ThS Phạm Thị Thu Hiền, Phó Hiệu trường Trường Cán bộ Thanh tra trình bày kết quả nghiên cứu đề tài. Ảnh: TH

Trình bày kết quả nghiên cứu, ThS Phạm Thị Thu Hiền cho biết, việc thực hiện trách nhiệm giải trình mặc dù đã có những tiến bộ nhất định, nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc, hạn chế. Một trong những lý do quan trọng dẫn tới những hạn chế này là các công cụ bảo đảm cho việc thực hiện trách nhiệm giải trình, như công cụ pháp lý, công cụ tài chính, cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ còn chưa hoàn thiện.

“Do đó, việc nghiên cứu đề tài này là cần thiết để tiếp tục nghiên cứu sâu về thực trạng thực hiện trách nhiệm giải trình và công cụ bảo đảm cho việc thực hiện trách nhiệm giải trình ở Việt Nam hiện nay, qua đó đánh giá tổng thể các hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân đặt ra, để từ đó tìm ra các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công cụ bảo đảm thực hiện trách nhiệm giải trình ở Việt Nam thời gian tới” - chủ nhiệm đề tài nhấn mạnh.

Trên cơ sở làm sáng tỏ cơ sở lý luận, chính trị, pháp lý và thực tiễn để đề xuất các giải pháp, kiến nghị cho việc thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước nhằm phòng, chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực, trọng tâm vào các giải pháp, kiến nghị hoàn thiện công cụ đảm bảo.

Theo chủ nhiệm đề tài, thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước được quan niệm là việc cơ quan hành chính Nhà nước, cá nhân có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước cung cấp thông tin, giải thích về việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao và trách nhiệm của mình đối với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn đó trước cơ quan, tổ chức, cá nhân theo phương thức, trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

Công cụ bảo đảm thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước nhằm PCTN, tiêu cực được quan niệm là tổng thể các yếu tố về chính sách, pháp luật, tài chính, cơ sở vật chất, công nghệ và báo chí, truyền thông để cơ quan hành chính Nhà nước có thể thực hiện đúng, đầy đủ, hiệu quả trách nhiệm giải trình nhằm PCTN, tiêu cực .

Công cụ bảo đảm thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước có vai trò, ý nghĩa quan trọng, giúp việc thực hiện trách nhiệm giải trình đầy đủ, đúng đắn; giúp đơn giản hóa tổ chức, quy trình thực hiện, giảm tải thời gian, công sức, tạo thuận lợi cho các cơ quan hành chính Nhà nước, cá nhân có thẩm quyền và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Đồng thời, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thực hiện trách nhiệm giải trình, đặc biệt là tác dụng trong việc PCTN, tiêu cực; giúp giám sát, kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện để kịp thời đưa ra các biện pháp hoàn thiện chính sách, quy định liên quan đến thực hiện trách nhiệm giải trình và chấn chỉnh hoạt động trên thực tế.

Việc thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước nhằm PCTN, tiêu cực cần đến các công cụ cơ bản như: Chính sách, pháp luật về trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước; cơ sở vật chất, kỹ thuật, tài chính và công nghệ số, các kênh báo chí, thông tin, truyền thông.

Qua nghiên cứu, đề tài chỉ ra những ưu điểm, hạn chế trong trách nhiệm giải trình nhằm PCTN, tiêu cực. Trong đó, việc chưa xác định được rõ chủ thể thực hiện trách nhiệm giải trình trong nhiều trường hợp, trách nhiệm giải trình có sự chồng chéo; hoạt động yêu cầu và giám sát trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước vẫn còn một số hạn chế, chất lượng giải trình trên một số lĩnh vực chưa cao, còn hình thức, thiếu hiệu quả trong PCTN, tiêu cực; cách thức xác định phạm vi các nội dung không được giải trình vẫn còn bất cập, việc vận dụng các phương thức thực hiện trách nhiệm giải trình của Chính phủ hiện nay còn hạn chế, hệ quả trong việc thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước vẫn còn một số hạn chế.

