Trong chiến dịch tranh cử, bà Xiomara Castro (nữ Tổng thống đầu tiên của Honduras, nhậm chức vào ngày 27/1/2022) đã cam kết sẽ sớm thành lập CICIH. Ảnh: Twitter @HoyMismoTSI

Nạn tham nhũng lan rộng ở Honduras đã làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói, bạo lực và gia tăng di cư sang các quốc gia khác.

Bà Xiomara Castro, nữ Tổng thống đầu tiên của Honduras, nhậm chức vào ngày 27/1/2022, đã sớm có kế hoạch kêu gọi sự trợ giúp từ Liên hợp quốc trong việc chống lại vấn nạn tham nhũng hoành hành ở quốc gia Trung Mỹ, và thúc giục Quốc hội Honduras bãi bỏ các điều luật miễn trừ trừng phạt.

Trong chiến dịch tranh cử, bà Xiomara Castro đã cam kết sẽ thành lập CICIH.

Tuy nhiên, một năm rưỡi sau khi nhậm chức, các nhóm xã hội dân sự đã lên tiếng về sự chậm trễ trong quá trình thành lập, do Chính phủ Honduras và Liên hợp quốc vẫn chưa đạt được thỏa thuận về phạm vi của Ủy ban.

Trước đó, hồi tháng 12 năm ngoái, Chính phủ của bà Castro đã ký thỏa thuận nhằm thúc đẩy tiến trình thành lập cơ quan chống tham nhũng quốc tế ở Honduras, nơi các nhà ngoại giao Mỹ cho biết 3 tỷ USD bị thất thoát hàng năm và chính quyền địa phương cho biết 74% dân số sống trong nghèo đói.

"Chúng tôi sẽ bắt đầu đàm phán với phái đoàn Liên hợp quốc về các điều kiện để thành lập cơ quan chống tham nhũng quốc tế", Ngoại trưởng Honduras Eduardo Enrique Reina nói với truyền thông địa phương hôm 9/7, đồng thời cho biết thêm rằng, Chính phủ Honduras "mong muốn cơ quan này được quyền tự chủ trong việc truy tố tham nhũng”.

Thời gian lưu lại Honduras của phái đoàn Liên hợp quốc không được nêu rõ.

Liên hợp quốc trước đây đã kêu gọi bãi bỏ hoặc cải cách một loạt luật cản trở khả năng của Bộ Công cộng trong việc điều tra và truy tố các quan chức và nhà lập pháp vì lạm dụng công quỹ và rửa tiền. Sự độc lập của CICIH trong việc điều tra tội phạm cũng là một điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán.

Một năm rưỡi sau khi Tổng thống Honduras Xiomara Castro nhậm chức, các nhóm xã hội dân sự đã lên tiếng về sự chậm trễ trong quá trình thành lập CICIH. Trong ảnh: Tổng thống Xiomara Castro có bài phát biểu trong buổi lễ kỷ niệm Ngày Thành lập Lực lượng Không quân Honduras tại Căn cứ Không quân Hernan Acosta ở Tegucigalpa, Honduras, ngày 21/4/2023. Ảnh: REUTERS/Fredy Rodriguez

CICIH sẽ là ủy ban chống tham nhũng thứ hai hoạt động ở Honduras.

Năm 2016, Phái đoàn Hỗ trợ Chống tham nhũng và miễn trừ trừng phạt ở Honduras (MACCHI) đã được thành lập với sự hỗ trợ của Tổ chức Các quốc gia châu Mỹ (OAS).

MACCIH đã vạch trần tình trạng tham nhũng của các quan chức, nhà lập pháp và chính trị gia, nhiều người có liên quan đến cựu Tổng thống Juan Orlando Hernandez, dẫn đến một số bản án. Trong đó có Rosa Elena Bonilla, vợ của cựu Tổng thống Porfirio Lobo bị kết tội biển thủ quỹ dành cho các chương trình xã hội.

Cựu Tổng thống Hernandez - người bị dẫn độ sang Mỹ - đã không nhận tội trước các cáo buộc cho rằng ông đã nhận hàng triệu USD từ những kẻ buôn bán ma túy để đổi lấy sự bảo vệ và sử dụng số tiền này nhằm tài trợ cho các chiến dịch của mình.

Theo Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, từ năm 2021, ông Hernandez đã bị đưa vào danh sách những người bị cáo buộc tham nhũng hoặc phá hoại nền dân chủ ở El Salvador, Guatemala và Honduras.

Hồi tháng 2/2022, chỉ sau vài tuần rời nhiệm sở, ông Hernandez bị truy nã và ra đầu thú vì liên quan đến “âm mưu buôn bán ma túy". Ông chấp nhận bị bắt và bị dẫn độ.

MACCIH đã bị giải tán vào năm 2020 sau khi OAS không đạt được thỏa thuận với cựu Tổng thống Juan Orlando Hernandez về gia hạn thời gian lưu trú tại quốc gia này.