ông Lê Văn Hiển (con trai bà Oanh) đang cung cấp tài liệu cho PV

* Trong tháng 3 này, UBND xã sẽ tổ chức cưỡng chế dứt điểm đối với gia đình bà Oanh

Đất ao hay đất vườn?

Như chúng tôi đã đề cập: Từ năm 1956, 13 hộ dân thuộc khu 3, 4 thôn Quế Dương, xã Cát Quế được chia một phần đất ao do Nhà nước tịch thu của địa chủ xứ đồng Bùi Đông là Gò Trung Quân (nay là ao Gò Trung Quân) để giao cho các hộ sản xuất nông nghiệp. Năm 1978, thực hiện chính sách giải phóng lòng sông, cải tạo, đắp đê, chống bão lụt, Đảng ủy, HĐND xã Cát Quế đã có nghị quyết về công tác quản lý ruộng đất. Theo đó ao, đầm lầy, bãi tập thể thống nhất quản lý, giao khoán nuôi cá tập thể, trong đó có diện tích ao của 13 hộ kể trên. Diện tích đất thuộc Gò Trung Quân được dùng để đào lấy đất đắp đê. 

Tranh chấp xảy ra bắt đầu từ năm 2003 khi các hộ dân kể trên đòi lại diện tích đất ao và xin đổi quyền sử dụng đất (QSDĐ). UBND xã đã có văn bản trả lời việc đòi đất này hoàn toàn không có cơ sở do các hộ đều đã được phân lại đất tại vị trí khác sau khi thu hồi khu ao Gò Trung Quân để lấy đất đắp đê. Cho tới thời điểm hiện tại, chỉ còn gia đình bà Oanh không chấp nhận cách giải quyết của xã vì cho rằng, trong giấy chứng nhận (GCN) QSDĐ của gia đình có ghi rõ về diện tích đất ao, nhưng trong nhà không hề có cái ao nào mà chỉ có diện tích đất ao tại khu Gò Trung Quân đã mua lại của bà Lễ từ năm 1969.

Bà Oanh đã cung cấp cho PV bản photocopy danh sách diện tích đất cụ thể của các hộ gia đình do UBND xã lập năm 1992 để trình UBND huyện Hoài Đức xin cấp GCN QSDĐ cho các hộ gia đình. Trong đó ghi rõ ông Lê Văn Phát (chồng bà Oanh) có 65m2 đất ao. Đây là căn cứ chính để bà Oanh nhất nhất khẳng định gia đình mình có phần đất tại ao Gò Trung Quân.

Trả lời vấn đề này, ông Phạm Thừa Ninh, cán bộ địa chính xã Cát Quế thừa nhận: Đây là sai sót trong quá trình làm thủ tục viết GCN QSDĐ cho gia đình bà Oanh. Thực chất, diện tích 65m2 đất ghi trong GCN QSDĐ của bà Oanh là đất vườn chứ không phải đất ao. Trong tờ khai xin cấp GCN QSDĐ năm 1991, ông Lê Văn Phát cũng kê khai 65m2 là đất vườn. Nhưng quá trình làm sổ đỏ, cán bộ xã làm hồ sơ ghi nhầm đất vườn thành đất ao và hiện phần diện tích này bà Oanh đã xây nhà. Đây cũng là lý do để bà Oanh luôn khẳng định gia đình mình có đất nằm trong ao Gò Trung Quân và tự ý đổ đất, chiếm 30m2 để trồng cây ăn quả. Do vi phạm của hộ bà Oanh và một số hộ dân trong khu vực, UBND xã Cát Quế đã nhiều lần lập biên bản vi phạm hành chính; ra quyết định xử phạt và quyết định cưỡng chế diện tích lấn chiếm. Nhưng đến nay, gia đình bà Oanh vẫn tái phạm.

