Trụ sở Ngân hàng Trung ương Nigeria ở Abuja, Nigeria ngày 22/11/2020. Ảnh: REUTERS/Afolabi Sotunde

Trước đó, ngày 9/6, Tổng thống Bola Tinubu đã đình chỉ Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nigeria Godwin Emefiele.

Thống đốc này sau đó bị các nhân viên an ninh nhà nước giam giữ vì cáo buộc biển thủ công quỹ và thiếu trách nhiệm, vi phạm hình sự.

Emefiele tuần trước đã xuất hiện trước tòa, phủ nhận việc sở hữu trái phép súng và đạn dược.

Trong một bức thư được công bố ngày 30/7, Tổng thống Tinubu đã bổ nhiệm Giám đốc Điều hành Hội đồng Báo cáo Tài chính Nigeria làm điều tra viên đặc biệt, điều tra Ngân hàng Trung ương Nigeria và các tổ chức Chính phủ khác.

Bức thư cho biết, điều tra viên cần thực hiện báo cáo hàng tuần cho Tổng thống.

Tổng thống Tinubu chỉ đạo điều tra viên "phải điều tra Ngân hàng Trung ương và các thực thể liên quan bằng cách sử dụng một nhóm có kinh nghiệm, trình độ, năng lực phù hợp, đồng thời làm việc với các cơ quan an ninh và chống tham nhũng có liên quan để thực hiện nhiệm vụ này”.

Điều tra viên phải "cung cấp một báo cáo toàn diện về tài sản công hiện đang nằm trong tay các cá nhân và tổ chức tham nhũng".

Ông Emefiele đảm nhiệm chức vụ Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nigeria kể từ tháng 6/2014. Ông bị đình chỉ chức vụ hôm 9/6/2023, trước thềm cải cách được lên kế hoạch triển khai trong lĩnh vực tài chính.

Theo tuyên bố của Văn phòng Thư ký Chính phủ Liên bang, động thái trên được đưa ra sau cuộc điều tra của Chính phủ. Ông Emefiele đã được lệnh ngay lập tức bàn giao công việc cho một cấp phó phụ trách điều hành, người này sẽ đóng vai trò là Thống đốc lâm thời trong khi chờ kết luận điều tra và cải cách.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nigeria Godwin Emefiele tại Abuja, Nigeria ngày 24/1/2020. Ảnh: REUTERS/Afolabi Sotunde

Ngày 10/6, Cơ quan An ninh nội địa Nigeria (DSA) thông báo, các lực lượng an ninh sở tại đã bắt giữ ông Godwin Emefiele, trong khuôn khổ cuộc điều tra nhằm vào văn phòng của quan chức cấp cao này.

Những sự kiện chấn động tại Ngân hàng Trung ương thu hút sự chú ý trong nước, nhất là trong bối cảnh Nigeria đang lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế bắt nguồn từ chính sách đổi tiền thiếu chặt chẽ. Mục tiêu ban đầu của kế hoạch là xóa sổ nền kinh tế bất hợp pháp giao dịch bằng tiền mặt, đổi tiền mới để khuyến khích người dân đưa đồng naira vào ngân hàng.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Godwin Emefiele là người ủng hộ chính sách này, ông nhận định chiến dịch đổi tiền sẽ giúp kìm hãm lạm phát, suy giảm tham nhũng cũng như các hành vi tội phạm.

Tuy nhiên, hệ thống ngân hàng của Nigeria đã không có đủ tiền mới để đổi cho người dân trước khi những đồng naira cũ bị thu hồi. Điều này tạo ra cuộc khủng hoảng chưa từng có tại châu Phi và dẫn tới hàng loạt cuộc biểu tình, bạo loạn khi người dân tràn vào các chi nhánh ngân hàng đập phá.

Liên quan đến cuộc điều tra đối với Ngân hàng Trung ương Nigeria, Người phát ngôn của Tổng thống, ông Dele Alake, không đưa ra bình luận ngay lập tức.

Tổng thống Tinubu - người tuyên thệ nhậm chức ngày 29/5, đã bắt tay vào những cải cách táo bạo nhất của đất nước trong nhiều thập kỷ.

Các cải cách bao gồm loại bỏ trợ cấp nhiên liệu phổ biến nhưng tốn kém và dỡ bỏ các hạn chế đối với giao dịch ngoại hối - một chính sách mà ông hy vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng.