“Với tất cả niềm tin vào một Chính phủ kiến tạo, tôi rất mong các cơ quan, bộ phận có trách nhiệm cần dũng cảm nhìn thẳng sự thật, cho dừng sử dụng những bộ SGK chất lượng thấp”, ĐB Phạm Thị Minh Hiền (đoàn Phú Yên) bày tỏ. Ảnh: Q.Vũ

“Không thể dừng lại ở việc rút kinh nghiệm”

Phát biểu trước QH, ĐB Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) cho rằng, không phải tự nhiên mà xã hội bức xúc và giận dữ khi nhắc các bộ SGK trong thời gian gần đây.

Theo ĐB Hiền, là năm đầu tiên áp dụng một chương trình nhiều bộ sách theo hình thức xã hội hóa, trong điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đội ngũ giáo viên bậc tiểu học chưa thể đạt yêu cầu cao hơn, chắc chắn còn nhiều bỡ ngỡ.

Tuy nhiên, ĐB Hiền đánh giá, SGK khi biên soạn bị “gọt đẽo” theo một hệ thống chưa hoàn thiện.

Trong khi, muốn xây dựng một bộ SGK phải xây dựng hệ thống khoa học chuẩn chỉnh, nhưng chúng ta làm theo kiểu cuốn chiếu từng giai đoạn, chỗ nọ phá vỡ chỗ kia.

“Không riêng gì một bộ sách, mà cả 5 bộ sách đều dính vào các lỗi cơ bản về nguyên tắc biên soạn, bản quyền, ngữ liệu, mà lỗi trong SGK thì chỉ có sai hoặc đúng chứ không có lỗi nội dung chưa phù hợp", ĐB Hiền nêu.

Bà Hiền nhận định, quy trình thẩm định phát hành sách còn lỏng lẻo, dễ dãi, vội vàng đến khó tin và cách đùn đẩy trách nhiệm như một trận đá bóng không có trọng tài điều khiển khi xảy ra sự cố.

“Đọc báo cáo và lắng nghe giải trình của Bộ Giáo dục về bộ SGK, tôi chỉ có thể nói rằng, người lớn đã sai rồi, sai trong cách tiếp cận ngược, sai trong lối tư duy ngược. Chẳng có ở đâu làm sách cho trẻ nhưng lại mang ý chí và tham vọng đạt được của người lớn nhiều toan tính”, nữ ĐB đoàn Phú Yên thẳng thắn.

Từ đó, nữ ĐB kiến nghị Chính phủ và các bên liên quan cần có trách nhiệm trong việc bày tỏ thái độ, quan điểm đúng đắn hướng về phía quyền lợi của người học, nhất là trẻ em.

“Với tất cả niềm tin vào một Chính phủ kiến tạo, tôi rất mong các cơ quan, bộ phận có trách nhiệm cần dũng cảm nhìn thẳng sự thật, cho dừng sử dụng những bộ SGK chất lượng thấp”, bà Hiền bày tỏ, “không thể dừng lại ở việc rút kinh nghiệm và càng không nên trấn an dư luận bằng sợi dây kinh nghiệm”.

ĐB Quách Thế Tản (đoàn Hòa Bình). Ảnh: Q.Vũ

Chung mối quan tâm, ĐB Quách Thế Tản (đoàn Hòa Bình) nhận định, việc quản lý SGK và tài liệu tham khảo còn bất cập khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, nhất là một số nội dung chưa phù hợp trong SGK môn Tiếng Việt lớp 1, thuộc Bộ sách Cánh Diều bị dư luận phê phán.

“Dù Bộ Giáo dục và Đào tạo có những chỉ đạo, có những giải pháp kịp thời, song cần rút kinh nghiệm việc này”, ĐB Tản nói.

Tiếp tục tranh luận…

Tranh luận lại với ĐB Bùi Văn Phương (đoàn Ninh Bình) phát biểu trên hội trường vào chiều ngày 3/11, ĐB Đặng Thị Phương Thảo (đoàn Nam Định) nói, “tôi là con đẻ của ngành Giáo dục và đang công tác trong ngành Giáo dục. Tôi phát biểu với tinh thần cầu thị, nhìn thẳng vào vấn đề và mang tính chất xây dựng”.

Nữ ĐB Thảo cũng khẳng định làm tròn trách nhiệm, phát biểu phản ánh trung thực, kiến nghị của cử tri.

“Đề xuất cơ quan điều tra vào cuộc để xác minh, cử tri tỉnh này có thể không phản ánh nhưng cử tri nơi khác lại bức xúc và đề xuất. Tôi nghĩ đó là góc nhìn của mỗi cá nhân cử tri và ĐB. Điều tra, xác minh cũng có thể trả lại sự trong sạch của cá nhân, tổ chức”, bà Thảo nói.

