Đề nghị kiểm điểm Chủ tịch UBND tỉnh liên quan đến vi phạm đất đai

Không loại trừ tiêu cực trong quản lý, sử dụng đất 

TTCP vừa có Thông báo Kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; quản lý, sử dụng đất và quản lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn tỉnh Bến Tre (giai đoạn từ ngày 1/1/2015 đến 31/12/2018).

Theo Thông báo Kết luận của TTCP, công tác quản lý và sử dụng đất đai tại tỉnh Bến Tre trong giai đoạn 2015 - 2018 còn để xảy ra nhiều vi phạm, tồn tại.

Cụ thể: Công tác lập quy hoạch, lập kế hoạch sử dụng đất và tổng hợp báo cáo có chất lượng kém, tính khả thi không cao, còn mang tính ước lượng, không bám sát các chỉ tiêu được phân bổ, chưa tuân thủ nguyên tắc về sự phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giữa các cấp; vi phạm khoản 2 Điều 21 Luật Đất đai 2003 và khoản 2 Điều 35 Luật Đất đai 2013.

Công tác công khai quy hoạch không thực hiện hoặc có thực hiện thì chỉ mang tính hình thức, vi phạm Điều 28 Luật Đất đai 2003, điểm b và điểm c khoản 1 Điều 48 Luật Đất đai 2013

Đáng lưu ý, vi phạm trong lĩnh vực này thể hiện rõ nét trong việc tổ chức thực hiện các dự án sản xuất kinh doanh tùy tiện, trái quy hoạch tương đối phổ biến; đối với hoạt động khai thác cát, mặc dù không có chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất cho hoạt động khoáng sản nhưng tỉnh đã cấp phép khai thác với tổng diện tích 1.844 ha.

Theo kết luận của TTCP, các vi phạm này thể hiện ý thức, nhận thức chấp hành pháp luật kém nhưng cũng không loại trừ các yếu tố tiêu cực. Cá biệt có trường hợp UBND tỉnh cho phép thực hiện dự án trái quy hoạch sử dụng đất, không được sự đồng thuận của các ngành tham mưu và của chính quyền địa phương, gây khiếu nại, bức xúc cộng đồng dân cư nơi dự án triển khai.

“Do đó buộc phải dừng thực hiện dự án, gây lãng phí nguồn lực của xã hội”, Kết luận Thanh tra nêu rõ.

Buông lỏng quản lý

Kết luận Thanh tra cũng chỉ rõ, công tác quản lý công sản liên quan đến sắp xếp lại nhà, đất thực hiện chậm, có biểu hiện buông lỏng quản lý. Một số UBND cấp huyện đã tùy tiện sắp xếp xử lý và giao cấp nhà, đất sai đối tượng, sai quy định. Quỹ đất công bị buông lỏng quản lý trong một thời gian dài, dẫn đến tình trạng đất công bị lấn chiếm, sử dụng sai mục đích, điển hình như ở huyện Mỏ Cày Nam, Thạnh Phú, Chợ Lách và thành phố Bến Tre.

Đối với công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), theo Kết luận Thanh tra, nhìn chung công tác cấp GCNQSDĐ đạt tỷ lệ khá, số hồ sơ trễ hạn triếm tỷ lệ thấp. Tuy nhiên, hồ sơ cấp GCNQSDĐ sai quy định chiếm tỷ lệ tương đối cao. Sai phạm được phát hiện qua thanh tra ở nội dung này chủ yếu là thiếu căn cứ, cơ sở khi công nhận QSDĐ đối với hộ gia đình, cá nhân, dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách hoặc lạm thu.

Về quản lý đất rừng, diện tích rừng ở tỉnh Bến Tre không nhiều, tuy nhiên, công tác quản lý, bảo vệ yếu kém, tình trạng lấn chiếm, sử dụng đất rừng sai mục đích, sai đối tượng với diện tích 911ha. Cấp giấy chứng nhận chồng lấn với đất lâm nghiệp chưa được kiên quyết xử lý, thậm chí một số hộ dân làm nhà ổn định chưa có phương án xử lý di dời…

Về tài chính đất đai, qua thanh tra 20 dự án trên 134 dự án, TTCP phát hiện 14 dự án có sai phạm. Các sai phạm về xác định nghĩa vụ tài chính như: UBND tỉnh Bến Tre cho phép thu hồi đất không đúng quy định, dẫn đến cơ quan thuế cho phép khấu trừ chi phí đền bù, hỗ trợ và tái định cư khi xác định tiền sử dụng đất với số tiền là hơn 3,5 tỷ đồng quy hoạch sai vị trí đất thuộc khu vực đô thị trên bảng giá đất 5 năm.

UBND tỉnh Bến Tre giao, cho thuê đất cho Nhà nước trực tiếp quản lý không qua đấu giá quyền sử dụng đất cho Công ty CP Giáo dục Thành Thành Công, Công ty CP Đầu tư xây dựng chợ Thành Đô, dẫn đến các tổ chức trên được hưởng lợi từ việc được miễn tiền thuê đất, cần thu hồi lại cho ngân sách Nhà nước hơn 7,8 tỷ đồng.

