(Thanh tra) - Sáng 18/8, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân cùng dự.
Tháo gỡ kịp thời những “điểm nghẽn” phát sinh từ thực tiễn
Theo dự thảo Tờ trình dự án Luật tại cuộc họp, bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, việc ban hành Luật nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai, đồng thời đảm bảo kế thừa, sự ổn định, tính thống nhất của hệ thống pháp luật; tháo gỡ kịp thời những “điểm nghẽn”, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo động lực đưa đất nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao, phù hợp với yêu cầu quản lý mới.
Dự thảo Luật gồm 3 điều. Trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, gồm 29 khoản, 3 nhóm nội dung là nhóm nội dung thể chế quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18-NQ/TW do Đảng ủy Chính phủ báo cáo được Ban Chấp hành Trung ương cho chủ trương tại Nghị quyết số 69-NQ/TW ngày 19/7/2025, được thể hiện trong dự thảo Luật gồm 8 khoản tại Điều 1; nhóm các nội dung sửa đổi, bổ sung để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật gồm 7 khoản tại Điều 1; nhóm các nội dung sửa đổi để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gồm 10 khoản tại Điều 1 và sửa kỹ thuật tại 4 khoản tại Điều 118.
Điều 2 quy định chuyển tiếp, gồm 11 khoản quy định chuyển tiếp các nội dung về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhận chuyển quyền sử dụng đất thực hiện dự án, lựa chọn hình thức thuê đất, về giá đất, về xác định lại diện tích, loại đất, thời hạn sử dụng đất đối với một số trường hợp, nhận chuyển nhượng dự án bất động sản. Điều 3 quy định về hiệu lực thi hành của Luật này kể từ ngày 1/1/2026.
Dự thảo Luật bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng vào Điều 79, trong đó có trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành thỏa thuận và đã thoả thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.
Tại cuộc họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai ngày 18/8, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh cho rằng, việc quy định “trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành thỏa thuận và đã thoả thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư” sẽ tháo gỡ được vướng mắc, khó khăn cho hàng ngàn dự án đã đền bù dở dang trong nhiều năm qua".
“Có nhiều trường hợp nhà đầu tư đã thoả thuận được trên 75% (thậm chí trên 95% diện tích đất) hoặc đã thỏa thuận được với trên 75% số lượng người sử dụng đất, nhưng vẫn không thể thỏa thuận được để giải phóng mặt bằng đối với phần diện tích còn lại nên nhà đầu tư không thể thực hiện dự án, bị chôn vốn, đất đai bị lãng phí, không đưa vào sử dụng được”, ông Lê Hoàng Châu nhấn mạnh.
Rà soát, đánh giá tác động kỹ lưỡng
Dự thảo Luật cũng bổ sung trường hợp thực hiện các dự án đầu tư công khẩn cấp phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trong trung tâm tài chính quốc tế; dự án logistics; dự án hỗn hợp dân cư, đô thị, du lịch, dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao và các mục đích khác; dự án công nghiệp văn hóa và các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do HĐND cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.
Cho biết đây là một trong những nội dung sửa đổi được doanh nghiệp đánh giá cao, đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cân nhắc trường hợp “các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do HĐND cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương”. Bởi, theo quy định tại Hiến pháp, Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định.
Bên cạnh đó, đại diện VCCI cũng đề nghị làm rõ giá đất thu hồi trong trường hợp này sẽ áp dụng theo bảng giá đất hay theo thoả thuận của doanh nghiệp trước đây, tránh trường hợp phát sinh khiếu kiện về sau.
Nêu ý kiến tại cuộc họp, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội đề nghị đánh giá tác động kỹ lưỡng, đảm bảo tính khả thi, kiểm soát được của các quy định của dự thảo Luật.
“Với bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất quy định như tại dự thảo Luật thì có giải quyết được các vấn đề liên quan đến công tác thực hiện giải phóng mặt bằng sau khi Luật có hiệu lực thi hành không, hay người dân vẫn khiếu kiện?”, ông Nguyễn Quang Tuyến đặt câu hỏi.
Cạnh đó, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến cũng đề nghị cân nhắc, giải trình thêm về con số 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất.
“Tại sao lại là 75% người đồng ý, mà không phải là 80. Nội dung này cần rất thận trọng bởi ranh giới giữa thoả thuận và hành chính có thể bị mờ đi, bị lợi dụng”, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến nói.
Kết luận nội dung cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú – Chủ tịch Hội đồng thẩm định nêu 6 vấn đề để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật. Thứ trưởng nhấn mạnh, dự thảo Luật đủ điều kiện trình Chính phủ sau khi tiếp thu ý kiến của Hội đồng thẩm định.
