Quyền sử dụng hợp pháp

Theo hồ sơ của các cơ quan chức năng, nguồn gốc khu đất này do ông Trương Văn Dương khai phá và nhận chuyển nhượng của một số hộ khác. Trong quá trình sử dụng đất, ông Dương nhiều lần nhận tiền của ông Lê Kỳ Mẫn. Năm 1997, ông Dương giao khu đất này cho ông Mẫn làm thủ tục xin cấp quyền sử dụng đất. Biên bản giao đất giữa hai ông được UBND xã Vĩnh Hòa (thời điểm đó thuộc huyện Tân Uyên) xác nhận. Tháng 01/1998, UBND huyện Tân Uyên (nay là huyện Phú Giáo) cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) số 03328 cho ông Mẫn. Sau khi có sổ đỏ, ông Mẫn vẫn cho ông Dương canh tác trên khu đất 271.269m² này.

Tháng 01/2003, ông Mẫn chuyển nhượng quyền sử dụng khu đất 271.269m² cho bà Yến với số tiền 80 triệu đồng. Hợp đồng chuyển nhượng được UBND xã Vĩnh Hòa chứng thực, việc kiểm tra, đo đạc thực địa do Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Giáo thực hiện. Căn cứ quy định của pháp luật, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của ông Mẫn cho bà Yến là giao kết tự nguyện, hợp pháp và thủ tục được thực hiện đúng trình tự nên tháng 4/2003, UBND huyện Phú Giáo đã cấp sổ đỏ số 01520/QSDĐ/PG cho bà Yến với diện tích thực tế là 250.732m². Nhưng sau đó, khi bà Yến đến nhận đất để canh tác thì bị ông Dương cản trở với lý do khu đất này thuộc quyền sử dụng của mình (?).

Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, bà Yên đã khởi kiện đến TAND huyện Phú Giáo với niềm tin cơ quan này sẽ xét xử công minh theo pháp luật. Tại Bản án số 12/2007/DS-ST ngày 02/8/2007, TAND huyện Phú Giáo đã tuyên xử: Bà Yến được quyền sử dụng phần đất diện tích 250.732m² cùng toàn bộ tài sản trên đất sau khi thanh toán cho các thành viên gia đình ông Dương số tiền hơn 650 triệu đồng.
 
Xét xử thiếu công minh

Ngày 08/8/2007, gia đình ông Dương kháng cáo nhưng lại vắng mặt trong phiên xử phúc thẩm của TAND tỉnh Bình Dương. Thế nhưng, ngay sau khi TAND tỉnh Bình Dương quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm và chỉ đạo thực hiện theo Bản án số 12/2007/DS-ST thì ngày 23/9/2008, ông Dương lại có đơn kháng nghị bản án sơ thẩm theo thủ tục giám đốc thẩm. Tháng 01/2009, ông Nguyễn Thanh Tùng, Chánh án TAND tỉnh Bình Dương có Quyết định kháng nghị số 01/2009/KN-DS. Tiếp đó, ngày 02/4/2009, ông Tùng ký Quyết định giám đốc thẩm số 02/2009/DS-GĐT hủy bỏ bản án sơ thẩm, giao hồ sơ về TAND huyện Phú Giáo xét xử sơ thẩm lại.

Bắt đầu từ thời điểm này, quá trình xét xử vụ tranh chấp dân sự giữa một bên có sổ đỏ và một bên không có giấy tờ chứng minh về quyền sử dụng đất đã bộc lộ hàng loạt bất thường. Trong Bản án số 07/2010/DS-ST ngày 27/10/2010, TAND huyện Phú Giáo đã “bắt đầu thay đổi hướng xét xử” khi chỉ chấp thuận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Yến, và hủy một phần biên bản thống nhất giao đất năm 1997 giữa ông Dương với ông Mẫn. Những bản án tiếp theo của các cấp tòa tỉnh Bình Dương đều đi theo lối lập luận không phù hợp này. Gần đây nhất tại Bản án số 21/2012/DS-ST ngày 14/5/2012, TAND huyện Phú Giáo vẫn tuyên xử chỉ chấp thuận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Yến. Theo đó, ông Dương chỉ phải giao trả cho bà Yến 125.366m² đất trong tổng số 250.732m² đất đã được UBND huyện Phú Giáo cấp cho bà Yến theo Sổ đỏ số 01520/QSDĐ/PG.

Những diễn biến của sự việc này đã cho thấy, có sự bất bình đẳng trong áp dụng pháp luật của các cấp tòa tỉnh Bình Dương. Đáng lẽ phải công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp cho bà Yến theo tinh thần của phiên xét xử sơ thẩm đầu tiên thì sau đó qua các phiên xét xử tiếp theo, vụ việc đã được hiểu theo kiểu “đi hàng hai” khi ông Dương dù không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất nhưng lại được “ưu ái” tuyên xử được nhận một nửa phần đất. Ngoài ra, trong quá trình xét xử cũng như ban hành các quyết định kháng nghị, TAND tỉnh Bình Dương đã bỏ qua nhiều chứng cứ quan trọng, cũng như có dấu hiệu vi phạm Bộ Luật tố tụng dân sự, dẫn đến kết quả xử án không đúng pháp luật, sai sự thật, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của công dân. Báo Thanh tra sẽ tiếp tục phản ánh vụ việc này.

Nam Hà