 Phần đất đang tranh chấp tại khu ao Gò Trung Quân

Tại buổi làm việc với PV, ông Ninh cũng cung cấp cho PV xem Tờ bản đồ số 321C-II được đo năm 1990. Theo đó, diện tích đất trong GCN QSDĐ của gia đình bà Oanh mang số thửa 137 và 138a. Còn ao Gò Trung Quân nằm phía bên kia đường mang số thửa 157, diện tích 2.660m2 do HTX quản lý.

Giải quyết nửa vời
   
Đây có lẽ là cách lý giải phù hợp nhất cho việc tại sao vụ khiếu nại không phức tạp, nhưng lại kéo dài cả chục năm. Tìm hiểu quá trình giải quyết sự việc, chúng tôi nhận thấy rất nhiều văn bản đã được các cơ quan chức năng ban hành (từ xã Cát Quế đến tỉnh Hà Tây cũ). Trong đó đáng chú ý, trong các năm 2005, 2007 và 2010, UBND xã Cát Quế đã ban hành rất nhiều biên bản vi phạm hành chính và quyết định cưỡng chế đối với gia đình bà Oanh. Thế nhưng, cách giải quyết “đánh trống bỏ dùi” đã khiến sự việc không những không được giải quyết mà người dân càng có cớ tin rằng sẽ được giải quyết trả lại đất.
   
Trên thực tế, khi chúng tôi đến khảo sát khu vực tranh chấp, trên tổng diện tích đất thuộc Gò Trung Quân, UBND xã đang tiến hành xây dựng trường mẫu giáo cho con em trong xã, nhưng phía ngoài, gia đình bà Oanh vẫn đang làm hàng rào bao quanh phần đất tranh chấp. Phía mặt trước, gia đình bà Oanh còn gắn biển photocopy GCN QSDĐ của gia đình mình.

    Các văn bản giải quyết của cơ quan chức năng

Như vậy có thể thấy, nếu chính quyền xã không buông lỏng trong quản lý đất đai thì không có chuyện người dân tự ý lấy đất và cắm rào xung quanh. Ngoài ra, với giải thích của ông Ninh, UBND xã Cát Quế cũng phải chịu một phần trách nhiệm trong việc ghi nhầm giữa đất vườn và đất ao tại bản kê khai trình UBND huyện cấp GCN QSDĐ khiến người dân có cớ khiếu kiện kéo dài. Và đáng nhẽ, ngay khi phát hiện có sai sót, UBND xã phải nhanh chóng có phương án trình cấp có thẩm quyền khắc phục sự cố trên. Thế nhưng, UBND xã lại… lờ đi, dẫn đến nhiều hệ lụy sau này.
   
Thừa nhận điều này, ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Quế cho biết, UBND xã đã nhiều lần có văn bản khẳng định việc các hộ đề nghị trả lại ao là không có căn cứ. UBND huyện Hoài Đức, UBND tỉnh Hà Tây (cũ) cũng đã có quyết định giải quyết và khẳng định việc đòi lại ao là không có cơ sở. Đồng thời, không chấp nhận việc đổi đất nông nghiệp của các hộ về vị trí ao Gò Trung Quân. Do vậy, trong tháng 3 này, UBND xã sẽ tổ chức cưỡng chế dứt điểm đối với gia đình bà Oanh để lấy đất hoàn thiện các công trình xây dựng trường mẫu giáo theo chủ trương của UBND huyện, (1 trong 7 dự án giáo dục có kinh phí từ huyện đang được triển khai trên địa bàn xã). Ông Sơn khẳng định: “Lần này, UBND xã sẽ xử lý nghiêm, dứt điểm”.
     
Thiết nghĩ, không chỉ UBND xã “hô” quyết tâm mà cả UBND huyện Hoài Đức cũng cần phải có động thái quyết liệt, cùng UBND xã và các ngành chức năng sửa các lỗi cơ bản để giải quyết dứt điểm vụ việc, tránh khiếu kiện kéo dài.
   

Phương Hiếu - Khánh Linh