Đại diện các hộ dân trước trụ sở UBND quận Bình Tân

Cũng theo công văn vừa nêu, ngày 13/11/2007 UBND TP. Hồ Chí Minh đã có Văn bản số 7826/UBND-PC giao UBND quận Bình Tân thụ lý đơn liên quan DA Siêu thị An Lạc. Nhưng ngày 16/5/2011 vừa qua, đại diện chính quyền quận Bình Tân (với sự có mặt của Phó chánh Thanh tra quận Phạm Văn Dũng, Phó Phòng Tư pháp quận Vương Tấn Độ, Phó Ban Dân vận quận Lê Thị Ngọc Thuý và Phó Chủ tịch UBND phường Nguyễn Thái Thùy Hương) đã tổ chức cuộc họp với đại diện một số hộ dân liên quan đến việc thu hồi đất DA từ năm 1998. Biên bản tiếp Công dân lúc 14 giờ cùng ngày tại đây ghi rõ: Các hộ dân yêu cầu “Do đất chưa có quyết định thu hồi đã cưỡng chế nên yêu cầu phải trả lại đất, và qua ngày bầu cử 22/5/2011 phải mời lên giải quyết dứt điểm”. Phía đại diện UBND quận Bình Tân đã ghi nhận ý kiến trên của các hộ dân là: “Sẽ báo cáo UBND quận xem xét giải quyết theo quy định, đề nghị các hộ dân từ nay đến sau ngày bầu cử 22/5/2011 không tụ tập khiếu nại đông người, mất an ninh trật tự”. Biên bản vừa nêu đến nay chưa được giải quyết, là bằng chứng của việc UBND quận Bình Tân trả lời chưa sát đúng sự thật. 

Thực tế, từ tháng 3 đến tháng 6/1998, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh (cũ) đã chỉ đạo thu hồi 197.420 m2 đất của 97 hộ dân tại khu phố 5, phường Bình Trị Đông, thuộc quận Bình Tân ngày nay, để cho các DN thuê xây dựng Siêu thị An Lạc. Nhưng đến ngày 4/7/1998, Thủ tướng Chính phủ mới có Quyết định số 554/QĐ-TTg về việc thu hồi 148.716 m2 đất thuộc xã Bình Trị Đông, huyện Bình Chánh; trong đó 100.000 m2 để xây dựng Siêu thị An Lạc, UBND TP quản lý 48.716 m2, diện tích còn lại để xây dựng bảo vệ hành lang tuyến điện cao thế và mở rộng giao thông. Như vậy việc UBND huyện Bình Chánh (cũ) tự ý cưỡng chế thu hồi đất của các hộ dân vượt đến 97.420 m2, và trước cả quyết định của Thủ tướng Chính phủ là vi phạm Luật Đất đai, khiến mâu thuẫn giữa chính quyền với người dân ngày càng phức tạp. 14 năm qua, hàng chục gia đình bị thu hồi và bồi thường đất không đúng quy định đã tập trung trước UBND quận Bình Tân khiếu nại yêu cầu trả lại đất nhưng không được chính quyền giải quyết đúng quy định pháp luật, vì thế các hộ dân kéo lên UBND quận, TP và ra cả Trung ương. 

Theo phản ánh của nhiều hộ dân, cho rằng việc khiếu kiện đông người làm mất an ninh trật tự, chính quyền quận Bình Tân đã huy động lực lượng “hết bắt vào rồi lại thả ra” để khống chế người dân. Chị Nguyễn Thị Lài bức xúc trước việc chính quyền địa phương “chỉ đạo lấy đất” không cần ra quyết định thu hồi. Khi người dân tập trung khiếu nại, chính quyền nhiều lần cho “lực lượng áp giải” người dân như những tội phạm. Dẫn kết quả khám nghiệm của Bệnh viện Triều An, chị Lài cho biết: Ngày 6/7/2010 trong khi bà Phạm Thị Năm 60 tuổi đang yêu cầu chính quyền trả lại đất, bị bảo vệ tên là Thận “đánh gãy răng” chấn thương đầu và mặt. Trong đơn gửi các cơ quan chức năng, người dân tố cáo “hậu quả việc làm ngang ngược” là hàng chục hộ gia đình bị lâm cảnh màn trời chiếu đất. Ông Trần Hữu Nghiệp 72 tuổi cho biết: Gia đình ông có 2.358 m2 đất ở và 4.090 m2 đất canh tác. Tháng 3/1998, chính quyền “bất ngờ” cưỡng chế, gia đình 13 nhân khẩu chỉ mua được 160 m2 đất tái định cư, không có đất sản xuất. Trong khi đó, các hộ ông Lung, ông Ngân, ông Mười và nhiều hộ khác không bị giải tỏa, nhưng mỗi hộ được mua từ 2 đến 4 nền tái định cư. Theo ông Nghiệp, chính quyền địa phương không những “vi phạm” quyền lợi mà làm vậy là không công bằng. 

Trước khiếu nại của người dân và thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Đoàn Công tác liên ngành của Chính phủ đã tiến hành kiểm tra xem xét vụ việc tại khu vực Siêu thị An Lạc. Kết luận số 61/XKT ngày 15/1/2001 của Đoàn Công tác liên ngành Chính phủ về việc giải quyết khiếu nại cho thấy: Quá trình thực hiện DA đã có những thiếu sót, khuyết điểm liên quan đến trách nhiệm của UBND TP. Hồ Chí Minh, các cơ quan tham mưu của TP, UBND huyện Bình Chánh và các đơn vị chức năng của huyện. Giải tỏa trước khi Thủ tướng chưa có quyết định thu hồi, diện tích thu hồi vượt quá 48.704 m2 so với diện tích được Chính phủ phê duyệt; việc quản lý lỏng lẻo, thiếu dân chủ công khai; áp giá đền bù không hợp lý dẫn đến người nghèo không mua nổi nền đất, không tái định cư được nơi ở mới, đời sống của dân bị xáo trộn nên đã phát sinh khiếu kiện đông người, phức tạp, vượt cấp. 

Luật Đất đai từ năm 1993 tại Điều 28 ghi rõ: “Việc thu hồi đất để chuyển sang mục đích khác phải theo đúng quy hoạch và kế hoạch đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét duyệt. Trước khi thu hồi đất phải có thông báo cho người đang sử dụng biết về lý do thu hồi, thời gian và phương án đền bù thiệt hại”. Điều 86 đã quy định: Người nào lợi dụng chức vụ quyền hạn, hoặc vượt quá quyền hạn giao đất, thu hồi đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trái quy định của pháp luật, bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật đất đai, quyết định xử lý trái pháp luật hoặc có hành vi khác, gây thiệt hại đến tài nguyên đất đai, quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất, thì tùy theo mức độ nhẹ hoặc nặng mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên đến nay, đơn khiếu nại tố cáo của người dân vẫn tiếp tục được gửi đi vì chưa được giải quyết thỏa đáng.

(Còn tiếp)

 Trúc Lâm