Tổng thống Ecuador Guillermo Lasso (giữa ảnh) phát biểu sau khi giải tán Quốc hội bằng sắc lệnh, tại Quito, Ecuador ngày 17/5/2023. Ảnh: Bolivar Parra/Văn phòng Tổng thống Ecuador/ Phát hành qua REUTERS

Theo sắc lệnh vừa được ban hành, ông Lasso sẽ tiếp tục tại nhiệm trong tối đa 6 tháng, trong khi các cơ quan bầu cử quốc gia ấn định ngày tổ chức tổng tuyển cử.

Tòa án Bầu cử Ecuador phải quyết định ngày tổng tuyển cử trong vòng 7 ngày, sau khi Quốc hội giải tán.

Ông Lasso cho biết, sắc lệnh trên được ban hành trong bối cảnh lo ngại Ecuador có thể lâm vào cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng.

Trước đó, ngày 16/5, Quốc hội Ecuador bắt đầu phiên điều trần luận tội Tổng thống Lasso với các cáo buộc về tham nhũng.

Theo Hãng tin Reuters ngày 17/5, lực lượng cảnh sát và quân đội mặc đồ chống bạo động bảo vệ tòa nhà Quốc hội từ phía sau hàng rào chắn ở Thủ đô Quito, không cho phép ai vào bên trong.

Các chính trị gia đối lập muốn luận tội ông Lasso về những cáo buộc ông phớt lờ cảnh báo về tội tham nhũng liên quan đến hợp đồng tại Công ty Vận tải dầu mỏ quốc doanh Flopec.

Đa số các nhà lập pháp đã ủng hộ quyết định cáo buộc ông Lasso cho phép gia hạn hợp đồng được cho là tham nhũng giữa Flopec và công ty tư nhân Amazonas Tanker sau khi nhậm chức vào năm 2021, mặc dù Ủy ban Giám sát của Quốc hội đã nghe lời khai từ các nhà lập pháp đối lập, các quan chức và luật sư của ông Lasso.

Tổng thống Lasso đã tự bào chữa các cáo buộc nhằm vào ông, đồng thời tuyên bố hoàn toàn vô tội trước các cáo buộc do phe đối lập đưa ra. Nhà lãnh đạo này khẳng định, phe đối lập đang đưa ra những “lời buộc tội vô lý” nhằm tạo ra sự bất ổn.

Ông Lasso nói rằng, quá trình luận tội - lần đầu tiên chống lại một Tổng thống Ecuador trong nhiều thập kỷ - có động cơ chính trị và đã gây ra một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng đe dọa nền dân chủ. Ông cho rằng việc giải tán Quốc hội là cần thiết.

"Đây là một quyết định dân chủ, không chỉ vì nó hợp hiến mà còn vì nó trả lại quyền lực cho người dân Ecuador... để quyết định tương lai của họ trong các cuộc bầu cử tiếp theo", ông Lasso nói trong một video trên đài phát thanh.

Tình trạng hỗn loạn ở Ecuador là đợt biến động mới nhất trong khu vực, trước đó đã chứng kiến cựu Tổng thống Peru Pedro Castillo bị phế truất trong một phiên luận tội vào tháng 12 năm ngoái. Ông Castillo bị bắt sau khi tìm cách giải tán Quốc hội.

Cảnh sát đứng bên ngoài Tòa nhà Quốc hội sau khi cơ quan này bị Tổng thống Ecuador Guillermo Lasso giải tán theo một sắc lệnh, tại Quito, Ecuador ngày 17/5/2023. Ảnh: REUTERS /Cristina Vega

Chỉ huy Lực lượng vũ trang Ecuador, ông Nelson Proano, cho biết trong một tuyên bố video rằng, quân đội và cảnh sát Ecuador "đã và sẽ tôn trọng tuyệt đối Hiến pháp và luật pháp", đồng thời cho biết thêm rằng quyết định giải tán Quốc hội của ông Lasso được tôn trọng theo Hiến pháp.

Ủy ban Doanh nghiệp Ecuador, bao gồm hầu hết các hiệp hội ngành công nghiệp của đất nước, trong một tuyên bố cho hay, việc giải tán là hợp hiến và kêu gọi bình tĩnh.

Các nhà lập pháp đối lập gọi việc giải tán là bất hợp pháp, mặc dù một số người thuộc đảng của cựu Tổng thống Rafael Correa - người bị kết tội tham nhũng và đang sống lưu vong - khẳng định bầu cử là cách duy nhất để đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng.

Một số chính trị gia đối lập đã đệ trình kiến nghị lên tòa án hàng đầu của đất nước nhằm ngăn chặn việc giải tán Quốc hội.

Virgilio Saquicela, cựu Chủ tịch Quốc hội, người vừa được bầu lại vào chức vụ này vào tuần trước và đã cho phép tiến hành quá trình luận tội Tổng thống, đề nghị Tòa án Tối cao của Ecuador ngay lập tức ra phán quyết đối với các yêu cầu của các chính trị gia đối lập nhằm ngăn chặn việc giải tán.

Trước đó, ngày 16/5, Quốc hội Ecuador đã mở phiên điều trần luận tội Tổng thống Guillermo Lasso trong một bước đi nhằm hướng tới việc bãi nhiệm nhà lãnh đạo này với những cáo buộc tham nhũng.

Phiên điều trần có sự hiện diện của 109 trong số 137 thành viên Quốc hội - nơi phe đối lập chiếm đa số ghế.

Cuộc bỏ phiếu cuối cùng luận tội Tổng thống Lasso có thể diễn ra sớm nhất là vào ngày 20/5.

Theo quy định của luật pháp Ecuador, việc luận tội cần nhận được phiếu ủng hộ của 2/3 trong số 137 thành viên Quốc hội (tức 92 nhà lập pháp).