(Thanh tra) - Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Khánh Hòa yêu cầu Trung tâm Bảo tồn di tích kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể để xảy ra các sai sót, ảnh hưởng không tốt đến dư luận xã hội trong việc có văn bản trưng dụng di tích lầu Bảo Đại làm chỗ ở cho cán bộ, công chức.
Ngày 29/7, lãnh đạo Sở VHTTDL tỉnh Khánh Hòa cho biết, đã báo cáo UBND tỉnh liên quan đề xuất trưng dụng biệt thự trong di tích lầu Bảo Đại làm chỗ ở cho cán bộ (Báo Thanh tra ngày 10/7 đã phản ánh). Theo Sở VHTT-DL tỉnh Khánh Hòa, sau khi Báo Thanh tra phản ánh, đơn vị đã có văn bản yêu cầu Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh kiểm tra, xác minh, đồng thời có văn bản báo cáo vụ việc lên Sở để báo cáo UBND tỉnh.
Theo Sở VHTT-DL tỉnh Khánh Hòa, ngày 7/7, Trung tâm Bảo tồn di tích có văn bản đề nghị Công ty Cổ phần Đầu tư Khánh Hà hỗ trợ sắp xếp chỗ ở cho cán bộ công chức, viên chức lãnh đạo. Trung tâm Bảo tồn di tích đề nghị Công ty Cổ phần Đầu tư Khánh Hà hỗ trợ bố trí tạm thời 2 phòng thuộc biệt thự Vọng Nguyệt trong khu di tích biệt thự Bảo Đại để làm nơi ở cho một phó giám đốc Sở VHTT-DL và một phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích, trong thời gian chuyển công tác chưa sắp xếp, bố trí được chỗ ở ổn định.
Tuy nhiên, sau khi rà soát, Trung tâm Bảo tồn di tích nhận thấy đề nghị trên chưa phù hợp, chưa đúng theo quy định. Do vậy, ngày 9/7, Trung tâm Bảo tồn di tích có công văn thu hồi đề nghị trên. Theo lãnh đạo Sở VHTT-DL Khánh Hòa, sau khi báo chí phản ánh, Sở đã yêu cầu Trung tâm Bảo tồn di tích kiểm tra, xử lý. Trung tâm đã giải trình, xin rút kinh nghiệm về đề xuất trên; việc Trung tâm Bảo tồn di tích có công văn đề xuất trên là thiếu sót, chưa xin ý kiến lãnh đạo Sở.
Ngoài ra, việc Trung tâm Bảo tồn di tích đề xuất sắp xếp tạm nơi ở cho công chức, viên chức tại khu vực di tích quốc gia nêu trên là chưa đúng thẩm quyền, chưa phù hợp quy định pháp luật hiện hành về quản lý, sử dụng di tích. Sở VHTT-DL đã yêu cầu Trung tâm Bảo tồn di tích kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tập thể liên quan để xảy ra các sai sót, làm ảnh hưởng không tốt đến dư luận xã hội.
Lầu Bảo Đại tọa lạc trên đỉnh núi Cảnh Long (người địa phương gọi là núi Chụt, thuộc phường Nha Trang), do người Pháp xây dựng từ năm 1923 với kiến trúc ban đầu là 5 căn biệt thự, mục đích làm nơi ở cho các kỹ sư, nhân viên người nước ngoài của Viện Nghiên cứu biển (nay là Viện Hải dương học Nha Trang).
Kiến trúc độc đáo của di tích này là kết hợp hài hòa giữa phong cách kiến trúc phương Tây với nghệ thuật hoa viên phương Đông. Đây được xem là một di tích - danh thắng nổi tiếng và thực tế rất nhiều du khách đến đây tham quan. Nhìn từ xa, núi Cảnh Long chạy dài theo bờ biển giống như con rồng xanh khổng lồ ôm lấy vịnh Nha Trang, với 3 ngọn đồi trên mỏm núi giống như đầu rồng đang giỡn nước.
Đây là vùng đất “Tứ thủy triều quy, tứ thú tụ”, có nghĩa là 4 mặt đều có nước bao bọc và 4 ngọn núi tượng hình 4 con thú tụ hợp lại giữ gìn sinh khí. Mỗi biệt thự trên lầu Bảo Đại được đặt một cái tên gắn với cây trồng xung quanh, như: Xương Rồng, Hoa Sứ, Hoa Giấy, Phượng Vỹ và Cây Bàng.
Trong đó, biệt thự Nghinh Phong (Xương Rồng) và Vọng Nguyệt (Hoa Sứ) được chọn làm nơi nghỉ mát của vua Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương. Cả 2 ngôi biệt thự được xây dựng theo nghệ thuật kiến trúc cổ điển Pháp có sự kết hợp hài hòa với nghệ thuật hoa viên xây dựng cung điện.
Tháng 10/1995, tỉnh Khánh Hòa công nhận khu biệt thự Cầu Đá - lầu Bảo Đại là "Di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh". Tuy nhiên, từ đó đến nay lầu Bảo Đại chỉ mới là di tích cấp tỉnh, chưa được công nhận di tích cấp quốc gia. Đến tháng 9/2011, UBND tỉnh Khánh Hòa đồng ý giao di tích lầu Bảo Đại cho liên doanh Tổng Công ty Khánh Việt (Khatoco - đơn vị quản lý lầu Bảo Đại) và Tập đoàn Hà Đô thành lập Công ty Cổ phần Đầu tư Khánh Hà để thực hiện dự án khu biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp Bảo Đại.
Đến tháng 8/2013, tỉnh Khánh Hòa thu hồi di tích lầu Bảo Đại từ Công ty Khatoco giao cho Tập đoàn Hà Đô, trong đó có cả 5 ngôi biệt thự cổ để làm dự án biệt thự nghỉ dưỡng đẳng cấp 5 sao. Trong quá trình thực hiện chủ đầu tư đã có nhiều sai sót nên dự án bị đình chỉ thi công cho đến nay. Tháng 5/2023, UBND tỉnh Khánh Hòa quyết định về việc thu hồi gần 9.300 m2 đất thuộc 5 căn biệt thự này do Công ty Cổ phần Đầu tư Khánh Hà thuê, đồng thời yêu cầu chấm dứt việc sử dụng đất. Sau khi thu hồi, 5 biệt thự cổ sẽ được giao cho Trung tâm Bảo tồn di tích Khánh Hòa quản lý theo quy định.
