àu cá Việt Nam. (Ảnh: Lê Huy Hải/TTXVN)

Giáo sư Carl Thayer thuộc Đại học New South Wales, Australia, ngày 19/4, khẳng định việc Trung Quốc thông báo thành lập cái gọi là “quận Tây Sa” (tức quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) và “quận Nam Sa” (tức quần đảo Trường Sa của Việt Nam) tại “thành phố Tam Sa” là hành động mang tính khiêu khích, trái với luật pháp quốc tế.

Hành động này của Trung Quốc vi phạm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và làm suy yếu nghiêm trọng các cuộc đàm phán giữa Trung Quốc và các nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có tính ràng buộc về mặt pháp lý.

Giáo sư Thayer nêu rõ hành động của Trung Quốc là "một sự khiêu khích" vì đi ngược lại tinh thần và nội dung của Thỏa thuận về các Nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc đã đạt được vào tháng 10/2011, cũng như ảnh hưởng nghiêm trọng tới chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam. Chuyên gia Australia nhấn mạnh hành động của Trung Quốc sẽ tiếp tục làm suy yếu lòng tin.

Giáo sư Thayer dẫn Điểm 5 của DOC, được Trung Quốc và các quốc gia thành viên ASEAN nhất trí thông qua vào năm 2002, nêu rõ: “Các bên cam kết thực hiện tự kiềm chế trong việc tiến hành các hoạt động có thể gây phức tạp hoặc leo thang tranh chấp, ảnh hưởng tới hòa bình và sự ổn định..." Do đó, theo ông, hành động đơn phương của Trung Quốc làm phức tạp nghiêm trọng tình hình và ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định ở Biển Đông.

Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng khẳng định: "Việt Nam đã nhiều lần mạnh mẽ khẳng định Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Lập trường nhất quán của Việt Nam là phản đối mạnh mẽ việc thành lập cái gọi là 'thành phố Tam Sa' và các hành vi có liên quan vì đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, không có giá trị và không được công nhận, không có lợi cho quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia và gây thêm phức tạp tình hình Biển Đông, khu vực và thế giới. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, hủy bỏ các quyết định sai trái liên quan đến những việc làm đó và không có những việc làm tương tự trong tương lai"./.