Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, năm 1978, Nhà nước trưng dụng đất của các hộ dân tại xã Vĩnh Mỹ (nay là phường Vĩnh Mỹ) thị xã Châu Đốc để xây dựng trạm bơm Mương Thủy, trong đó có phần đất của bà Đinh Thị Đối diện tích 3.000m2 (15m X 200m). Theo chủ trương chung tại thời điểm đó, hộ giải tỏa có nhà, vật kiến trúc được hỗ trợ di dời và được bồi hoàn hoa lợi trên mặt đất. Hộ bà Đinh Thị Đối phải di dời 4 ngôi mộ và được hỗ trợ là 60 đồng. Mặc dù chấp hành di dời, nhưng hộ bà Đối vẫn KN (đơn năm 1978).

Năm 1998, bà Thái Thị Ngọc là con của bà Đối (lúc này đã chết) có đơn yêu cầu được bồi hoàn hoa lợi và thành quả lao động trên diện tích 3.000m2 đất, với lý do gia đình chưa được giải quyết bồi hoàn, hỗ trợ khi di dời.

Ngày 7/11/2002, UBND tỉnh ký Quyết định số 2640/QĐ-UB-KN bác đơn KN của bà Thái Thị Ngọc đòi bồi hoàn thành quả lao động đất hiện đang sử dụng làm trạm bơm Mương Thủy. Theo UBND tỉnh, vào thời điểm năm 1978, các trường hợp trưng dụng đất để xây dựng các công trình thủy lợi, không có chủ trương bồi hoàn đất.

 Bà Ngọc KN đến Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đòi được đền bù đất mà Nhà nước trưng dụng và nhận lại 1.000m2 đất Nhà nước chưa sử dụng.

Ngày 1/9/2004, Bộ TN&MT có Văn bản số 3138/BTNMT-TTr nêu rõ: Quyết định số 2640/QĐ-UB-KN ngày 7/11/2002 của Chủ tịch UBND tỉnh An Giang giải quyết KN của bà Thái Thị Ngọc là phù hợp với quy định của pháp luật.

Hiện nay, trạm bơm Mương Thủy vẫn đang hoạt động phục vụ tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp trong khu vực. Phần đất tiếp giáp trạm bơm, năm 2005, thị xã Châu Đốc sử dụng để xây dựng nghĩa trang liệt sĩ.

Bà Ngọc thường xuyên KN tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội.    
 
Ngày 20/2/2009, Thanh tra Chính phủ và UBND tỉnh tổ chức tiếp, đối thoại. Bà Ngọc cung cấp địa bộ số 190, lô số 457 tờ bản đồ số 01 do ông Đinh Văn Thân (ông ngoại bà Ngọc) đứng bộ, chứng minh diện tích đất KN là 0,396ha lớn hơn diện tích đất đã KN trước đây.

Kết quả kiểm tra của Sở TN&MT An Giang khẳng định: Vị trí đất trạm bơm Mương Thủy không thuộc địa bộ số 190, lô số 457 do ông Đinh Văn Thân đứng bộ mà bà Ngọc đã cung cấp.  

Từ diễn biến trên cho thấy, KN của bà Ngọc vừa qua đã được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét nhiều lần và giải quyết đúng chính sách, pháp luật, có lý, có tình. Diện tích đất Nhà nước trưng dụng của gia đình bà Ngọc là 3.000m2 để xây dựng trạm bơm phục vụ sản xuất nông nghiệp. Địa bộ đất mà bà Ngọc sử dụng để KN đã được cơ quan chuyên môn khẳng định không trùng với vị trí đất trạm bơm Mương Thủy. Nhưng, xét thực tế vào thời điểm xây dựng trạm bơm Nhà nước có trưng dụng đất trực tiếp từ bà Đối nên việc công nhận tư cách chủ cũ đối với diện tích đất này của gia đình bà Ngọc là phù hợp. Theo quy định của pháp luật tại thời điểm, việc trưng dụng đất để xây dựng công trình lợi ích quốc gia thì không bồi hoàn đất mà chỉ hỗ trợ di dời nhà, vật kiến trúc và được bồi hoàn hoa lợi trên mặt đất. Mặt khác, đơn KN trước đây của bà Đối đều không yêu cầu cấp đất khác mà chỉ đòi được bồi hoàn. Nay bà Ngọc yêu cầu được bồi hoàn đất hoặc hoán đổi đất khác là không có căn cứ để giải quyết.

Bà Ngọc KN cho rằng, trước đây Nhà nước trưng dụng đất của gia đình bà để xây dựng trạm bơm nhưng nay lại xây dựng nghĩa trang liệt sĩ là sai mục đích. Nhận định này là không đúng vì đất trưng dụng được Nhà nước sử dụng đúng mục đích, việc sử dụng một phần đất để xây dựng nghĩa trang liệt sĩ cũng vì lợi ích quốc gia và mang tính nhân văn sâu sắc. Vì thế, không có việc giải quyết trả lại đất cho bà Ngọc do sử dụng sai mục đích.

Về yêu cầu ông Thường và bà Vân phải trả lại đất lấn chiếm, đây là vụ tranh chấp giữa cá nhân với cá nhân với nhau, nếu bà Ngọc có tranh chấp thì được giải quyết theo quy định của pháp luật về tranh chấp đất đai, không liên quan đến vụ việc này.

Về yêu cầu bồi hoàn hoa lợi, mồ mả mà bà Đối kê khai trong đơn (năm 1978), nếu gia đình chưa nhận bồi hoàn thì sẽ được bồi hoàn theo thời giá hiện nay. Trường hợp hoàn cảnh gia đình bà Ngọc đang gặp khó khăn về chỗ ở, UBND tỉnh sẽ xem xét giải quyết bán cho 1 nền nhà tại khu dân cư của TP Long Xuyên để ổn định cuộc sống, nhưng bà Ngọc phải có đơn yêu cầu.

Thực hiện Kế hoạch số 319/KH-TTCP ngày 20/2/2009 của Thanh tra Chính phủ kiểm tra, rà soát vụ việc KN, tố cáo tồn đọng, bức xúc, kéo dài, ngày 14/9/2010, Thanh tra Chính phủ, Bộ TN&MT phối hợp với UBND tỉnh An Giang đã tổ chức tiếp và công bố kết thúc giải quyết KN đối với bà Thái Thị Ngọc.

Chính vì thế, tại  Quyết định số  202/TB-UBND,  Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Huỳnh Thế Năng đã thông báo kết thúc giải quyết KN đối với bà Thái Thị Ngọc. Yêu cầu bà Ngọc nghiêm chỉnh chấp hành theo quyết định của tỉnh, chấm dứt KN.

Căn cứ Kết luận của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng tại khoản 1 Thông báo số 89/TB-VPCP ngày 19/3/2009 của Văn phòng Chính phủ, UBND tỉnh An Giang đề nghị các cơ quan T.Ư không tiếp nhận đơn, không chuyển đơn KN của bà Ngọc.

Thành Long