Trước đó, đoàn thanh tra liên ngành Sở Tài chính và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Hà Giang có kết luận thanh tra trình UBND tỉnh về việc thực hiện mua thẻ BHYT cho các đối tượng từ nguồn ngân sách địa phương năm 2010. Theo kết luận này, tại 11/11 huyện, TP của tỉnh Hà Giang trong năm 2010 đã cấp trùng 36.630 thẻ BHYT, gây lãng phí hơn chục tỷ đồng. Số thẻ cấp trùng này đã cấp cho người nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số đang sinh sống ở các vùng II, vùng III.

Tuy nhiên, cơ quan Bảo hiểm Xã hội (BHXH) tỉnh lại cho rằng, chỉ có thể cấp trùng thẻ BHYT cho vài người chứ không thể là 36.630 thẻ như kết luận.

Sự việc đã được BHXH và đoàn thanh tra có văn bản kiến nghị UBND tỉnh giải quyết.

Đầu năm 2012, UBND tỉnh Hà Giang đã có Quyết định số 238/QĐ-UBND phúc tra và thanh tra mua thẻ BHYT từ nguồn ngân sách địa phương năm 2010 và 2011. Theo đó, đoàn thanh tra liên ngành đã phúc tra và thanh tra trực tiếp tại 11 huyện, TP và 195 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh.

Theo báo cáo của đoàn thanh tra: Năm 2010 cấp trùng 19.233 thẻ BHYT (chiếm 3,07% tổng số thẻ BHYT đã phát hành) với giá trị gần 6,4 tỷ đồng. Năm 2011 cấp trùng 21.512 thẻ BHYT (chiếm 3,38% tổng số thẻ BHYT đã phát hành), trị giá trên gần 7,7 tỷ đồng (bao gồm 19.233 thẻ BHYT trùng năm 2010 còn giá trị đến năm 2011 và 2.279 thẻ BHYT trùng phát sinh mới năm 2011). Tổng kinh phí mua trùng thẻ BHYT của tỉnh năm 2010 và 2011 (đã xác định được danh sách) là 14.015.485.000 đồng.

Nguyên nhân của việc cấp trùng thẻ BHYT ở tỉnh Hà Giang là do đối tượng được mua thẻ BHYT ở một số xã vùng sâu, vùng xa không biết chữ và tiếng phổ thông nên không cung cấp thông tin chính xác cho cán bộ điều tra; không có các giấy tờ tùy thân hợp pháp như giấy khai sinh, chứng minh thư, hộ khẩu hoặc có nhưng không đồng nhất về họ tên, năm sinh... hoặc khi xây dựng gia đình thay đổi lại họ và tên theo họ nhà chồng; khi sinh con không đi đăng ký khai sinh kết hợp với đề nghị mua thẻ BHYT...; một số bà con chưa có ý thức giữ gìn và bảo quản thẻ nên khi mất thẻ BHYT lại đề nghị chính quyền cấp mới.

Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhân dân nói chung và đội ngũ cán bộ xã nói riêng về Luật BHYT và các văn bản hướng dẫn của Nhà nước còn yếu kém; chưa nhận thức rõ vai trò trách nhiệm trong việc tổ chức triển khai điều tra, lập danh sách, đề nghị mua và cấp phát thẻ BHYT cho các đối tượng theo phân cấp quản lý. Việc tiến hành điều tra phân loại đối tượng theo phiếu điều tra BHYT tại hộ gia đình chưa được các điều tra viên thực hiện nghiêm túc, đặc biệt chưa tiến hành khai thác chính xác phần thông tin về BHYT nên một số thành viên trong hộ gia đình đã có thẻ BHYT bắt buộc ở diện đối tượng khác (cán bộ, công chức xã, người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động, đối tượng người có công, bảo trợ xã hội...) nhưng vẫn tiến hành kê khai, lập danh sách đề nghị mua thẻ BHYT theo diện người nghèo, người dân tộc thiểu số. Có trường hợp vừa lập danh sách theo diện hộ nghèo lại tiếp tục lập danh sách theo diện người dân tộc thiểu số, dẫn đến một người có tới 2 hoặc 3 thẻ BHYT.

Ngoài ra, UBND xã không tiến hành làm thủ tục cấp lại thẻ cho đối tượng bị mất thẻ mà tiếp tục lập danh sách đề nghị cấp thẻ mới; chưa kịp thời tổng hợp các đối tượng bị chết, chuyển khỏi địa bàn trong năm để lập danh sách đề nghị cắt giảm thẻ BHYT...

Việc triển khai thực hiện cấp thẻ BHYT chưa được các huyện, TP của tỉnh Hà Giang thực sự quan tâm chỉ đạo. Việc thẩm định danh sách đề nghị mua thẻ BHYT của Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội chưa được thực hiện nghiêm túc, chưa có sự phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn; chỉ tổng hợp theo đề nghị của cấp xã nên dẫn đến tình trạng UBND huyện, TP phê duyệt danh sách không chính xác, phê duyệt danh sách mua thẻ BHYT vượt cả số nhân khẩu hiện có của xã.

Tại cuộc họp giải quyết, xử lý việc cấp trùng thẻ BHYT, UBND tỉnh đề nghị BHXH Việt Nam giảm trừ vào số kinh phí ngân sách địa phương năm 2012 phải trả cho BHXH tỉnh Hà Giang đối với số thẻ đã cấp trùng; đồng thời chỉ đạo các ngành chức năng làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, đơn vị về việc cấp trùng thẻ BHYT nói trên.

UBND tỉnh đề nghị các bộ, ngành Trung ương trình Chính phủ bổ sung đối tượng là người dân tộc Kinh sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được ngân sách mua thẻ BHYT như đối tượng người dân tộc thiểu số; nghiên cứu, kịp thời sửa đổi và bổ sung văn bản hướng dẫn thực hiện Luật BHYT để bảo đảm thực hiện thống nhất và đồng bộ; cần thiết kế và tổ chức triển khai phần mềm quản lý thẻ BHYT từ cấp xã./.

Minh Tâm