Tổng Giám đốc UNDP cho biết cơ quan này đã ủy quyền việc xem xét và đánh giá của ban lãnh đạo đối với các cáo buộc. Ảnh: Sopa Images/LightRocket/Getty Images

Theo một tài liệu nội bộ mà Guardian có được, Tổng Giám đốc UNDP, ông Achim Steiner, đã “ủy quyền việc xem xét và đánh giá của ban lãnh đạo đối với các cáo buộc” sau khi có tiết lộ cho rằng nhân viên của tổ chức này đã nhận lại quả để giúp các doanh nhân có được những hợp đồng xây dựng sinh lợi.

Văn bản dài 6 trang, được gửi tới các nhà tài trợ vào ngày 25/1, nhấn mạnh UNDP có thể tự chịu trách nhiệm thông qua các cơ chế giám sát nội bộ. Tuy nhiên, tại một cuộc họp sau đó, một số nhà tài trợ đã thúc ép cơ quan này tiến hành đánh giá từ bên ngoài để giúp khôi phục uy tín.

Một quan chức Chính phủ Iraq nắm rõ vấn đề cho biết, Thủ tướng nước này, Mohammed Shia al-Sudani, đã ra lệnh cho Ủy ban Liêm chính Iraq tiến hành một cuộc điều tra riêng.

Theo tài liệu của UNDP, cơ quan này trước đây đã chuyển 136 trường hợp tới Văn phòng Kiểm toán và Điều tra (OAI) liên quan đến chương trình tái thiết - phần lớn trong số đó là chống lại các nhà cung cấp chứ không phải nhân viên UNDP.

Họ cho biết, 56 trường hợp đã được chứng minh, trong đó 52 vụ liên quan đến các nhà cung cấp sau đó phải đối mặt với lệnh trừng phạt.

Tài liệu không cung cấp thêm thông tin chi tiết về 4 trường hợp còn lại hoặc liệu có bất kỳ biện pháp kỷ luật nào đã được thực hiện hay không, theo Guardian.

Văn bản cho biết, UNDP “cam kết thúc đẩy văn hóa và môi trường làm việc, nơi tất cả nhân viên của UNDP có thể tố cáo các hành vi sai trái mà không sợ bị trả thù”.

Tuy nhiên, kể từ sau bài báo của Guardian, nhiều nhân viên của UNDP đã đưa ra các cáo buộc. Họ mô tả một "văn hóa sợ hãi" và sự miễn trừng phạt mà họ cho rằng đã lan rộng khắp các văn phòng của UNDP ở Trung Đông.

Họ cáo buộc các nhà quản lý của UNDP đã phát triển mối quan hệ thân thiết với các đại diện Chính phủ để bảo vệ bản thân khỏi trách nhiệm giải trình, đồng thời "trả đũa" những nhân viên đã lên tiếng, Guardian cho biết.

Một người từng làm việc tại văn phòng ở Trung Đông cho hay, họ đã cố gắng cảnh báo về việc hàng trăm nghìn USD được chuyển vào một tổ chức do quan chức Chính phủ điều hành, nhưng cấp trên “ra hiệu rất nhanh rằng chúng tôi không nên can dự”. Khi báo cáo vụ việc với Văn phòng Kiểm toán và Điều tra, họ được thông báo rằng chưa cung cấp đủ tài liệu để tiến hành điều tra.

"Văn phòng Kiểm toán và Điều tra hoàn toàn không hoạt động", người này nói.

Tại UNDP Iraq, một nhân viên đã nộp đơn khiếu nại lên cơ quan thanh tra và Văn phòng Kiểm toán và Điều tra, cáo buộc người giám sát quản lý yếu kém và có hành vi đe dọa. Thế nhưng, điều họ chứng kiến là quản lý cấp cao quay lưng lại.

“Họ nói với tôi rằng, hoặc tôi sẽ từ bỏ khiếu nại hoặc buổi đánh giá hiệu suất sắp tới sẽ không được tốt và tôi sẽ bị sa thải”, người này nói.

Báo Guardian đã xem bản sao của các đơn khiếu nại, nhưng không công khai thêm thông tin chi tiết về trường hợp này cũng như các trường hợp khác để bảo vệ những người tố giác.

Một nhân viên khác làm việc cho UNDP cho biết, họ đã bị quản lý cũ đe dọa sau khi lên tiếng lo ngại về việc chi tiêu lãng phí.

“Ngay lập tức, họ nói: Bạn biết cửa ở đâu và bạn sẽ không có việc làm nếu tiếp tục lên tiếng", nhân viên này nhớ lại.

Mối quan hệ chặt chẽ của người quản lý với các quan chức Chính phủ khiến họ không thể chạm tới được.

Tuần trước, đại diện thường trú của UNDP tại Iraq, ông Auke Lootsma, đã viết trong một email gửi tới các nhân viên rằng, cuộc điều tra của Guardian là “rất đáng tiếc”, đồng thời nói thêm rằng văn phòng của ông đang “làm việc với trụ sở Liên hợp quốc để bác bỏ những cáo buộc không công bằng và bất công này”. Ông Auke Lootsma yêu cầu cán bộ nhân viên “hạn chế mọi bình luận”.

Trong một tuyên bố với Guardian, người phát ngôn của UNDP cho biết, những cáo buộc cho rằng nhân viên bị đe dọa trả thù vì đã báo cáo hành vi sai trái là “hoàn toàn trái ngược với cam kết của UNDP về trách nhiệm giải trình, tính liêm chính và sự cởi mở trong việc giám sát”.

Tuyên bố cho biết, các cáo buộc không đủ cụ thể để giải quyết riêng lẻ và cơ quan này sẽ “hoan nghênh thêm thông tin chi tiết để cho phép các kênh độc lập thích hợp đánh giá thêm”.