Cũng theo Kết luận Thanh tra, Cục trưởng Cục Thuế đã cho phép miễn tiền sử dụng đất sai quy định với số tiền hơn 11,7 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đã buông lỏng quản lý Nhà nước về đất đai, dẫn đến Công ty CP Đầu tư và khai thác Biển Đông (được Nhà nước cho thuê đất thực hiện dự án nuôi nghêu và được miễn tiền thuê đất) góp vốn bằng quyền sử dụng đất thuê, bản chất là cho thuê lại quyền sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm là trái Luật Đất đai 2013, dẫn đến Công ty Biển Đông thu lợi trái quy định, phải thu về cho ngân sách 1,6 tỷ đồng.

Ngoài ra, UBND tỉnh Bến Tre còn khoanh định mỏ khoáng sản các khu vực sông Hàm Luông vào danh mục không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là trái quy định. Cần thu hồi giấy phép và tổ chức đấu giá theo đúng quy định của pháp luật.

Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh tham mưu UBND tỉnh Bến Tre cấp giấy phép khai thác khoáng sản đối với nhiều doanh nghiệp khi hồ sơ cấp phép không đảm bảo điều kiện theo quy định; buông lỏng quản lý dẫn đến Công ty CP VLXD Bến Tre khai thác vượt công suất không được phát hiện và xử lý. Cục Thuế tỉnh chưa có biện pháp xử lý cương quyết để thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về cho ngân sách, dẫn đến nợ kéo dài, không có khả năng thu hồi lên đến 16,1 tỷ đồng.

Đồng thời, 2 đơn vị trên buông lỏng quản lý trong việc kiểm tra, giám sát các tổ chức được cấp phép khai thác cát, dẫn đến công ty khai thác và bán cát nhưng không kê khai nộp thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng… gây thiệt hại ngân sách Nhà nước với số tiền tạm tính là 18,8 tỷ đồng. Hành vi này của Công ty CP Vật liệu xây dựng Bến Tre có dấu hiệu của tội trốn thuế theo quy định tại Điều 200 Bộ Luật hình sự năm 2015.

Chưa thực hiện nghiêm pháp luật thanh tra

Về thực hiện pháp luật thanh tra, nhiều đơn vị xây dựng và phê duyệt kế hoạch thanh tra có nội dung chung chung, không cụ thể, một số đơn vị thực hiện lập biên bản có tính pháp lý không cao; một số đơn vị thực hiện các cuộc thanh tra nhiều ngày nhưng không có sổ nhật ký đoàn thanh tra. Hầu hết các đơn vị có sổ nhật ký đoàn thanh tra ghi sơ sài, không đầy đủ theo quy định. Bên cạnh đó, một số kết luận thanh tra còn chung chung, sơ sài, kết luận chưa phù hợp nội dung thanh tra và hành vi sai phạm, kiến nghị xử lý không phù hợp nội dung thanh tra đã kết luận.

Việc tổ chức thực hiện pháp luật về tiếp công dân chưa được Chủ tịch UBND các cấp, người đứng đầu của các cơ quan, đơn vị quan tâm đúng mức. Chủ tịch UBND tỉnh tiếp dân định kỳ không đủ số ngày tối thiểu theo quy định; hầu hết Chủ tịch UBND cấp huyện thực hiện tiếp dân định kỳ không đầy đủ… Điển hình có Giám đốc Sở Nội vụ và Cục trưởng Cục thuế không thực hiện tiếp dân định kỳ, Giám đốc Sở Tài chính không thực hiện tiếp dân định kỳ năm 2015, 2016.

Về xử lý đơn thư, TTCP cho biết, các cơ quan chức năng tỉnh Bến Tre còn nhiều hạn chế, nhiều đơn vị chưa phân biệt được nội dung đơn theo các tiêu chí khiếu nại, phản ánh, kiến nghị; đơn chưa được xử lý đúng thời hạn theo quy định; đơn chuyển chưa đúng thẩm quyền giải quyết; việc theo dõi đơn chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết chưa cập nhật kịp thời các thông tin giải quyết vụ việc.

Trong thực hiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng, hầu hết các đơn vị thực hiện bổ nhiệm, bổ nhiệm lại công chức, viên chức có nhiều trường hợp (243 trường hợp) thiếu tiêu chuẩn quản lý Nhà nước, chính trị, ngoại ngữ, tin học theo quy định.

Đáng chú ý, tại thời điểm thanh tra, TTCP đã làm rõ 243 trường hợp được bổ nhiệm, bổ nhiệm lại công chức thiếu tiêu chuẩn, chứng chỉ về quản lý nhà nước, chính trị, ngoại ngữ, tin học theo quy định của Bộ Nội vụ. Cá biệt có trường hợp bổ nhiệm lãnh đạo cấp sở thiếu nhiều tiêu chuẩn.