Các tòa nhà chọc trời hiện đại của các tập đoàn bất động sản và các công ty khởi nghiệp đầy tham vọng ở Thâm Quyến, một thành phố lớn với 13 triệu dân. Ảnh: AFP/Wang Zao.

Ngày nay, Thâm Quyến là trung tâm của một chính sách mới nhằm biến Trung Quốc thành một quốc gia dẫn đầu về công nghệ cao và loại bỏ được cái “mác” là dây chuyền lắp ráp cho các công ty nước ngoài hoặc - tệ hơn - một kẻ bắt chước.

Các tập đoàn bất động sản với những nhà chọc trời hiện đại và các công ty khởi nghiệp đầy tham vọng là tâm điểm của thành phố lớn 13 triệu dân - trong số đó có Wu Yebin, 35 tuổi, hiện đang điều hành công ty công nghệ của riêng mình từ văn phòng của mình trên tầng 35 của một tòa cao ốc.

Câu chuyện của chính anh cũng giống như câu chuyện của vô số người khác đã vượt khó vươn lên nhờ vào những cải cách do nhà lãnh đạo tối cao quá cố Đặng Tiểu Bình khởi xướng, được Đảng Cộng sản phê chuẩn vào ngày 18/12/1978.

Anh Wu là con trai của nông dân nghèo, đến thành phố vào năm 2005 và trong nhiều năm, anh đã lắp ráp các thiết bị tương tự iPad hoặc MacBook của Apple, gia nhập đội quân người Thâm Quyến sản xuất ra "shanzhai" - những sản phẩm “nhái” đồ điện tử của nước ngoài một cách sáng tạo và phù hợp với túi tiền người dân địa phương.

"Đức, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc ... Tất cả các nước phát triển đã làm điều này để phát triển ngành công nghiệp sản xuất của họ", Wu nói. "Bạn phải làm điều đó để có được kinh nghiệm."

Mặc dù mô hình kinh tế này từng là "rất phổ biến, nhưng ngày nay không còn khả thi nữa", anh nói.

Anh hiện đang điều hành công ty điện tử của riêng mình, MeegoPad, công ty tự hào có doanh thu hàng năm là 28 triệu đô la từ việc làm các sản phẩm như PC thu nhỏ."Chúng tôi hiện đang gắn liền với sở hữu trí tuệ và bằng sáng chế," Wu cho biết.

Thâm Quyến, nơi từng sống bằng nghề đánh cá và trồng lúa, trở thành nơi thử nghiệm cải cách của ông Đặng Tiểu Bình khi được chỉ định là đặc khu kinh tế đầu tiên của đất nước vào năm 1980.

Thành phố này đã phát triển thành một trung tâm sản xuất lớn, với các nhà máy sản xuất các thiết bị, máy tính và điện thoại cho các công ty nước ngoài, ngày nay bao gồm Apple và Samsung. 

Ngày nay, các tập đoàn toàn cầu của Trung Quốc, như Công ty Viễn thông Huawei và “gã khổng lồ internet” Tencent, đã biến Thâm Quyến thành trụ sở của họ và thành phố của hàng chục ngàn nhà máy được này được mệnh danh là "Thung lũng Silicon về phần cứng".

Thành phố hiện đang tìm cách “lột xác” để trở thành trung tâm của sự đổi mới của Trung Quốc, phù hợp với kế hoạch "Made in China 2025" của Bắc Kinh nhằm thống trị các ngành công nghiệp công nghệ cao quan trọng như robot, xe điện và trí tuệ nhân tạo. 

"Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực này", Wu nói. "Thâm Quyến đang trở thành điểm gặp gỡ của các kỹ sư sáng tạo từ khắp nơi trên thế giới."

Bây giờ tài năng từ nước ngoài đang đổ về Thâm Quyến.

Meng Jie, người Pháp và ở độ tuổi 30, rời Thung lũng Silicon của California, Mỹ, vào năm 2017 để thành lập Maybe (Có lẽ), một công ty sản xuất loa thông minh giúp mọi người học tiếng Quan Thoại.

 Meng Jie, một người Pháp đang ở độ tuổi 30, rời Thung lũng Silicon của California vào năm 2017 để thành lập Maybe, một công ty sản xuất loa thông minh giúp mọi người học tiếng Quan Thoại. Ảnh: AFP/Wang Zao.

