Quang cảnh phiên tòa sơ thẩm.

Bản án không khách quan, toàn diện

Mới đây, VKSND tỉnh Yên Bái đã ban hành Quyết định Kháng nghị phúc thẩm đối với Bản án hình sự sơ thẩm xét xử từ ngày 2/11/2023 đến ngày 4/11/2023 và 7/11/2023 của TAND tỉnh Yên Bái đối với vụ án Lăng Đức Hân và đồng phạm, phạm các tội  “Vận chuyển, sử dụng trái phép vật liệu nổ” quy định tại khoản 4 Điều 305 Bộ luật Hình sự (BLHS) và “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” quy định tại khoản 2 Điều 227 BLHS.

VKSND tỉnh Yên Bái đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội căn cứ điểm a khoản 2 Điều 357, điểm a khoản 2 Điều 358 BLTTHS để xét xử lại vụ án hình sự nêu trên theo hướng bị cáo Đinh Tiến Hùng đã phạm tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”; các bị cáo Trần Đắc Việt, Nguyễn Văn Báu đã thực hiện hành vi phạm tội “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ” vào ngày 19/12/2020; không cho bị cáo Trần Đắc Việt hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo các điểm s, t khoản 1 Điều 51, áp dụng tình tăng nặng trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 BLHS và tăng hình phạt đối với bị cáo.

Sau khi nghiên cứu bản án, VKSND tỉnh Yên Bái xét thấy, bản án sơ thẩm đã bỏ lọt người phạm tội khi tuyên bị cáo Đinh Tiến Hùng không phạm tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”. Bán án sơ thẩm không khách quan, toàn diện khi đánh giá cáo trạng chỉ dựa vào lời khai duy nhất của Nguyễn Văn Hậu để xác định Đinh Tiến Hùng có lời nói khởi xướng việc khai thác quặng trái phép tại mỏ núi Ngàng.

Hồ sơ vụ án thể hiện, ngày 18/10/2020, Đinh Tiến Hùng cùng Nguyễn Văn Hậu và Nguyễn Trọng Tuấn gặp nhau tại quán cà phê Đồng Tâm bàn bạc về việc tổ chức khai thác khoáng sản trái phép. Hai trong ba người tham gia cuộc gặp gỡ đều khai về nội dung cuộc gặp. Trong đó, bị cáo Nguyễn Trọng Tuấn có 7 lời khai và 3 bản tự khai; Nguyễn Văn Hậu có 10 lời khai, 2 bản tự khai; tại các biên bản đối chất giữa Tuấn, Hậu với Đinh Tiến Hùng,… các bị cáo này đều khai, Đinh Tiến Hùng chủ động đặt vấn đề với nội dung: “Các ông có mỏ, tôi thì có "quan hệ". Bây giờ đang tiện việc làm đường thì cứ tiến hành khai thác quặng luôn. Tôi sẽ đứng ra lo "quan hệ, cơ chế" còn "Hùng lùn" đi tìm người về để khai thác quặng. Sau khi khai thác và bán được quặng thì tính toán trừ chi phí quan hệ, chi phí sản xuất thì tôi sẽ lấy 1/3 lợi nhuận, 2/3 còn lại là của Công ty Tuyên Huy và Hùng lùn”.

Các tài liệu này đều được thu thập theo đúng trình tự pháp luật và có sự tham gia của luật sư bào chữa cho các bị cáo, Kiểm sát viên…

Quá trình điều tra đã trích xuất được tin nhắn giữa Tuấn và Đinh Tiến Hùng về việc hẹn gặp tại quán cà phê Đồng Tâm  ngày 18/10/2020. Tuấn đã giải trình rõ về nội dung tin nhắn là để hẹn gặp Đinh Tiến Hùng tại quán cà phê Đồng Tâm để cho Hậu yên tâm về việc khai thác mỏ Núi Ngàng.

Việc gặp gỡ ngày 18/10/2020 cũng phù hợp với nhiều tài liệu, chứng cứ khác. Ngoài ra, quá trình điều tra còn thu giữ, trích xuất được hàng loạt tin nhắn chiều ngày 18/10/2020 hỏi nhau về đường đi và hẹn gặp, khi Tuấn và Hậu đang trên đường di chuyển về TP Yên Bái để gặp Đinh Tiến Hùng.

Tại phiên tòa sơ thẩm, Hậu giữ nguyên lời khai về cuộc gặp ngày 18/10/2020. Tuấn khai: Tại cuộc gặp ở quán cà phê Đồng Tâm, có lúc Tuấn nghe điện thoại nên chỉ “bập bõm” nghe và cũng không có ý kiến gì, sau khi ra về mới được Hậu nói lại về nội dung mà Đinh Tiến Hùng nói. Nội dung khai báo này của Tuấn thực chất là để làm mờ nhạt đi vai trò của bản thân, trốn tránh trách nhiệm, nhưng không vì vậy mà không thể hiện rõ hành vi phạm tội của Đinh Tiến Hùng.