Bên cạnh đó, công cụ bảo đảm thực hiện trách nhiệm giải trình cũng còn nhiều hạn chế: Chất lượng của một số công cụ bảo đảm cho việc thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước còn chưa cao; việc sử dụng một số công cụ như công nghệ và báo chí, truyền thông vào việc thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước nhằm PCTN, tiêu cực còn hạn chế; mức độ phát triển của một số công cụ còn chậm so với yêu cầu đặt ra ngày càng cao…

Toàn cảnh hội nghị nghiệm thu. Ảnh: TH

Trên cơ sở đó, đề tài đã đưa ra hệ thống quan điểm, giải pháp cho việc thực hiện và hoàn thiện công cụ bảo đảm thực hiện trách nhiệm giải trình nhằm PCTN, tiêu cực.

Theo đó, nâng cao trách nhiệm giải trình nhằm PCTN, tiêu cực phải gắn với việc xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan hành chính Nhà nước, người đứng đầu và các cá nhân có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước để bảo đảm khả năng quy kết trách nhiệm, đặc biệt là trách nhiệm khi để xẩy ra tham nhũng, tiêu cực trong cơ quan, đơn vị.

Đồng thời, hoàn thiện các công cụ bảo đảm để tăng cường việc thực hiện trách nhiệm giải trình trên một số lĩnh vực hoạt động của cơ quan hành chính Nhà nước, đặc biệt là trong xây dựng chính sách, pháp luật để PCTN, tiêu cực trong xây dựng chính sách, pháp luật; hoàn thiện đồng bộ các công cụ bảo đảm cho việc thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước, phải gắn với lộ trình cụ thể, tránh chủ quan, nóng vội, gây tác động tiêu cực.

Chủ nhiệm đề tài cũng đưa ra các giải pháp tổ chức thực hiện trách nhiệm giải trình nhằm PCTN, tiêu cực như: Tuyên truyền, phổ biến, tập huấn để phát triển nhận thức và hành động thực hiện trách nhiệm giải trình của cán bộ, công chức nhằm phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực; tăng cường trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính Nhà nước trong xây dựng chính sách, pháp luật để phòng ngừa tham nhũng chính sách; tăng cường số lượng, chất lượng hoạt động giải trình có nội dung PCTN, tiêu cực.

Ngoài ra, tăng cường trách nhiệm giải trình của chính các cơ quan có chức năng PCTN, tiêu cực; tăng cường trách nhiệm giải trình trong một số lĩnh vực quán lý dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực như: Trong quản lý đất đai, quản lý vốn và tài sản Nhà nước, trong công tác cán bộ, trong thanh tra…; đồng thời, quy kết trách nhiệm rõ ràng, cụ thể và có biện pháp xử lý trách nhiệm khi có hậu quả xẩy ra để bảo đảm hiệu quả PCTN, tiêu cực của việc thực hiện trách nhiệm giải trình…

Đánh giá kết quả nghiên cứu, hội đồng nghiệm thu đánh giá, đề tài có tính cấp thiết hiện nay, kết quả nghiên cứu đã tập trung làm rõ các vấn đề có tính lý luận về thực hiện trách nhiệm giải trình trong cơ quan hành chính Nhà nước.

Phần thực trạng đã đánh giá được ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế, yếu kém trong việc thực hiện trách nhiệm giải trình và các công cụ bảo đảm thực hiện nhằm PCTN, tiêu cực. Từ đó đã đưa ra được các giải pháp nhằm thực hiện trách nhiệm giải trình và tăng cường hiệu quả các biện pháp bảo đảm thực hiện.

Nội dung nghiên cứu bám sát thuyết minh, các thông tin, tài liệu bảo đảm tính xác thực, đầy đủ và tin cậy. Kết quả nghiên cứu đề tài đã đề xuất nhiều giải pháp có tính khả thi, có tính sáng tạo…

Với những kết quả đạt được, hội đồng nghiệm thu đồng tình đề tài được xếp loại xuất sắc.