(Thanh tra) - Nhiều người khi mua ô tô, xe máy mới thường dán dòng chữ “xe đi đăng ký” hoặc “xe xin số” khi lưu thông. Tuy nhiên, pháp luật không hề công nhận hình thức này. Người điều khiển phương tiện chưa đăng ký, chưa gắn biển số vẫn có thể bị xử phạt, thậm chí bị tịch thu xe nếu không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp.
“Tấm khiên” ảo trên đường phố
Trên nhiều tuyến phố Hà Nội, không khó để bắt gặp những chiếc xe mới, chưa gắn biển số nhưng phía sau lại dán một tờ giấy trắng với dòng chữ “xe đi đăng ký”. Với người điều khiển, đó như một cách để thông báo cho cảnh sát giao thông và những người khác rằng xe mình chưa kịp làm thủ tục đăng ký. Một số tài xế thậm chí còn coi đây như “tấm bảo vệ” giúp tránh phiền toái khi bị kiểm tra.
Anh Nguyễn Văn Hà (30 tuổi, Hà Nội) kể: “Tôi nghĩ dán chữ “xe đi đăng ký” thì cảnh sát sẽ thông cảm, không phạt. Nhưng khi bị dừng xe, họ giải thích rất kỹ, và tôi vẫn bị lập biên bản”.
Theo luật sư Hoàng Tuấn Anh - Giám đốc Công ty Luật TNHH Gia Anh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), pháp luật không tồn tại khái niệm “xe đi đăng ký”. Người dân chỉ tự đặt ra cách gọi này để hợp lý hóa việc chưa hoàn thiện giấy tờ xe.
“Nếu bị kiểm tra, người điều khiển vẫn bị xử phạt như trường hợp không gắn biển số và không có đăng ký xe”, luật sư nói.
Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP người điều khiển ô tô, mô tô, xe gắn máy không có đăng ký xe đều có thể bị phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng, bị trừ 2 điểm giấy phép lái xe. Nếu không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của phương tiện, người vi phạm còn có thể bị tịch thu xe.
Ngoài ra, xe không gắn biển số cũng bị xử phạt nặng, từ 10 - 20 triệu đồng với ô tô và từ 4 - 6 triệu đồng với xe máy.
“Người dân nghĩ rằng dán giấy sẽ tránh bị xử lý, nhưng thực chất lại đang tự đặt mình vào rủi ro pháp lý lớn hơn. Trong trường hợp xảy ra tai nạn, việc điều khiển xe chưa đăng ký, không biển số có thể khiến tài xế đối diện trách nhiệm hình sự về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” theo Điều 260 Bộ luật Hình sự, với mức hình phạt cao nhất lên tới 15 năm tù”, luật sư Tuấn Anh cảnh báo.
Anh Trần Mạnh Quân (32 tuổi, Hà Nội) cũng từng tin vào “lá bùa” này. “Ban đầu tôi ngại làm thủ tục, nghĩ vài ngày thôi thì không sao. Nhưng khi nghe bạn bè khuyên, tôi đi đăng ký tạm. Thấy thủ tục nhanh gọn, phí cũng không đáng bao nhiêu. Quan trọng nhất là mình đi đường hợp pháp, không nơm nớp lo bị dừng xe”.
Thực tế, pháp luật hiện hành cũng không quy định cụ thể thời hạn bao nhiêu ngày phải đăng ký xe mới mua. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa người dân được phép lưu thông bằng xe chưa biển số. Bất cứ khi nào phương tiện ra đường, đều phải có giấy đăng ký và biển số hợp lệ.
Trong trường hợp mua bán xe cũ, theo Thông tư 79/2024/TT-BCA, bên bán có trách nhiệm làm thủ tục thu hồi trong vòng 30 ngày kể từ khi sang tên. Sau đó, bên mua phải hoàn tất việc cấp chứng nhận đăng ký và biển số mới. Nếu chậm trễ, người sử dụng phương tiện sẽ bị xử lý hành chính.
Chị Lê Thị Hạnh (28 tuổi, Hà Nội) nhớ lại: “Tôi bận nên chưa đi đăng ký ngay, vẫn lái xe với tờ giấy “xe đi đăng ký” gắn đằng sau. Một lần bị kiểm tra, tôi mới biết việc đó là vi phạm. Từ đó tôi rút kinh nghiệm, mua xe là phải làm thủ tục luôn, tránh phiền toái”.
Giải pháp hợp pháp
Luật sư Tuấn Anh nhấn mạnh, pháp luật đã có cơ chế rõ ràng để giải quyết tình huống vừa mua xe nhưng chưa kịp hoàn tất thủ tục chính thức, đó là đăng ký tạm thời.
“Chủ phương tiện không được lưu thông khi chưa có đăng ký, biển số hợp pháp. Nhưng nếu thực sự cần thiết, người dân có thể làm đăng ký tạm thời theo Thông tư 79/2024/TT-BCA. Giấy này có hiệu lực 15 ngày và được gia hạn một lần, tối đa thêm 15 ngày”, ông nói.
Đăng ký tạm thời có biển số riêng và ký hiệu khác biệt, đi kèm giấy chứng nhận đăng ký tạm. Xe chỉ được phép hoạt động trong phạm vi, tuyến đường, thời hạn ghi rõ trong giấy tờ. Đây là giải pháp hợp pháp, chi phí thấp, thủ tục đơn giản, thay vì dựa vào “lá bùa” vô nghĩa.
Thủ tục đăng ký tạm thời hiện nay có thể thực hiện trực tuyến qua Cổng dịch vụ công Bộ Công an hoặc trực tiếp tại cơ quan đăng ký xe. Hồ sơ gồm giấy khai đăng ký, hóa đơn mua bán và giấy tờ tùy thân. Nhờ vậy, chủ xe không phải mất nhiều thời gian, cũng không cần mang xe đến cơ quan công an nếu đăng ký trực tuyến.
“Điều người dân cần lưu ý là đăng ký tạm không chỉ giúp lưu thông hợp pháp mà còn bảo vệ quyền lợi trong trường hợp xảy ra tai nạn, tranh chấp. Một chiếc xe chưa đăng ký chẳng khác nào tài sản chưa có danh tính pháp lý. Trong mọi vụ việc, chủ xe sẽ luôn ở thế bất lợi”, luật sư Tuấn Anh phân tích.
Anh Nguyễn Văn Hà thừa nhận: “Sau khi bị xử phạt, tôi mới tìm hiểu và thấy đăng ký tạm rất đơn giản. Nếu tôi làm ngay từ đầu thì đã không mất tiền phạt và phiền toái. Giờ rút kinh nghiệm, mua xe là làm thủ tục liền, yên tâm đi lại hơn nhiều”.
Luật sư Tuấn Anh nhấn mạnh thêm: “Nhiều trường hợp người dân tự cho rằng mình chỉ “đi vài hôm” bằng xe chưa đăng ký thì sẽ không sao. Nhưng chỉ một va chạm nhỏ cũng đủ kéo theo hậu quả pháp lý phức tạp. Cách an toàn nhất là tuân thủ luật, đừng coi thường những rủi ro tiềm ẩn”.
