Thứ trưởng Bộ Công Thương: Áp dụng biểu giá 5 bậc, 98% số hộ trả ít tiền điện hơn. Ảnh: N.Bắc

Theo dự thảo quyết định của Thủ tướng về cơ cấu giá bán lẻ điện, giá điện sinh hoạt vