Bà Nguôn cung cấp thông tin cho PV Báo Thanh tra.

Ông Nguyễn Văn Cự (55 tuổi), cư trú ở xóm Co Lương, xã Vạn Mai, huyện Mai Châu, Hòa Bình, đăng ký kinh doanh khai thác cát trên dòng sông Mã thuộc địa bàn xóm Đỏ, xã Phú Thanh đã hơn 6 năm. Ông Cự cho biết: Bình quân một tháng khai thác được 400 - 500m3 cát. Cùng 4 hộ khai thác khác, hộ ông Cự đã giải quyết việc làm ổn định cho hơn 50 lao động địa phương và là nguồn cung cấp cát cho nhân dân trong vùng xây dựng nhà cửa, đường giao thông nông thôn… Cả 5 hộ đều được UBND huyện Quan Hóa cấp giấy phép kinh doanh, nộp đầy đủ các loại thuế, phí môi trường, phí bến bãi… Tuy nhiên, do cát ở đoạn sông xóm Đỏ là cát trôi, không phải cát mỏ nên các hộ không được cấp giấy phép khai thác khoáng sản. Bởi thế, 2 năm nay (2010 - 2011), các hộ khai thác cát phải chịu những khoản tiền phạt của CSGT đường thủy và TTGT.

Cụ thể, cứ 3 tháng 1 lần, 5 hộ phải nộp tiền phạt cho 1 thanh tra viên giao thông tên Hoạt. Số tiền phạt do thanh tra viên này “quyết định”, tùy theo “hoàn cảnh” của từng hộ, mức từ 2 - 3 triệu đồng/hộ. Gần đây nhất, ngày 7/6/2011, thanh tra viên Hoạt lên thu tiền phạt mỗi hộ 2 triệu đồng. Bà Hà Thị Nguôn, xóm Đỏ bức xúc: Hàng quý, TTGT đến từng hộ để thu. Người dân không được trình bày lý do, không được hỏi hóa đơn, biên lai thu tiền. Hộ nào hỏi nhiều thì… cán bộ sẽ hỏi lại: Muốn đình chỉ sản xuất không?

Các hộ khai thác cát ở đây cho biết còn phải nộp phạt cho CSGT đường thủy. Đơn cử: Ngày 26/3/2011, có 2 CSGT đeo biển hiệu trên áo tên là Nguyễn Hồng Quang và Lê Trung Kiên lên bãi cát xóm Đỏ phạt 5 hộ khai thác cát, số tiền 3 triệu đồng/hộ. Ngày 9/6/2011, cũng 2 CSGT này còn đi xe ô tô biển kiểm soát 36M - 8967 tiếp tục lên phạt. 2 người này còn nói: Nếu “phạt” đúng luật thì mỗi hộ sẽ bị phạt 15 triệu đồng. Nhưng, xét thấy các hộ khó khăn trong kinh doanh nên chỉ phạt 7,5 triệu đồng/hộ!

 Như vậy, chỉ tính trong 6 tháng đầu năm 2011, 5 hộ kinh doanh cát xóm Đỏ đã bị CSGT đường thủy (Công an tỉnh) và TTGT (Sở GTVT Thanh Hóa) phạt 2 lần với số tiền khoảng 15 triệu đồng/hộ. Số tiền trên không có biên lai thu tiền. Vậy “nó” vào túi ai?

 1 trong 5 bãi cát ở xóm Đỏ.

Trao đổi với chúng tôi, ông Hà Minh Bộ, Chủ tịch UBND xã Phú Thanh, huyện Quan Hóa bày tỏ thái độ không đồng tình với việc làm của các CSGT và TTGT nói trên. Ông Bộ nói: Xã Phú Thanh phần đông là đồng bào dân tộc (Thái, Mường), đời sống còn rất khó khăn. Việc các hộ tự đầu tư vốn để khai thác cát trên đoạn sông Mã qua xóm Đỏ không làm ảnh hưởng đến dòng chảy, không cản trở giao thông. Vì đây là cát trôi, trữ lượng không lớn, không thể gọi là mỏ. Các hộ đã giải quyết việc làm, bảo đảm thu nhập ổn định cho hàng chục lao động địa phương. Với một xã miền núi nghèo như Phú Thanh thì việc làm của các hộ nên được khuyến khích.

Ông Tôn Viết Chương, Chánh TTGT Sở GTVT Thanh Hóa khẳng định: Khu bãi cát xóm Đỏ không nằm trong danh mục quản lý, không có trong danh mục mở bến bãi của tỉnh. TTGT cũng không giao nhiệm vụ cho ông Hoạt, thanh tra viên, hàng quý lên bãi cát xóm Đỏ để kiểm tra, xử lý vi phạm của 5 hộ dân kinh doanh cát. Nếu cần thanh tra, kiểm tra thì đơn vị tổ chức đoàn liên ngành thực hiện theo chương trình công tác theo quý, năm. Nếu xử lý vi phạm đều có biên bản, phạt tiền có biên lai, phiếu thu tiền. Đặc biệt là các đợt thanh tra, kiểm tra đều có thành phần của phòng, ban chức năng huyện, xã tham gia.
           
Còn ông Lại Thế Chung, Đội trưởng Đội Thanh tra GTVT đường thủy cho rằng: Phú Thanh là xã đặc biệt khó khăn. Vì vậy, phải động viên khuyến khích các hộ dân đầu tư vốn, lao động tổ chức khai thác tiềm năng tại chỗ để làm ra sản phẩm, tăng thu nhập, xóa nghèo. Từ quan điểm đó, những lần thanh tra, kiểm tra, đoàn chỉ nhắc nhở các hộ, trong hoạt động khai thác không để ảnh hưởng đến giao thông. TTGT chưa hề có quyết định xử lý phạt tiền 5 hộ khai thác cát ở xóm Đỏ, xã Phú Thanh.
             
Như vậy, việc “phạt” tiền 5 hộ khai thác cát ở xóm Đỏ trong mấy năm qua là do ông Hoạt tự ý thực hiện. Hành vi thu tiền phạt không có biên lai của ông Hoạt và ông Quang, ông Kiên (CSGT đường thủy) là trái pháp luật, cần phải xử lý nghiêm để không làm làm ảnh hưởng đến uy tín, danh dự, của người chiến sỹ công an nhân dân, người cán bộ thanh tra.

                                                                     Hồng Bài