Mặt trước "Bia căm thù" đã bị mái nhà đè lên, che khuất. Ảnh: Hồng Bài

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Mộc Châu là địa bàn quan trọng về kinh tế, an ninh, quốc phòng của tỉnh Sơn La. Nơi đây có quốc lộ 6 - “mạch máu" giao thông nối liền Thủ đô Hà Nội, các tỉnh đồng bằng Bắc bộ với các tỉnh vùng Tây Bắc và vùng Thượng Lào; có các nông trường, lâm trường lớn, các cơ sở sản xuất, chế biến công nghiệp của Trung ương.

Thấy rõ tầm quan trọng của địa bàn Mộc Châu, trong hai năm 1965 - 1966, đế quốc Mỹ đã cho máy bay ném bom với trên 500 lần với hàng nghìn tấn bom đạn, gây bao tội ác cho nhân dân các dân tộc Mộc Châu.

Đau xót trước những thiệt hại, mất mát do đế quốc Mỹ gây ra, để khắc cốt ghi tâm, khơi dậy lòng căm thù giặc sâu sắc, ý chí chiến đấu kiên cường của đồng bào các dân tộc Mộc Châu, ngày 28/10/1969, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc thị trấn Thảo Nguyên Mộc Châu đã dựng "Bia căm thù" tại km 64, giữa ngã ba đường đi Sơn La - Hà Nội - Phù Yên. Mặt chính của bia nhìn ra Quốc lộ 6. Trên bia ghi: "Đời đời khắc cốt ghi tâm mối thù không đội trời chung với giặc Mỹ xâm lược". Tấm bia này đã trở thành di tích, vật chứng lịch sử, đánh dấu một thời kỳ lịch sử hào hùng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta.

Di tích này được xây dựng bằng chất liệu xi măng, cát, vôi, đá và gạch, kiến trúc khá đơn giản. Do thời gian và khí hậu khắc nghiệt nên mặt bia đã bị bong lở, năm 1983, Bảo tàng tỉnh Sơn La kết hợp với Phòng Văn hóa huyện Mộc Châu tu sửa lại mặt bia, khắc lại chữ.

Nhưng suốt trong thời gian dài vừa qua, không biết di tích này bị "lãng quên" hay vì không có kinh phí tu sửa, bảo vệ nên đến nay, một số hộ dân đã xây nhà, làm công trình, xâm lấn, che khuất nghiêm trọng khu đất "Bia căm thù". Thậm chí, người ta còn đổ rác chất đống ngay dưới chân bia. Du khách đến đây phải hỏi thăm và khó khăn lắm mới tìm, nhìn thấy "Bia căm thù".

Thời gian không còn bao ngày nữa, tỉnh Sơn La sẽ tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về triển khai quy hoạch tổng thể phát triển Khu Du lịch Quốc gia Mộc Châu và hội nghị xúc tiến đầu tư vùng Tây Bắc. Di tích lịch sử "Bia căm thù" là một trong những di tích lịch sử trên địa bàn huyện Mộc Châu, là điểm đến của du khách trong và ngoài nước.

Mong rằng cơ quan chức năng tỉnh Sơn La, huyện Mộc Châu cần có phương án giải tỏa khu đất bị xâm lấn, bảo vệ, tu sửa ngay di tích "Bia căm thù" để phát huy tác dụng của di tích.

Hồng Bài