Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà khẳng định Việt Nam sẵn sàng hợp tác cùng Cộng đồng ASEAN tìm kiếm những khoáng sản chiến lược mới. Ảnh: PV

Thay mặt Chính phủ Việt Nam, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, tài nguyên khoáng sản đã góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của loài người trong thời gian dài. Tuy nhiên, việc khai thác quá mức và sử dụng thiếu bền vững nguồn tài nguyên quý này giá phục vụ mục đích phát triển của con người đã làm thay đổi cảnh quan trái đất, góp phần đưa nhân loại đến thách thức nghiêm trọng của thời đại, đó là: ô nhiễm môi trường, sụp đổ hệ sinh thái, khủng hoảng khí hậu.

“Đã đến lúc, nhân loại cần đánh giá, nhìn nhận một cách đầy đủ về những tác động của các hoạt động khai thác, sử dụng thiếu bền vững của mình, kịp thời khắc phục được những khiếm khuyết trong mô hình phát triển trước đây. Đây là chính là cơ hội để ngành khoáng sản của chúng ta thực hiện chuyển đổi con đường phát triển chú trọng công nghệ khai thác, chế biến, gia tăng giá trị, thân thiên với môi trường, phù hợp với các xu thế toàn cầu như phát triển kinh tế tuần hoàn, các-bon thấp, giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch”, Bộ trưởng nói.

Với thực tế phát triển cho thấy, nhiều quốc gia và dân tộc trên thế giới đã bị vướng vào “lời nguyền tài nguyên”, không thể tạo sự phát triển đồng đều, công bằng dựa trên lợi thế về tài nguyên. Bộ trưởng cho rằng, tiêu chí minh bạch trong tiếp cận thông tin, chia sẻ lợi ích từ nguồn lợi khoáng sản; tiết kiệm, hiệu quả, bền vững và bao trùm phải được ưu tiên cao nhất trong quá trình hoạch định chính sách, đầu tư tài chính cho các hoạt động khai thác, sử dụng khoáng sản. Nguồn lợi từ tài nguyên phải được tái đầu tư phát triển cho ngành kinh tế khác, đầu tư cho tương lai bền vững của các thế hệ mai sau của ASEAN.

Ngoài ra, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề nghị ngành khoáng sản phải đi đầu trong chuyển đổi số, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ để tham gia giải quyết những vấn đề cấp bách toàn cầu như phục hồi hệ sinh thái tự nhiên, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, suy thoái đất đai lưu trữ các-bon tại những mỏ đã khai thác góp phần vào thực hiện mục tiêu trung hòa các-bon của các quốc gia.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, Việt Nam sẵn sàng hợp tác cùng các quốc gia trong Cộng đồng ASEAN và các đối tác chia sẻ kiến thức, tri thức khoa học về khoáng sản và công nghệ mới nhằm tìm kiếm được những khoáng sản chiến lược mới; xem xét, xây dựng cơ sở dữ liệu chung của ASEAN dựa trên nền tảng chuyển đổi số; tạo ra những giá trị mang tính lâu dài như bảo tàng, công viên địa chất.

Theo ông Suy Sem, Bộ trưởng Bộ Mỏ và Năng lượng Campuchia, kế hoạch hành động hợp tác khoáng sản ASEAN 2016 - 2025 (AMCAP III) giai đoạn 2 (2021 - 2025) sẽ tập trung chủ yếu vào việc xây dựng đầu tư vào tất cả các giai đoạn của chuỗi giá trị khoáng sản, trong đó, thăm dò là bước khởi đầu và tập trung từng bước xây dựng các cơ hội trong chuỗi giá trị khoáng sản, bao gồm các hành động mà AMS có thể thực hiện hưởng lợi từ những cơ hội này. Xây dựng tính tiềm năng về địa chất và chính sách sẽ là chìa khóa cho cách tiếp cận này.

Để nâng cao trọng tâm của việc thực hiện AMCAP, cần thực hiện chương trình nâng cao năng lực khu vực trong hợp tác khoáng sản ASEAN (trong đó, được xây dựng dựa trên 5 chủ đề chính: Ứớc tính trữ lượng và tài nguyên; giá trị gia tăng về khoáng sản; công nghệ khai thác xanh; quản lý môi trường mỏ và phục hồi mỏ).

Hội nghị Bộ trưởng khai thác khoáng sản ASEAN lần thứ 8 là cơ hội để các nước ASEAN cùng gặp gỡ, kiểm điểm lại quá trình hợp tác đã được triển khai trong thời gian qua, đồng thời, thảo luận, thống nhất về những vấn đề hợp tác trọng tâm trong thời gian tới.