Dù bị kết tội tham nhũng và nhận hối lộ, cựu Tổng thống Brazil Lula da Silva vẫn được lòng dân. Ảnh: Getty

Dưới thời Tổng thống Lula, nhiều chính sách về nhà ở, giáo dục và bảo hiểm đã được ban hành với những điều khoản ưu đãi và hỗ trợ đời sống của người dân, đặc biệt dân nghèo. Họ được sở hữu nhà riêng, tham gia các dịch vụ giáo dục, nâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện đáng kể sự bất bình đẳng giữa các tầng lớp xã hội.

Bất chấp phán quyết của tòa án về hành vi tham nhũng và án phạt 12 năm tù đối với ông Lula, người dân nghèo ở Brazil vẫn một lòng ủng hộ ông, bởi chưa từng Tổng thống nào quan tâm để cải thiện cuộc sống cho họ như ông Lula. Người dân cho rằng, dù ông có vi phạm thì cũng không nghiêm trọng bằng nhiều chính trị gia khác.

Jucineide de Lima, 46 tuổi, nhân viên phục vụ sống tại một khu ổ chuột ở Recife, thủ phủ bang Pernambuco - quê hương của ông Lula nói: “Không ai không phạm lỗi trong cuộc đời. Ông ấy là người duy nhất mà tôi muốn bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sắp tới”. 

Chính phủ cựu Tổng thống Lula đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ trang trải tiền học phí tại các trường đại học công cho sinh viên nghèo. Nhiều suất học bổng tại các trường tư đã được trao và nhiều trường đại học liên bang mới mở nới lỏng tuyển sinh đầu vào hơn.

Các bang như Rio de Janeiro luôn dành một phần chỉ tiêu của những trường công cho các học sinh da màu. Chính sách này đã được Tổng thống kế nhiệm Dilma Rousseff tiếp tục triển khai vì những lợi ích xã hội to lớn, đặc biệt là trong việc xóa bỏ sự kì thị và bất bình đẳng đối với những người da đen hoặc người lai. 500.000 sinh viên đã quay trở lại trường học dưới thời Tổng thống Lula. 

Wesley Andrade, 20 tuổi, sinh viên ngành quan hệ quốc tế một trường đại học được tài trợ bởi Chính phủ tại Sao Goncalo (khu vực sầm uất gần Rio de Janeiro) và là nơi sinh sống của nhiều công nhân. Wesley cùng mẹ di cư từ vùng Đông Bắc đến với mong muốn tìm cơ hội ổn định cuộc sống. Nếu không nhờ các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, chắc chắn Wesley không thể trang trải các khoản học phí. 

Nhiều người còn nhận định, những chính sách của ông Lula không những bảo vệ Brazil khỏi những tác động từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009 mà còn giải quyết cốt lõi nạn đói nghèo, sự bất bình đẳng và giải quyết việc làm cho người dân. 

Ngoài ra, các khoản trợ cấp bằng tiền mặt đã được trao đến hàng chục hộ gia đình thu nhập thấp, tạo điều kiện cho những đứa trẻ được tham gia các chương trình tiêm chủng và cơ hội được đi học. Tính đến năm ngoái, 12 triệu người dân đã sở hữu nhà riêng nhờ các lợi ích từ chương trình hỗ trợ mua nhà giá rẻ “Ngôi nhà mơ ước”. 

Cũng cần nhấn mạnh rằng, dù đem lại nhiều lợi ích xã hội, nhưng xét trong dài hạn, các chính sách của cựu Tổng thống Lula vẫn còn nhiều hạn chế và chưa tạo sự phát triển bền vững. Nền kinh tế thương mại phát triển mạnh mẽ nhưng không duy trì trong thời gian dài do những chậm trễ trong việc tái cơ cấu bộ máy quản lý. 

Từ năm 2010 - 2016, tuổi thọ trung bình của Brazil tăng lên 6 năm, tạo gánh nặng cho ngân sách Nhà nước về chi trả các khoản hưu trí. Chất lượng giáo dục và số lượng người được đi học tăng nhưng năng suất lao động không đổi. Điều này dẫn đến tình trạng suy thoái kéo dài kể từ năm 2014, xóa dần các khoản phúc lợi và ưu đãi mà người dân được hưởng trước đó.

Cựu Bộ trưởng Các vấn đề chiến lược Marcelo Neri giải thích: “Đó là kết quả quá trình phát triển nóng không tính đến các yếu tố và hỗ trợ cần thiết để duy trì trong thời gian dài”. 

Ngày 8/4, cựu Tổng thống Lula đầu thú và nhận án 12 năm tù giam do tham nhũng và hối lộ. Điều này đồng nghĩa với việc ứng cử viên nặng ký nhất, người luôn giành được vị trí dẫn đầu trong các cuộc thăm dò trước thềm bầu cử, đã bị loại.

Phạm Thục Trinh