Các công dân Ả rập Xê út bị cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ đưa vào danh sách những người tình nghi liên quan cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi Ảnh: Getty Images

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, các quan chức Ả rập Xê út đã thực hiện một màn che đậy tồi tệ nhất từ trước tới giờ khi ra tay giết nhà báo Khashoggi. Theo Washington Post, từ khi 18 trong số 21 người tình nghi bị bắt giữ, Tổng thống Trump đã nói, ông sẽ đưa vấn đề này ra Quốc hội để quyết định mức trừng phạt đối với Ả rập Xê út. Trong số 21 công dân Ả rập Xê út bị đưa vào danh sách trừng phạt lần này, nhiều người có visa Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết, ông sẽ làm việc với Bộ Tài chính về việc liệu có nên trừng phạt đối với những người chịu trách nhiệm về cái chết của nhà báo Khashoggi. Phát biểu tại cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Pompeo khẳng định, đây không phải là đòn trừng phạt cuối cùng, Mỹ sẽ tiếp tục tìm các biện pháp bổ sung để trừng phạt những người liên quan.

Ngày 23/10, hãng thông tấn Ả rập Xê út đăng hình ảnh Nhà vua Ả rập Xê út Salman và Thái tử Mohammed tới thăm, an ủi gia đình ông Khashoggi, trong đó có ảnh Thái tử Mohammed bắt tay con trai ông Khashoggi. Bộ Ngoại giao Ả rập Xê út đăng trên Twitter lời chia buồn sâu sắc của các lãnh đạo Ả rập Xê út gửi tới gia đình ông Khashoggi.

Cái chết của ông Khashoggiđã làm xấu hình ảnh toàn cầu của Thái tử Mohammed, người vốn được coi là theo đường lối cải cách, mạnh dạn dỡ bỏ những quy định hà khắc của xã hội. Bạn bè của ông Khashoggi và những người Ả rập Xê út lưu vong nói rằng, Thái tử Mohammed đã cố gắng thu phục những người lưu vong về nước, trong đó có nhà báo Khashoggi.

Nguy cơ đổ bể hợp đồng phòng thủ tên lửa THAAD 

Theo Bloomberg, vụ Mỹ trừng phạt 21 người Ả rập Xê út liên quan cái chết của ông Khashoggi có thể sẽ còn liên lụy tới nhiều hợp đồng kinh tế trị giá nhiều tỷ đô giữa Mỹ và Ả rập  Xê út, trong đó có hợp đồng hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) trị giá 15 tỷ USD. Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ đang lo ngại hợp đồng này bị đổ bể do Quốc hội Mỹ có thể yêu cầu ngừng cung cấp vũ khí cho Ả rập Xê út. Ông Bruce Tanner, Trưởng phòng Tài chính của Lockheed, nhà thầu quốc phòng lớn nhất của Mỹ, cho biết, hợp đồng THAAD của họ với Ả rập Xê út là đơn hàng lớn nhất mà họ đang chờ đợi và không biết khi nào nó sẽ được thực hiện.

Các chuyên gia quân sự Mỹ cho rằng, nếu từ chối hay trì hoãn hợp đồng THAAD với Ả rập Xê út thì có thể gây trở ngại lớn cho phía Mỹ. Ả rập Xê út có thể sẽ quay sang mua S-400, hệ thống phòng không tiên tiến nhất của Nga. Ông Bruce Riedel, cựu nhân viên CIA, cố vấn Hội đồng An ninh quốc gia về vấn đề Trung Đông, nhận định: “Không rõ Ả rập Xê út có nghiêm túc trong vấn đề THAAD hay không vì họ đã xem xét nó nhiều năm rồi. Tuy nhiên, Mỹ có nhiều lợi thế hơn Ả rập Xê út. Nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, quân đội Ả rập Xê út sẽ không hoạt động hiệu quả”.

Mặc dù vậy, các chuyên gia dự đoán, hợp đồng bán vũ khí trị giá 110 tỷ USD mà Tổng thống Trump ký với Thái tử Mohammed trong chuyến thăm Ả rập Xê út năm ngoái nhiều khả năng vẫn được ông Trump bảo vệ.

Ngày 23/10, bốn nguồn tin thân cận với Reuters nói rằng, Giám đốc CIA Gina Haspel (đang ở Thổ Nhĩ Kỳ) đã yêu cầu nước này cung cấp đoạn băng ghi âm được cho là ghi lại âm thanh ông Khashoggi bị tra tấn và sát hại. Trước đó, Ả rập Xê út thừa nhận, nhà báo Khashogi đã chết bên trong Lãnh sự quán Ả rập Xê út tại Istanbul trong một vụ ẩu đả. Các cơ quan tình báo Mỹ và các nước đồng minh hầu như không có bằng chứng chắc chắn khi họ điều tra vai trò của Thái tử Mohammed trong vụ việc này.

Theo Lan Anh/TPO