ĐB đoàn Nam Định cũng nhấn mạnh rằng, mức độ sai sót về SGK đến đâu, cá nhân bà hay bất cứ cá nhân nào đều không đủ cứ cứ hay thẩm quyền để khẳng định, câu trả lời thuộc về các cơ quan chức năng có thẩm quyền.

ĐB Đặng Thị Phương Thảo (đoàn Nam Định). Ảnh: Q.Vũ

“Tôi rất chia sẻ với những lo toan, trăn trở của ĐB Hiền, ĐB Thảo. Những lo toan đó hoàn toàn chính đáng”, ĐB Ngô Thị Minh, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chia sẻ khi tranh luận lại.

Theo bà Minh, đổi mới chương trình SGK là việc lớn và rất khó. Nhất là, đổi mới chương trình SGK giáo dục phổ thông đang chuyển rất mạnh từ truyền thụ kiến thức một chiều cho học sinh đổi mới sang phát triển năng lực, phẩm chất của người học.

Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng Thẩm định đã tiếp thu ý kiến của cử tri và giải trình trước QH.

“Tôi cũng là giáo viên và chỉ mong muốn sao cho việc giáo viên bám sát chương trình. Chúng ta đang biên soạn theo chủ đề và một chủ đề có thể dạy 2-3 tiết”, Thứ trưởng Minh cho hay.

Đặc biệt, theo bà Minh, đại dịch Covid-19 vừa qua, việc bồi dưỡng học sinh, giáo viên đang là áp lực rất lớn. Với các em 5 tuổi, lẽ ra phải có cách tiếp cận phổ cập theo nghị quyết của QH nhưng đến 6 tháng nghỉ ở nhà nên không có thời gian chuẩn bị.

“Bộ trưởng đã có hứa hẹn và thực sự đã chỉ đạo rất quyết liệt trong ngành”, bà Minh mong muốn nhận được sự sẻ chia, đồng hành cùng ngành Giáo dục.

ĐB  Bùi Văn Phương (đoàn Ninh Bình). Ảnh: Q.Vũ

Tranh luận lại với ĐB Thảo, ĐB Bùi Văn Phương (đoàn Ninh Bình) cho biết, bản thân ông có 10 làm ĐB chuyên trách ở QH. Việc tranh luận là rất bình thường để làm rõ thêm các vấn đề cử tri quan tâm.

ĐB đoàn Ninh Bình khẳng định, ông không bênh Bộ Giáo dục và Đào tạo mà nói khách quan sách Tiếng Việt lớp 1 có lỗi, có sai, nhưng việc đó không đến mức độ nghiêm trọng như một số ý kiến.

“Việc chuyển cơ quan điều tra việc in sách lậu là hoàn toàn chính xác, tôi không có ý kiến. Tôi chỉ băn khoăn chuyện một số lỗi trong SGK lớp 1 mà phải chuyển cơ quan điều tra để truy trách nhiệm của Hội đồng Biên soạn, Hội đồng Thẩm định, của tác giả, chủ biên… thì có gì đó quá mức”, ĐB Phương nhấn mạnh.

Trước đó, phát biểu tranh luận tại phiên thảo luận chiều qua (3/11), ĐB Thảo đề nghị, làm rõ mức độ sai sót ở từng khâu để tiến hành xử lý hay kỷ luật các cá nhân khi có dấu hiệu sai phạm. “Để tránh làm bức xúc trong nhân dân, cần có sự vào cuộc của cơ quan điều tra”, bà Thảo nói.

Bà Thảo cũng cần đẩy nhanh tiến độ điều tra, đưa ra xét xử truy cứu trách nhiệm với các hành vi in ấn trái phép, làm giả SGK, sách tham khảo để đảm bảo công bằng về quyền tác giả, quyền xuất bản của từng bộ sách.

Tranh luận lại, ĐB Phương cho rằng, ngành Giáo dục đã hết sức cố gắng nhưng có một số thiếu sót không tránh khỏi, nhưng không phải sai sót quá nghiêm trọng mà chỉ là một số ngữ liệu ở dạng học âm, học vần chưa thật phù hợp.

“Không phải sai sót đến mức như ĐB nói phải chuyển cơ quan điều tra hoặc hình sự hoá việc sai sót này”, ông Phương nói và đề nghị “phải hết sức cẩn trọng”, nếu không sẽ gây tâm lý hoài nghi, hoang mang trong nhân dân, cử tri.