Người dân đeo khẩu trang trước một tòa nhà của Cơ quan An sinh Xã hội Nam Phi ở Cape Town. Ảnh: Nardus Engelbrecht / Gallo Images/Getty Images

Trả lời trong một cuộc hỏi đáp bằng văn bản của Quốc hội Nam Phi mới đây, Bộ trưởng Phát triển Xã hội Lindiwe Zulu nói rằng, nhiều vụ án gian lận và tham nhũng vẫn đang được điều tra, vì vậy quy mô thiệt hại chưa được thống kê đầy đủ.

Ước tính hiện tại là 536,7 triệu rand bị thiệt hại, trong tổng số ngân sách 1,5 nghìn tỷ rand được phân bổ trong 10 năm qua, kể từ năm tài chính 2012/2013.

Cũng theo bà Lindiwe Zulu, trong giai đoạn từ 2012/2013 đến năm tài chính 2021/2022, 1.174 người bị nghi ngờ đã hưởng lợi quá mức từ hệ thống trợ cấp xã hội, dẫn đến các vụ việc được chuyển đến cơ quan thực thi pháp luật.

Phần lớn những người được xác định là từ Bộ Phát triển Xã hội, với 761 công chức bị bắt giữ vì gian lận và tham nhũng.

Trước những con số đáng lo ngại nêu trên, đã có những cảnh báo liên tục về tham nhũng xung quanh các khoản trợ cấp ở Nam Phi, đặc biệt là trong bối cảnh các lời kêu gọi khoản hỗ trợ, cứu trợ xã hội 350 rand (được đưa ra vào năm 2020 để bảo vệ những người dễ bị tổn thương bởi đại dịch COVID-19) được mở rộng hoặc biến thành khoản trợ cấp thu nhập cơ bản cố định ở nước này.

Đầu năm 2022, bà Zulu lưu ý rằng, hàng nghìn công chức đã lợi dụng chương trình hỗ trợ 350 rand của Nam Phi, khiến nhà nước thiệt hại hàng triệu rand.

Bộ trưởng Phát triển Xã hội Nam Phi ước tính 536,7 triệu rand bị thiệt hại, trong tổng số 1,5 nghìn tỷ rand được phân bổ trong 10 năm qua. Ảnh: businesstech

Một báo cáo hồi tháng 12/2021 từ Văn phòng Tổng Kiểm toán xác định rằng, ít nhất 5.812 công chức đã gian lận nộp đơn xin và nhận được khoản trợ cấp 350 rand, gây thiệt hại 5,8 triệu rand.

Vụ việc đã tạo nên một cuộc tranh cãi xung quanh việc nên hay không tiếp tục khoản trợ cấp này. Trong khi Bộ Phát triển Xã hội cho rằng, khoản trợ cấp là cần thiết và đã phát huy được hiệu quả trong thời gian qua, giúp hàng triệu người dân có thêm thu nhập, góp phần đảm bảo an ninh lương thực, cần duy trì cho khoản trợ cấp được tiếp tục, trở thành nguồn thu nhập cơ bản cố định trong nước; thì phía Bộ Tài chính lại lên tiếng phản đối chiến dịch này.

Bộ Tài chính Nam Phi cho biết, việc gia hạn khoản trợ cấp hàng tháng 350 rand được đưa ra vào năm 2020 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 sẽ tiêu tốn ít nhất 50 tỷ rand mỗi năm.

Cách duy nhất để đảm bảo số tiền sẽ là tăng thuế, dẫn đến gánh thêm khoản nợ mới hoặc tái phân bổ vốn, và không có lựa chọn nào trong số đó là điều mong muốn.

Bộ trưởng Tài chính Nam Phi Enoch Godongwana cho biết, sẽ đưa ra Dự thảo ngân sách trung hạn vào tuần tới (26/10), trong đó đề cập đến khoản trợ cấp hoặc bất kỳ phần mở rộng nào dự kiến sẽ được thực hiện.