều gia đình khác cũng có chung nguyện vọng với gia đình bà Ban. Ông Thanh, thôn Quảng Phúc mong muốn: “Gia đình chúng tôi chỉ mong được cấp trên tạo điều kiện để di dời tới nơi ở mới, chứ sống kiểu thân treo miệng hà bá thế này thì chúng tôi lo lắm, nhiều đêm tôi không ngủ được, chỉ sợ nhỡ đâu đất sạt nữa thì không biết chạy đường nào cho thoát. Rất mong phía chính quyền xã, huyện sớm tạo điều kiện cho những hộ như chúng tôi sớm được vào nơi định cư mới để ổn định cuộc sống”.

Ông Nguyễn Duy Đào, Chủ tịch UBND xã Xuân Thiên cho biết: “Phía xã đã có tờ trình gửi lên UBND huyện Thọ Xuân cũng như các ban, ngành liên quan sớm giúp địa phương về cơ chế, quy hoạch, cắt đất tái định cư, hỗ trợ di dời đối với các hộ trong vùng nguy hiểm. Thực tế, nhiều gia đình có thu nhập thấp, nếu được chuyển đi cũng không đủ tiền xây dựng nhà mới, nên rất cần có sự hỗ trợ, chung tay ủng hộ của các cấp chính quyền, các tổ chức, cá nhân. Về lâu dài, tỉnh và Trung ương nên tạo điều kiện hỗ trợ cùng địa phương kè lại toàn bộ đoạn sông này, bởi không được kè kiên cố thì hiện tượng sạt lở vẫn sẽ tiếp tục. Trong 12 hộ dân cần được di dời khẩn cấp, có 2 hộ làm nghề chài lưới nên có nguyện vọng được xen cư tại chỗ. Còn những hộ còn lại, xã đã đưa ra phương án cho tái định cư ở khu vực Đồng Cổ trên địa bàn xã. Tuy nhiên, đó mới chỉ là phương án, được xã đề xuất. Toàn bộ kinh phí, chủ trương, việc cấp đất, xây dựng khu tái định cư đều vượt tầm của UBND xã Xuân Thiên".

Văn Thanh