Nhiều vi phạm trong việc khai thác tài nguyên, khoáng sản tại tỉnh Quảng Bình. Ảnh: TQ

Kết luận thanh tra số 876 ngày 26/10/2022 của Thanh tra tỉnh Quảng Bình cho thấy, giai đoạn từ 1/1/2018 - 31/12/2021, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã tham mưu UBND tỉnh Quảng Bình cấp 38 giấy phép khai thác khoáng sản, bao gồm, 7 giấy phép khai thác đá; 25 giấy phép khai thác cát, trong đó có 9 giấy phép khai cát, sỏi lòng sông; 5 giấy phép khai thác đất san lấp và 1 giấy phép khai thác đất sét làm gạch ngói. Qua thanh tra cho thấy, việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản cơ bản bảo đảm theo quy định, các mỏ được cấp phù hợp với quy hoạch.

Cũng trong thời gian này, Sở TN&MT đã tham mưu UBND tỉnh gia hạn 4 giấy phép khai thác cát và 1 giấy phép khai thác đất san lấp. Nhìn chung, việc gia hạn đã được thực hiện cơ bản theo quy định.

Đoàn thanh tra kiểm tra tại 29/108 mỏ khoáng sản được UBND tỉnh cấp phép, phát hiện 11/29 mỏ có vi phạm. Trong đó có 7/11 mỏ khai thác khoáng sản có hành vi vi phạm các quy định về khu vực khai thác khoáng sản theo quy định tại Nghị định số 36/2020/NĐ-CP ngày 14/3/2020 của Chính phủ.

Có 4/11 mỏ, trong quá trình khai thác khoáng sản còn thực hiện chưa đúng nghĩa vụ của tổ chức khai thác khoáng sản quy định tại điểm d, g, khoản 2, Điều 55, Luật Khoáng sản và giấy phép khai thác khoáng sản đã được cấp, nhưng chưa đến mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực khoáng sản, cần phải bồi thường thiệt hại và thu hồi với số tiền trên 661 triệu đồng.

Qua thanh tra, phát hiện có vi phạm tại nhiều điểm cải tạo mặt bằng, kết hợp tận thu đất san lấp được cấp phép tại các huyện, thị xã, thành phố. Ảnh: TQ

Kết quả kiểm tra 72/144 điểm tạo mặt bằng, kết hợp tận thu đất san lấp được cấp phép tại các huyện, thị xã, thành phố, cho thấy có 7/72 điểm thực hiện chưa đảm bảo theo đúng giấy phép, hồ sơ thiết kế đã được duyệt; các sai phạm đã được đoàn thanh tra tính toán để thu hồi nộp ngân sách Nhà nước với tổng số tiền trên 1,095 tỷ đồng.

Đáng chú ý, có 2 điểm cải tạo mặt bằng kết hợp tận thu đất san lấp, khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác theo bề mặt, khai thác ngoài diện tích, độ sâu khai thác cho phép, khai thác hết phần taluy và tận thu phần đất phong hóa không để lại.

Thanh tra tỉnh đã có công văn chuyển số liệu vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác khoáng sản qua công tác thanh tra gửi UBND huyện Bố Trạch và UBND thị xã Ba Đồn để xử lý theo quy định.

Đối với việc chấp hành các nghĩa vụ đối với ngân sách Nhà nước trong hoạt động khai thác khoáng sản, kết quả thanh tra cho thấy, đến thời điểm 31/12/2021, các đơn vị hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Quảng Bình còn nợ đọng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường với số tiền trên 138,604 tỷ đồng. Trong đó, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản trên 105,487 tỷ đồng; tiền thuế tài nguyên trên 23,685 tỷ đồng; phí bảo vệ môi trường trên 9,908 tỷ đồng.

Đến thời điểm thanh tra (30/6/2022), các đơn vị mới thực hiện nộp số tiền trên 12,846 tỷ đồng. Trong đó, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản trên 3,26 tỷ đồng; tiền thuế tài nguyên trên 7,778 tỷ đồng; phí bảo vệ môi trường trên 1,8 tỷ đồng.

Số tiền thuế các đơn vị đang nợ tính đến ngày 30/6/2022 trên 125,757 tỷ đồng. Trong đó, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản trên 102,091 tỷ đồng; tiền thuế tài nguyên trên 15,565 tỷ đồng; phí bảo vệ môi trường trên 8,1 tỷ đồng.

Các đơn vị nợ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, tiền thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường đến ngày 30/6/2022 trên 125,757 tỷ đồng. Ảnh: TQ

Kết quả kiểm tra việc kê khai thuế tài nguyên môi trường và phí bảo vệ môi trường tại 14 đơn vị khai thác, phát hiện 2 đơn vị kê khai quyết toán thuế tài nguyên môi trường năm 2021 sai trên 260 triệu đồng.

Việc tính toán phí tài nguyên môi trường các điểm cải tạo mặt bằng, tận thu đất san lấp do UBND huyện và UBND tỉnh cấp phép, qua thanh tra cho thấy Chi cục Thuế huyện Bố Trạch và Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch - Ba Đồn tính toán phí bảo vệ môi trường chưa đúng số tiền trên 1,876 tỷ đồng.

Việc xử lý hoạt động khai thác khoáng sản, Thanh tra Sở TN&MT đã tiến hành kiểm tra và lập biên bản vi phạm hành chính, đồng thời tham mưu UBND tỉnh xử phạt số tiền trên 1,841 tỷ đồng.

Trong quá trình thanh tra, Chánh Thanh tra tỉnh Quảng Bình đã ban hành 9 quyết định thu hồi với tổng số tiền trên 1,842 tỷ đồng.

Trên cơ sở các biên bản xác nhận số liệu, đoàn thanh tra đã có 3 công văn chuyển số liệu vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác khoáng sản qua công tác thanh tra đến Sở TN&MT để xử lý, xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật và 2 công văn chuyển số liệu vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác khoáng sản qua công tác thanh tra đến UBND huyện Bố Trạch và UBND thị xã Ba Đồn để xử lý theo quy định.

Kỳ II: Kiến nghị xử lý trên 3,8 tỷ đồng