(Thanh tra) - Chiều 1/12, Bộ Y tế tổ chức hội thảo xin ý kiến định hướng xây dựng đề án từng bước thực hiện chính sách miễn viện phí theo Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị.
Đây là lần đầu tiên Bộ Y tế lấy ý kiến chuyên gia, hướng tới hiện thực hóa chính sách khám bệnh định kỳ và miễn viện phí toàn dân.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà cho biết những năm qua, Việt Nam đạt nhiều thành tựu trong chăm sóc sức khỏe. Năm 2024, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế (BHYT) của Việt Nam đã đạt 94,29% dân số, mạng lưới khám, chữa bệnh rộng khắp đến cấp xã, năng lực chuyên môn của cấp chuyên sâu, cấp cơ bản, cấp ban đầu đều được nâng lên đáng kể, danh mục thuốc, thiết bị y tế thuộc phạm vi, quyền lợi của người bệnh có thẻ BHYT ngày càng mở rộng.
Tuy nhiên, chi tiêu tiền túi của người dân vẫn cao, ước khoảng trên 40% tổng chi phí khám chữa bệnh - mức vượt khuyến cáo của WHO. Nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật còn lớn, đặc biệt với người nghèo, nhóm yếu thế và người mắc bệnh mạn tính. Điều này đòi hỏi chính sách mạnh mẽ hơn từ Nhà nước.
Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh việc từng bước tiến tới miễn viện phí là yêu cầu khách quan, cấp thiết, thể hiện bản chất nhân văn của chính sách xã hội và bảo đảm quyền chăm sóc sức khỏe của Nhân dân. Chính sách này không chỉ giảm gánh nặng tài chính, tăng công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế mà còn giúp người dân điều trị sớm, nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe và thúc đẩy hệ thống y tế phát triển bền vững.
Nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng mô hình miễn phí hoặc BHYT toàn dân, đạt hiệu quả giảm nghèo hóa do y tế và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ. Việt Nam sẽ tham khảo để xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện và nguồn lực trong nước.
Theo Bộ Y tế, chính sách miễn viện phí phải dựa trên nền tảng BHYT toàn dân, có sự hỗ trợ từ ngân sách và triển khai theo lộ trình. Ngân sách Nhà nước và Quỹ BHYT sẽ chi trả chi phí y tế cơ bản cho người dân, ưu tiên các nhóm yếu thế. Các dịch vụ theo yêu cầu hoặc vượt mức quy định vẫn sẽ áp dụng đồng chi trả để bảo đảm sử dụng hợp lý, tránh lãng phí.
Trao đổi tại hội thảo, bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) nêu rõ hiện nay gánh nặng chi phí y tế rất lớn, ước tính người dân tự trả khoảng 40% chi phí. Tổng phần Quỹ BHYT chưa chi trả ước tính khoảng 24.800 tỷ đồng/năm.
Mức đóng BHYT còn thấp, ở mức 4,5% mức lương/mức tham chiếu làm căn cứ đóng. Về phạm vi của chính sách "miễn viện phí", bà Trang cho hay mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân, đồng thời giảm dần, tiến tới miễn tỉ lệ cùng chi trả.
Cụ thể, mức chi phí khám, chữa bệnh nội trú/ngoại trú bình quân của toàn quốc, được điều chỉnh hằng năm hoặc theo từng giai đoạn và trừ một số bệnh và kỹ thuật có chi phí lớn. Trước mắt, dự kiến sẽ áp dụng tại các cơ sở khám, chữa bệnh cấp ban đầu, cấp cơ bản, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập và tư nhân. Việc triển khai theo lộ trình, đối tượng ưu tiên, phù hợp với mức đóng, khả năng cân đối của Quỹ BHYT, điều kiện kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn.
Về nguồn kinh phí chi trả, sẽ dựa trên trụ cột BHYT ngân sách, quỹ phòng bệnh, huy động xã hội. Trong đó, dự kiến sẽ tăng chi ngân sách, tăng mức đóng BHYT theo lộ trình 2027 - 2030, ngân sách Nhà nước hỗ trợ đóng BHYT cho các đối tượng ưu tiên.
Theo bà Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách y tế (Bộ Y tế) cho biết những tác động khi thực hiện miễn viện phí góp phần ngăn chặn tình trạng hàng chục nghìn hộ gia đình rơi vào nghèo đói do chi phí y tế mỗi năm. Miễn viện phí giúp thu hẹp khoảng cách về sức khỏe giữa các nhóm thu nhập và vùng miền. Mọi người đều có cơ hội khám chữa bệnh kịp thời; khuyến khích người dân tìm kiếm dịch vụ y tế sớm hơn. Tăng khả năng phát hiện bệnh sớm, điều trị kịp thời, giảm biến chứng và tử vong. Khẳng định tính ưu việt của chế độ, củng cố niềm tin của Nhân dân vào chính sách của Đảng, Nhà nước và hệ thống y tế.