Với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ và lời khai của Hậu, Tuấn tại Tòa hoàn toàn có đủ căn cứ để kết luận, ngày 18/10/2020, Tuấn, Hậu và Đinh Tiến Hùng đã bàn bạc, thống nhất khai thác khoáng sản trái phép. Việc HĐXX sơ thẩm nhận định cho rằng, chỉ có lời khai duy nhất của Hậu, nên không đủ căn cứ để xác định Đinh Tiến Hùng có lời nói khởi xướng, ăn chia lợi nhuận về việc khai thác quặng trái phép tại mỏ núi Ngàng là không khách quan, toàn diện.

Những nhận định sai lầm của bản án sơ thẩm

VKSND tỉnh Yên Bái cũng nhận thấy, bản án sơ thẩm đã sai lầm khi nhận định: Đinh Tiến Hùng không phải là người thúc đẩy hoạt động khai thác quặng trái phép ở mỏ núi Ngàng, việc khai thác chưa được triển khai trong thực tế, Đinh Tiến Hùng chưa được hưởng lợi gì nên không phạm tội.

Kết quả điều tra đã xác định rõ, mỏ núi Ngàng của Công ty Tuyên Huy đã hết hạn cấp phép khai thác từ năm 2009. Trong thời gian từ năm 2009 đến năm 2020 (khoảng 11 năm), tại mỏ núi Ngàng không có bất cứ hoạt động khai thác khoáng sản nào. Mặc dù trong thời gian tháng 10/2020, Lăng Đức Hân đã đề xuất việc khai thác nhưng Hậu và Tuấn đều không đồng ý với lý do mỏ chưa được cấp phép khai thác khoáng sản. Chỉ đến ngày 18/10/2020, khi Đinh Tiến Hùng hứa hẹn đứng ra lo cơ chế, quan hệ thì Hậu và Tuấn mới đồng ý hợp tác triển khai. Các bị cáo đều khai do biết rõ Đinh Tiến Hùng có “quan hệ lớn”, có thể lo “cơ chế, quan hệ”, nên mới “tin tưởng và hoàn toàn yên tâm” khai thác.

Quá trình điều tra đã trích xuất được tin nhắn thể hiện sự hứa hẹn và tin tưởng vào mối quan hệ của Đinh Tiến Hùng, kể cả đến khi vụ án được phát hiện vẫn nghĩ Đinh Tiến Hùng “che chắn” được.

Xuất phát từ đề nghị của Đinh Tiến Hùng, do tin tưởng Đinh Tiến Hùng có “quan hệ lớn”, có thể lo “cơ chế, quan hệ”, Hậu và Tuấn đã đồng ý hợp tác, tổ chức khai thác khoáng sản trái phép tại mỏ núi Ngàng. Thực tế, Đinh Tiến Hùng đã nhờ Nguyễn Mạnh Hùng tìm người đưa lên mỏ khai thác từ ngày 9/11/2020 đến ngày 30/12/2020, với số đá chứa quặng chì kẽm thu được là hơn 1.073 tấn, có giá trị 2 tỉ đồng. Do cùng bàn bạc, thống nhất với các bị cáo khác, dẫn đến việc khai thác trái phép khoáng sản tại mỏ núi Ngàng, nên Đinh Tiến Hùng phải đồng phạm chịu trách nhiệm hình sự về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”. Bản án sơ thẩm đã sai lầm khi cho rằng bị cáo không phạm tội này.

Ngoài ra, VKSND tỉnh Yên Bái chỉ ra hàng loạt tài liệu có trong hồ sơ vụ án cũng như kết quả xét hỏi tại phiên tòa sơ thẩm thể hiện sự chỉ đạo của Đinh Tiến Hùng đối với hoạt động khai thác khoáng sản trái phép tại mỏ núi Ngàng, cũng như đối phó với Cơ quan điều tra khi hành vi phạm tội bị phát hiện.

Mặc dù có nhiều tài liệu, chứng cứ được thu thập hợp pháp, liên quan chặt chẽ với nhau, chứng minh sự thật khách quan về việc tham gia chỉ đạo của Đinh Tiến Hùng đối với hoạt động khai thác trái phép, nhưng HĐXX cấp sơ thẩm đã đánh giá không đúng, khi chỉ căn cứ vào lời khai chối tội của bị cáo để xác định Đinh Tiến Hùng không tham gia và không có vai trò gì trong hoạt động khai thác mỏ trái phép.

Trong vụ án này, Đinh Tiến Hùng là người khởi xướng việc phạm tội, rủ rê lôi kéo, thúc đẩy các bị cáo trong vụ án thực hiện hành vi phạm tội, tham gia chỉ đạo hoạt động phạm tội. Việc HĐXX cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo Đinh Tiến Hùng không phạm tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” là bỏ lọt người phạm tội giữ vai trò tổ chức.

Cũng theo VKSND tỉnh Yên Bái, bản án sơ thẩm đã bỏ lọt hành vi phạm tội khi xác định bị cáo Trần Đắc Việt, Nguyễn Văn Báu và quyết định hình phạt không phù hợp đối với bị cáo Trần Đắc Việt.

Bản án sơ thẩm đã bỏ lọt hành vi phạm tội khi xác định bị cáo Trần Đắc Việt, Nguyễn Văn Báu không thực hiện hành vi “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ” vào ngày 19/12/2020. Bản án sơ thẩm đánh giá không đúng vai trò, quyết định hình phạt quá nhẹ với bị cáo Trần Đắc Việt.

Báo Bảo vệ pháp luật sẽ tiếp tục thông tin.