Trung tướng Bùi Văn Thành, Thứ trưởng Bộ Công an. Ảnh: TN

Chủ yếu xử hành chính

+ Tình hình cháy nổ những tháng gần đây diễn biến phức tạp, đặc biệt sau vụ cháy tại chung cư Carina làm 13 người tử vong khiến người dân đang sống trong các chung cư hoang mang. Ông đánh giá gì về điều này?

- Ở nước ta, mỗi năm xảy ra 3 nghìn vụ, năm 2017 cũng 3 nghìn vụ, quý I năm ngoái cũng xảy ra 1 nghìn vụ. Trước thực trạng này, lãnh đạo Bộ đã chỉ đạo quyết liệt, kiểm tra sâu sát, nhưng các cơ quan chức năng, mà nòng cốt là lực lượng Cảnh sát PCCC không thể làm thay chủ đầu tư, làm thay ban quản lý và người dân. Quá trình thanh tra, kiểm tra, chủ yếu xử lý hành chính, chúng ta vấn thiếu chế tài mạnh.

+ Vậy đã xử lý hình sự vụ nào vi phạm pháp luật PCCC chưa, thưa ông?

- Có rồi! Như vụ cháy ở 68 Trần Thái Tông (Hà Nội) đã truy cứu hình sự do thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Tôi muốn nói trong phòng ngừa đang gặp khó khăn. Lực lượng PCCC phải kiểm tra 4 lần/năm, nhưng theo Chỉ thị 20 của Thủ tướng, 1 năm chỉ kiểm tra 1 lần, còn 3 lần tự kiểm tra.

Năm qua, chúng tôi thực hiện theo chỉ thị của Thủ tướng nhưng đang báo cáo lại để làm thế nào thực hiện theo luật và yêu cầu các tổ chức, cá nhân vẫn tiếp tục tự kiểm tra, tự chịu trách nhiệm để bảo đảm các hệ thống kỹ thuật hoạt động bình thường.

Như tòa nhà chung cư Carina, hệ thống chữa cháy tự động và bán tự động là có, nhưng chất lượng hoạt động tại thời điểm cháy là không tốt.

Nếu có chuông kêu, đèn nháy, còi hú ầm lên mà có người tại chỗ là Ban Quản lý tòa nhà Carina thì chỉ cần sử dụng phương tiện chữa cháy ban đầu bằng bột, bằng khí, tôi khẳng định, đám cháy sẽ tắt. Nhưng do không có hoặc có nhưng thiếu trách nhiệm nên đám cháy bùng lên đến lúc cái xe nổ, xăng chảy dẫn đến cháy lớn… Tất cả vấn đề này đang điều tra làm rõ.

Lên danh sách “điểm đen” vi phạm

+ Có tình trạng chung cư vừa được kiểm tra, nghiệm thu đạt tiêu chuẩn PCCC lại xảy ra cháy, thưa ông?

- Khi có Luật PCCC, những nhà cao tầng, siêu cao tầng, cơ quan chức năng PCCC phải thẩm duyệt các giải pháp PCCC, chủ đầu tư tổ chức thực hiện, sau đó được nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng.

Tôi khẳng định, đã được nghiệm thu thì đủ điều kiện. Nhưng để hiệu quả hoạt động thì phụ thuộc quá trình quản lý, quản trị giống như đồ đạc vật dụng trong nhà mình.

+ Nhiều chung cư vi phạm pháp luật PCCC, nhưng đến nay vẫn chưa được khắc phục thì có xử lý hình sự không?

- Với những vi phạm, trước hết xử lý hành chính, sau đó tiến hành điều tra, nếu đủ các yếu tố vi phạm pháp luật theo quy định của pháp luật thì mới khởi tố được.

