Đại tá Nguyễn Văn Phán và những tài liệu chứng minh toàn bộ diện tích thu hồi của gia đình là đất ở

Căn nhà số 165 đường Lê Lợi, phường 3, quận Gò Vấp (TP. Hồ Chí Minh) của gia đình Đại tá Phán mua và sử dụng cho đến nay, có nguồn gốc xây dựng từ năm 1972 trên diện tích hơn 300m2 đất, đã được chính quyền địa phương cấp trước bạ năm 1989. Khi Dự án (DA) đường TSN - BL - VĐN được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cơ quan chức năng TP. Hồ Chí Minh đã tiến hành đo vẽ làm cơ sở cho việc tính toán bồi thường. Theo bản đồ hiện trạng, do Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng (BTGPMB) quận Gò Vấp xác nhận ngày 27/07/2007, diện tích nhà và đất 165 Lê Lợi là 305,8m2 trong đó có 289,8m2 phải giải tỏa. Tuy nhiên, tại bảng chiết tính bồi thường hỗ trợ thu hồi đất ngày 25/10/2008, ngoài 144m2 đất đã áp 21 triệu đồng/m2 đúng với giá đất ở theo quy định, phần còn lại 145,8m2 thuộc khuôn viên căn nhà đã bị Ban BTGPMB quận Gò Vấp cho là không đủ giấy tờ, nên chỉ được “chiết tính” 40% giá đất nông nghiệp “xen cài” khu dân cư!

Không chấp nhận “cách chiết tính” dẫn đến nguy cơ thiệt hại 1,8 tỷ đồng, gia đình Đại tá Phán kiến nghị lên chính quyền các cấp. Trả lời KN, Ban BTGPMB quận Gò Vấp cho rằng, Giấy phép mua bán nhà cửa của quận cấp cho gia đình năm 1992, chỉ ghi diện tích sử dụng 112m2 và “không thể hiện tổng diện tích đất ở hiện trạng” đang sử dụng. Bức xúc trước vấn đề này, Đại tá Phán cho rằng, nhiều hộ dân đã “bị xén” quyền lợi bồi thường. Bản kê khai nhà cửa ngày 17/07/1997 (tại Trung tâm lưu trữ tư liệu Sở TNMT TP) của chủ cũ, trước khi bán cho gia đình Đại tá Phán ghi rõ “Diện tích đất khu nhà 165 Lê Lợi là 282m3 và diện tích nhà sử dụng là 30m2”. Bên cạnh đó, việc Ban BTGPMB quận viện dẫn căn nhà “chỉ ghi diện tích sử dụng 112m2” là cố tình bỏ qua “phần đất khoảng 200m2” trong khuôn viên nhà 165 Lê Lợi do cơ quan Thuế địa phương đã kiểm tra và xác nhận ngày 23/06/1998. Qua giấy tờ nguồn gốc, tổng diện tích toàn bộ khuôn viên căn nhà về cơ bản trùng với diện tích 305,8m2 do chính Ban BTGPMB xác nhận theo bản đồ hiện trạng.

Sau bài “Bồi thường theo kiểu cắt khúc đất ở” trên Báo Thanh tra phát hành, gia đình Đại tá Phán đã nhận Quyết định “điều chỉnh bồi thường” diện tích đất ở của quận Gò Vấp từ 144m2 lên 160m2. Tuy nhiên, khi tiếp tục KN “toàn bộ diện tích bị thu hồi hơn 289m2 phải được bồi thường theo giá đất ở”, gia đình Đại tá Phán đứng trước yêu cầu phải “cung cấp bằng khoán và trích sao điền thổ”, bởi Ban BTGPMB quận cho rằng “căn cứ các Khoản 1, 2 và 5 Điều 50 Luật Đất đai, thì đất nhà 165 Lê Lợi không đủ giấy tờ quy định” (!?). Thực ra, những điều khoản viện dẫn vốn là những quy định về cấp Giấy chứng nhận QSDĐ (và nếu vậy lẽ ra phần đất của gia đình Đại tá Phán đã có “sổ đỏ” từ lâu). Theo Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ, chỉ cần đáp ứng 1 trong 11 khoản quy định tại Điều 8 của Nghị định, thì toàn bộ diện tích đất gia đình Đại tá Phán đương nhiên phải được bồi thường hỗ trợ khi thu hồi.

