Công đoàn và BHXH Việt Nam cùng phối hợp khởi kiện hành vi vi phạm pháp luật về BHXH nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của NLĐ. Ảnh: Đức Toàn

Chậm đóng, nợ đọng BHXH, BHYT tăng cao

Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã phối hợp liên ngành giám sát việc thực hiện pháp luật về BHXH đối với các loại hình DN trên phạm vi rộng, thu nợ BHXH lên đến hàng chục tỷ đồng. Đặc biệt, công tác kiểm tra giám sát, giải quyết khiếu nại (KN), tố cáo (TC) và tranh chấp về BHXH, BHYT đã được triển khai một cách có hiệu quả. Riêng BHXH Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam đã phối hợp tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH tại 7 tỉnh. Kết thúc các đợt kiểm tra, đã kịp thời chấn chỉnh các sai phạm, đề nghị xuất toán thu hồi về quỹ BHYT hàng tỷ đồng do chi không đúng quy định.

Tại các tỉnh, TP, cơ quan BHXH và LĐLĐ tỉnh, TP cũng phối hợp, tiến hành hàng nghìn cuộc kiểm tra, giám sát, phúc tra tại các đơn vị sử dụng lao động, các cơ sở khám, chữa bệnh... Nhờ đó, phần lớn KN, TC, thắc mắc của người lao động (NLĐ) đã được giải quyết dứt điểm, kịp thời, đúng quy định của pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ.

Tuy nhiên, tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH, BHYT vẫn diễn ra ở nhiều DN và xảy ra ở tất cả các địa phương làm cho số nợ BHXH, BHYT tiếp tục tăng cao. Tính đến đầu tháng 7/2015, số nợ lên đến 10.837,2 tỷ đồng, chiếm 5,79% so với tổng số phải thu; tăng 457,9 tỷ đồng (4,4%) so với cùng kỳ năm 2014; toàn quốc có 22 địa phương có tỷ lệ nợ cao so với tỷ lệ chung toàn ngành.

Để đẩy mạnh xử lý DN nợ BHXH, BHYT, bảo vệ NLĐ, một số nơi đã tiến hành khởi kiện nhưng vẫn gặp khó khăn. Nhiều DN sau khi tòa án đã xử lại không có tài sản để thi hành án hay bỏ trốn để lại khoản nợ lớn, trong đó có tiền lương, tiền BHXH của NLĐ...

Trong khi đó, đối tượng tham gia BHXH vẫn tăng chậm so với cùng kỳ năm 2014, đạt khoảng hơn 20% tổng lực lượng lao động; đối tượng tham gia BHYT mới chiếm khoảng 71,9% dân số…

Không để quyền lợi người lao động bị xâm phạm

Để ngăn chặn tình trạng “chây ì” đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, mới đây, BHXH Việt Nam và Tổng LĐLĐ Việt Nam đã tiếp tục ký kết Quy chế Phối hợp công tác trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT giai đoạn 2015 - 2020 với nhiều điểm mới được bổ sung. Hai bên thống nhất, sẽ phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai công tác cải cách hành chính mà trọng tâm là cắt giảm hồ sơ, biểu mẫu, giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính về BHXH, BHYT; nghiên cứu, đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền pháp luật về BHXH, BHYT phù hợp với đối tượng NLĐ và đoàn viên công đoàn.

Tổng LĐLĐ Việt Nam có trách nhiệm ban hành văn bản hướng dẫn các cấp công đoàn thực hiện quyền khởi kiện đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của NLĐ, tập thể NLĐ. BHXH Việt Nam có trách nhiệm chỉ đạo BHXH các cấp cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ và phối hợp với công đoàn cùng cấp trong việc khởi kiện với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH và tham gia tố tụng tại tòa án với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan...

Ngoài ra, hai bên còn bổ sung nội dung phối hợp trong công tác thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp...

Thứ trưởng Bộ Tài chính, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho biết, với quy chế này, 2 cơ quan tin tưởng việc thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp cho NLĐ sẽ có những bước đột phá mạnh mẽ. Các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về BHXH, BHYT nói riêng và an sinh xã hội nói chung cho NLĐ sẽ được quan tâm thực hiện đầy đủ, kịp thời.

Năm 2014, BHXH Việt Nam và Tổng LĐLĐ VN thực hiện chương trình phối hợp kiểm tra với Bộ Lao động Thương binh và Xã hội tại 3 tỉnh Hải Dương, Quảng Nam và Long An; phối hợp với Mặt trận Tổ quốc giám sát việc thực hiện pháp luật BHXH tại 4 tỉnh Hưng Yên, Bắc Giang, Bà Rịa Vũng Tàu và Tiền Giang, đề nghị thu quỹ BHXH số tiền nợ 7,8 tỷ đồng; phối hợp với Thanh tra Chính phủ thanh tra BHXH tại 60 DN trên địa bàn 12 tỉnh, TP với số tiền thu nợ BHXH lên đến hàng chục tỷ đồng…

Đức Toàn