Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc. Ảnh: Đ.Phước

Chiều ngày 20/8, Ban Nội chính Trung ương tổ chức Hội thảo khoa học “Công tác giáo dục liêm chính để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thực trạng và giải pháp”. Hội thảo này thuộc đề án trình Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục liêm chính.

Phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực nhiều nơi còn hình thức

Phát biểu tại hội thảo, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc, Trưởng ban Chỉ đạo xây dựng Đề án khẳng định, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua được triển khai quyết liệt, kiên trì, đồng bộ, toàn diện, bài bản, đi vào chiều sâu; có bước tiến mạnh, đột phá, đạt nhiều kết quả rất quan trọng, để lại dấu ấn tốt, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội.

Ông cũng nêu rõ phương châm “bốn không” là “không thể”, “không dám”, “không muốn”, “không cần” tham nhũng, tiêu cực. Tuy nhiên, theo ông Trạc, “tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực còn diễn biến phức tạp, nghiêm trọng”.

Nổi lên là các sai phạm lớn trong lĩnh vực đất đai, đấu thầu, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, hoạt động ngân hàng, đăng kiểm, y tế, khoáng sản... gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Đặc biệt, có sự cấu kết, móc nối giữa cán bộ thoái hóa, biến chất với doanh nghiệp, tổ chức để trục lợi, gây thất thoát tài sản Nhà nước, hình thành các “nhóm lợi ích”, thậm chí còn chi phối công tác cán bộ và hoạt động của cơ quan Nhà nước.

Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình hình trên, theo Trưởng Ban Nội chính Trung ương là do công tác phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực nhiều nơi còn hình thức, chưa thực sự hiệu quả.

“Trong đó các giải pháp để “không muốn” tham nhũng, tiêu cực chưa thực sự được các cấp ủy, tổ chức đảng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện tốt, nhất là công tác giáo dục đạo đức liêm chính, xây dựng văn hóa liêm chính, chưa được tiến hành bài bản, sâu rộng, thường xuyên”, ông Trạc nói.

Cạnh đó, nhận thức về nội hàm liêm chính, văn hóa liêm chính, giáo dục liêm chính, thực hành liêm chính vẫn chưa sâu sắc, đầy đủ và thống nhất.

Trước tình hình trên, ông Trạc nhấn mạnh yêu cầu cần phải nghiên cứu, tổng kết thực tiễn để có giải pháp tăng cường công tác giáo dục liêm chính, trước hết là đối với cán bộ, đảng viên, những người đang nắm giữ quyền lực do Nhân dân giao phó để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực từ gốc, từ sớm, từ xa.

Phương châm “bốn không”

(1) Hình thành cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để không thể tham nhũng, tiêu cực (nhốt quyền lực vào trong lồng thể chế);

(2) Phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời, nghiêm minh, công bằng, công khai các hành vi tham nhũng tiêu cực để không dám tham nhũng tiêu cực;

(3) Giáo dục đạo đức, xây dựng văn hóa liêm chính, không tham nhũng, tiêu cực trở thành nếp sống văn hóa của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và trong các tầng lớp nhân dân đề không muốn tham nhũng, tiêu cực;

(4) Cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trung thực, công tâm, liêm khiết, tận tụy; được trả lương và đãi ngộ phù hợp với cống hiến, tài năng để không cần tham nhũng, tiêu cực.

Cần làm gì để xây dựng được một Nhà nước liêm chính?

Theo Trưởng Ban Nội chính Trung ương, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, Văn kiện của Đảng, quy định của pháp luật, nội hàm, ý nghĩa, tầm quan trọng của đạo đức liêm chính, văn hóa liêm chính với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng chồng tham nhũng, tiêu cực đã được thể hiện khá rõ nét.

Nhìn ra thế giới, giáo dục, thực hành liêm chính cũng được nhiều nước quan tâm. Theo ông Trạc, Liên hiệp quốc và một số tổ chức quốc tế cũng khuyến cáo các quốc gia thành viên thực hành liêm chính để phòng, chống tham nhũng và quản trị Nhà nước tốt.

“Vấn đề đặt ra hiện nay là cần phải làm gì, làm như thế nào, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị đến đâu để đưa những chủ trương, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng, Nhà nước đi vào cuộc sống, để xây dựng được một Nhà nước liêm chính, một xã hội liêm chính, một quốc gia liêm chính, của dân, do dân, vì dân. Đây cũng chính là mục tiêu của Đề án Bộ Chính trị giao”, ông Phan Đình Trạc nói.

Toàn cảnh Hội thảo khoa học “Công tác giáo dục liêm chính để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thực trạng và giải pháp”. Ảnh: Đ.Phước

Để hội thảo đạt được mục đích, yêu cầu, Trưởng Ban Nội chính Trung ương đề nghị làm rõ thêm nội hàm của văn hóa liêm chính; những hạn chế, yếu kém trong giáo dục liêm chính; trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, đào tạo với những hạn chế, yếu kém đó và giải pháp khắc phục.

“Trong mối quan hệ giữa giáo dục tính tự giác học tập, rèn luyện đạo đức, văn hóa liêm chính với tăng cường kỷ luật, kỷ cương, xử lý nghiêm sai phạm để răn đe, nhắc nhở cán bộ, đảng viên "nhớ điều cấm, giữ giới hạn", cần giải quyết như thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất?”, ông Trạc đặt vấn đề.

Ông cũng cho hay, ở một số nước, giáo dục, đào tạo liêm chính bắt buộc cho cán bộ, công chức, thậm chí là doanh nhân, được tổ chức thành các lớp, khóa học hàng năm và được đánh giá là thành công.

“Chúng ta có nên tổ chức chương trình/ khóa/ lớp học về liêm chính bắt buộc/ thường xuyên hằng năm cho cán bộ, đảng viên, công chức không? Cần tổ chức như thế nào? Cơ quan, tổ chức nào thực hiện là phù hợp?”, theo gợi ý thảo luận của Trưởng ban Nội chính Trung ương.

Nêu ý kiến, ông Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng Trung ương cho rằng, cần giáo dục nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức về liêm chính. Bởi, theo ông, chỉ có nhận thức đúng về liêm chính thì hành động sẽ liêm chính.

“Phải có các cơ chế, nguyên tắc chặt chẽ để làm sao thực thi liêm chính được hiệu quả trong thực tiễn”, ông Phúc nói.

Về tổ chức thực hiện, ông Phúc cho rằng, cần làm tốt công tác cán bộ, nhất là khâu đánh giá cán bộ, tạo nguồn cán bộ… để chọn được những cán bộ đủ phẩm chất, liêm chính vào tổ chức bộ máy.

Ngoài ra, ông Phúc đề nghị quan tâm tới giáo dục đào tạo liêm chính trong trường học để các học sinh, sinh viên có nhận thức đúng về liêm chính. “Sau 5-7 năm, họ sẽ trở thành những cán bộ liêm chính”, ông Phúc nói.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng kiến nghị tăng cường liêm chính trong xây dựng nền tư pháp phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; liêm chính trong đạo đức công vụ; liêm chính trong hoạt động kinh doanh.

Cạnh đó, xác định vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng trong công tác giáo dục liêm chính cho cán bộ, đảng viên để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; xây dựng đạo đức liêm chính, văn hóa liêm chính trong cơ chế kinh tế, thị trường.