Cần phải nói thêm rằng, giả sử “có chuyện” căn nhà vừa nêu không thể hiện rõ diện tích, nên phải “đưa sang áp hạn mức” như Ban Bồi thường quận “bắt ép”, thì toàn bộ 305,8m2 đất của gia đình Đại tá Phán vẫn “thừa đủ” điều kiện bồi thường theo giá đất ở 21 triệu đồng/m2. Theo hướng dẫn “xác định diện tích” của Sở TNMT khi thực hiện Quyết định 225 ngày 23/12/2005 của UBND TP về bồi thường hỗ trợ khi thu hồi đất trên địa bàn, diện tích đất ở như gia đình Đại tá Phán được xác định “bằng 5 lần diện tích giao đất ở, và hạn mức này đối với địa bàn quận Gò Vấp quy định là 160m2”.

Chứng cứ pháp lý và nguồn gốc đất là vậy, nhưng sau quyết định “bồi thường cắt khúc” theo kiểu chỉ có 160/305,8m2 được tính theo đơn giá đất ở, Ban BTGPMB quận Gò Vấp liên tục yêu cầu gia đình Đại tá Phán “nhanh chóng nhận tiền nếu không sẽ đưa vào Kho bạc”. Trước “thúc ép” của chính quyền quận, Đại tá Phán tuyên bố “chỉ bàn giao mặt bằng khi được bồi thường đúng quy định của pháp luật” và gửi đơn KN lên tận Thủ tướng Chính phủ.

Sau khi tiến hành thanh tra DA đường TSN-BL-VĐN theo chỉ đạo của Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ đã có Kết luận thanh tra số 158/KL-TTCP ngày 30/01/2011 gửi Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, hầu hết những nội dung tố cáo KN của người dân là đúng và có cơ sở. Riêng trường hợp của gia đình Đại tá Phán, Kết luận Thanh tra cho rằng, nguồn gốc nhà đất của ông Hậu (ủy quyền cho con rể là Đại tá Nguyễn Văn Phán KN) từ năm 1972 và từ năm 1992 đến nay gia đình Đại tá Phán sử dụng. Dù đã chuyển nhượng qua nhiều chủ, nhưng việc chuyển nhượng tặng cho đều hợp pháp, có đầy đủ các giấy tờ theo quy định tại Điểm c, d, đ Khoản 1 và 2 Điều 50 Luật Đất đai năm 2003. Mặc dù số liệu về diện tích trong các tài liệu có khác nhau, nhưng thể hiện đất có nhà ở được sử dụng liên tục, có ranh rõ ràng không tranh chấp, và diện tích thực tế phải thu hồi là 289,8m2.

Căn cứ Khoản 2 Điều 45 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004, Điều 1 Quyết định số 225/2005/QĐ-UBND ngày 23/12/2005 và Điều 14 Quyết định số 17/2007/QĐ-UBND ngày 14/03/2008 của UBND TP. Hồ Chí Minh, Thanh tra Chính phủ kết luận: Việc “chỉ bồi thường cho gia đình Đại tá Phán 160m2 đất ở trong toàn bộ diện tích bị thu hồi là không đúng quy định pháp luật”. Từ những cơ sở trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP. Hồ Chí Minh “chỉ đạo UBND quận Gò Vấp lập lại phương án bồi thường hỗ trợ, theo hướng đền bù toàn bộ diện tích 289m2 đất theo đơn giá đất ở” cho gia đình Đại tá Phán.

Trúc Lâm