"Thung lũng Silicon vẫn đang bỏ xa chúng tôi trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Nhưng ở Thâm Quyến, bạn có thể tìm thấy linh kiện điện tử hoặc cơ khí mà bạn cần nhanh gấp ba lần ", anh Meng cho biết.

"Nó giống như việc chuyển từ đi trên đường thường sang đường cao tốc," anh nói.

Chỉ tay vào những tòa nhà chọc trời bên ngoài văn phòng của mình, anh nói: "Mọi người coi Thung lũng Silicon là thành địa của công nghệ. Họ đánh giá thấp Thâm Quyến vì họ không biết chuyện gì đang xảy ra ở đây."

"Cách đây 20 năm, nơi này chỉ là cát và nước. Trong vòng 10 năm nữa, Thâm Quyến sẽ là một thành phố rất quan trọng của thế giới. Thành phố này sẽ là trung tâm của sự đổi mới khoa học công nghệ", ông nói.

Một số tập đoàn công nghệ cao đầy tham vọng của Trung Quốc đang gặp phải những nghi ngờ về ý định của họ ở nước ngoài, bởi Hoa Kỳ và những quốc gia khác sợ rằng những tập đoàn này đang tạo ra những rủi ro về vấn đề an ninh và gián điệp. 

Việc mở rộng ra toàn cầu của tập đoàn thiết bị viễn thông khổng lồ Huawei đã phải đối mặt với những cản trở nhất định, khi một số dịch vụ của hãng bị từ chối ở một số nước phương Tây và giám đốc tài chính của công ty bị giam giữ tại Canada theo yêu cầu dẫn độ của Mỹ về các vi phạm trừng phạt Iran.

Nhưng những người đã chứng kiến sự trỗi dậy của Thâm Quyến thì hết sức ngạc nhiên trước sự tiến hóa từ một kẻ chuyên bắt chước công nghệ cao thành một người sáng tạo ra những công nghệ mới.

Thâm Quyến là "mảnh đất màu mỡ thực sự tốt đẹp cho sự đổi mới", Duncan Turner, Giám đốc Điều hành của HAX, một “vườn ươm” cho các công ty khởi nghiệp có trụ sở tại thành phố cho biết.

Thâm Quyến là "mảnh đất màu mỡ thực sự tốt đẹp cho sự đổi mới", Duncan Turner, Giám đốc Điều hành của HAX, một “vườn ươm” cho các công ty khởi nghiệp có trụ sở tại thành phố cho biết. Ảnh: AFP/Wang Zao.

"Chính phủ Trung Quốc thiết lập kế hoạch rõ ràng cho sự đổi mới trong các lĩnh vực cụ thể mà họ muốn đầu tư", Turner nói.

Nếu một công ty phù hợp với những kế hoạch đó, "thì chắc chắn đã có một con đường thuận lợi để phát triển và tiếp tục nhận được hỗ trợ từ Chính phủ", anh nói.

Turner, chuyển đến Thâm Quyến năm 2009, cho biết sự thay đổi lớn nhất mà anh đã thấy trong thập kỷ qua là cách những người trẻ tuổi từng sản xuất hàng giả hàng nhái đang "trở thành những chuyên gia R&D (nghiên cứu và phát triển) vô cùng sáng tạo và có đầu óc kinh doanh đang dẫn đầu công nghệ ở một số lĩnh vực nhất định".

 Thâm Quyến, nơi từng sống bằng nghề đánh cá và trồng lúa, trở thành nơi thử nghiệm cải cách của ông Đặng Tiểu Bình khi được chỉ định là Đặc khu kinh tế đầu tiên của đất nước vào năm 1980. Ảnh: AFP/Wang Zhao.

Giáo dục đại học được cải thiện đã tạo ra một thế hệ kỹ sư mới, chẳng hạn như Zhang Zhaohui, giám đốc điều hành của Youibot, công ty đã thành lập trong “vườn ươm” của HAX để chế tạo robot bảo trì tự động cho xe buýt đầu tiên trên thế giới.

"Thâm Quyến có tiềm năng rất lớn", Zhang, 26 tuổi, dự đoán. "Thành phố có thể nhanh chóng bắt kịp Thung lũng Silicon."

Trần Minh Tuấn (Theo AFP)