GCB - Thái Bình Dương 2021 cho thấy, tham nhũng là một vấn đề nghiêm trọng của khu vực. Ảnh: Channell Anivai / Shawk23 Design & Media

Trong thư, các văn phòng đại diện của TI tại Thái Bình Dương hoan nghênh việc các nhà lãnh đạo khu vực công nhận sự cần thiết phải giải quyết vấn đề tham nhũng và cam kết của họ đối với sự thống nhất trong khu vực về chống tham nhũng.

Trong khi biến đổi khí hậu vẫn tiếp tục là mối đe dọa lớn nhất đối với sinh kế, an ninh và phúc lợi của người dân Thái Bình Dương, thì tham nhũng cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc phá hoại tiến trình hướng tới một khu vực an ninh, hòa bình và thịnh vượng.

TI kêu gọi, các lãnh đạo PIF thực hiện những chính sách được nêu trong Tầm nhìn Teieniwa 2020 (2020 Teieniwa Vision), trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của lãnh đạo mạnh mẽ, ý chí chính trị và các nỗ lực chống tham nhũng đáng kể ở cấp khu vực và quốc gia.

Các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương đã thực hiện một số bước tích cực bằng cách đưa ra những cam kết công khai và sáng kiến quốc gia để giải quyết tham nhũng. Tuy nhiên, chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) năm 2021 và phong vũ biểu tham nhũng toàn cầu (GCB) - Thái Bình Dương, khảo sát 6.000 người trên 10 quốc gia và vùng lãnh thổ Thái Bình Dương, đã nêu bật một số xu hướng đáng lo ngại cho thấy tham nhũng vẫn là một thách thức rất lớn.

Ngoài ra, báo cáo năm 2022 về tham nhũng và rửa tiền ở Thái Bình Dương cũng nhấn mạnh việc các nhà lãnh đạo khu vực chưa chú ý đầy đủ đến mối liên hệ giữa tham nhũng và rửa tiền, nguồn tiền bẩn chảy từ và qua các quốc đảo Thái Bình Dương.

Chỉ số CPI 2021 nhấn mạnh, hành vi sai trái của quan chức chính phủ được che giấu và việc lên tiếng về tham nhũng có thể gặp rủi ro. Rất ít quốc gia Thái Bình Dương có luật cụ thể về quyền được thông tin và bảo vệ người tố cáo. Những điều đó có lỗ hổng trong luật pháp hoặc các rào cản trong việc thực hiện. Ví dụ: Quyền được thông tin của Vanuatu được quy định trong luật, nhưng quyền này bị ảnh hưởng bởi khả năng tiếp cận tương đối yếu của tiểu bang bên ngoài các trung tâm đô thị. Các luật bảo vệ người tố cáo của Papua New Guinea và Quần đảo Solomon không đầy đủ và được thực thi kém, theo TI.

Cuộc khảo sát GCB - Thái Bình Dương năm 2021 cho thấy, hơn 3/5 người được phỏng vấn trong khu vực tin rằng tham nhũng là một vấn đề trong chính phủ của họ. Các doanh nghiệp cũng được coi là một phần chính của vấn đề, với hợp đồng chính phủ trở thành một điểm nóng về tham nhũng. Hơn nữa, gần một nửa cho rằng có rất ít sự kiểm soát đối với các công ty khai thác tài nguyên thiên nhiên - một trong những ngành công nghiệp lớn nhất khu vực.

Điểm tích cực, hơn 70% số người được hỏi cho rằng người dân bình thường có thể giúp chống tham nhũng và hơn 60% cho rằng chính phủ của họ đang làm tốt công việc chống tham nhũng.

Các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương được khuyến khích khai thác hy vọng này và xem xét dữ liệu từ khảo sát để xác định vấn đề nằm ở đâu, chủ động hành động để tạo ra các xã hội công bằng và minh bạch hơn những bằng cách sau đây:

- Nâng cao trách nhiệm giải trình của các nhà lãnh đạo chính trị, yêu cầu tất cả quan chức cấp cao phải công khai thu nhập và tài sản, giám sát chặt chẽ công quỹ và trao quyền cho cảnh sát, tòa án để điều tra và trừng trị tham nhũng một cách thích đáng.

- Tăng cường tính minh bạch trong mối quan hệ giữa chính phủ và doanh nghiệp, bằng cách giám sát sự tham gia của các công ty trong chiến dịch bầu cử và hoạch định chính sách, cũng như bằng cách đảm bảo rằng tất cả hợp đồng công đều được trao một cách công bằng và cạnh tranh.

- Xóa bỏ cơ hội hối lộ bằng cách đầu tư vào các hệ thống rõ ràng và không phức tạp để tiếp cận dịch vụ công.

- Đảm bảo các cuộc bầu cử diễn ra công bằng và không có hành vi mua phiếu hoặc đe dọa, bằng cách củng cố các ủy ban bầu cử độc lập và các cơ quan chống tham nhũng.

- Đưa vào và thực thi quyền được thông tin và luật bảo vệ người tố cáo để người dân, nhà báo có thể nắm quyền được giải trình mà không sợ bị trả thù.

Cuối cùng, TI nhấn mạnh, sự hợp tác của tất cả thành phần trong xã hội là cần thiết để chống lại tham nhũng một cách hiệu quả, lấy cộng đồng làm trọng tâm của sự thay đổi tích cực này vì lợi ích chung. Người dân Thái Bình Dương hy vọng và tin tưởng, các nhà lãnh đạo PIF sẽ thực hiện những cải cách có ý nghĩa vì các quốc gia công bằng và thịnh vượng hơn trong khu vực.