Chúng tôi cho rằng, công tác PCCC là toàn dân, trong đó, lực lượng Cảnh sát PCC là nòng cốt. Chúng tôi đã giao các cơ quan chức năng, cùng với các cơ quan truyền thông vào cuộc tuyên truyền để chấp hành tốt nội quy PCCC, nâng cao ý thức trách nhiệm với chính mình và gia đình mình.

Mỗi người dân đều phải có trách nhiệm. Tiếp đó là các chủ đầu tư và lực lượng nòng cốt thì thanh tra, kiểm tra xử lý triệt để.

Chúng tôi cũng sẽ thống kê báo cáo Thủ tướng về thực trạng PCCC. Trong cuộc giao ban toàn quốc sơ kết quý mới đây, chúng tôi đã phát động cao điểm tấn công, trấn áp "giặc lửa" trên toàn quốc trong quý tới.

Giao trách nhiệm cho lực lượng PCCC cùng với chủ đầu tư, Ban Quản lý phải thông báo công khai, thông báo rõ, làm quyết liệt, triệt để lên danh sách “điểm đen”, thống kê toàn bộ các cơ sở tốt, các cơ sở không tốt trên lãnh thổ Việt Nam để báo cáo Thủ tướng.

Xử lý không nương tay

+ Ngoài lên danh sách “điểm đen” về PCCC, trong báo cáo có đề xuất phương án xử lý các “điểm đen” này không, thưa ông?

- Việc xử lý phải theo quy định của pháp luật. Có một cái khó là các “điểm đen” thường là những nhà xây dựng trước khi có Luật PCCC nên việc xử lý có rất nhiều vấn đề như khoảng cách an toàn, thoát hiểm, thoát nạn…

Theo Luật PCCC, Điều 63 quy định, trách nhiệm xử lý tất cả các nhà xây dựng trước khi có luật, không bảo đảm PCCC thì giao cho UBND cấp tỉnh. Nhưng đầu tư thì liên quan tới kinh phí mà hiện nay có vài trăm ngôi nhà như thế thì lấy kinh phí từ đâu, đây là cái khó. Chúng tôi sẽ đề xuất giải pháp rất căn cơ, chắc việc này Chính phủ phải vào cuộc.

Còn những nhà xây dựng sau khi có Luật PCCC thì trách nhiệm thuộc về các chủ đầu tư, Ban Quản lý tòa nhà, nếu không đủ điều kiện PCCC, chúng tôi sẽ nghiên cứu đánh giá một cách chính xác, yêu cầu chủ đầu tư phải khắc phục có thời hạn. Nếu không khắc phục thì sẽ có các chế tài xử lý triệt để.

+ Theo thông kê hiện nay, chỉ trên địa bàn Hà Nội, còn 29 tòa nhà chung cư cao tầng đã đưa vào sử dụng vi phạm PCCC, trong đó có 15 tòa nhà không thể khắc phục, vậy có hạn chuẩn PCCC không?

- Không có việc hạn chuẩn. Những nhà này có trước Luật PCCC như không có thang thoát hiểm thì sao có thể xây mới được nên phải có lộ trình. Chúng tôi sẽ có giải pháp căn cơ, báo cáo Thủ tướng xin chủ trương vì đầu tư chắc chắn liên quan đến nguồn kinh phí rất lớn.

Còn để PCCC hiệu quả, 1 cơ quan, 1 mình chủ đầu tư thì không làm được. Với kinh nghiệm 30 năm làm công tác PCCC, nếu mọi người cùng hợp tác, tôi khẳng định rằng, chúng ta có thể ngăn chừa, ngăn chặn được sự gia tăng các vụ cháy.  

Về phía cơ quan chức năng mà lực lượng Cảnh sát PCCC là nòng cốt, chúng tôi sẽ xử lý một cách cương quyết, xử lý không có vùng cấm, không nương tay với vi phạm. Vì đây là bảo vệ sinh mệnh của đồng bào và của chính mình.

+ Xin trân trọng cảm ơn ông!

Thảo Nguyên (Ghi)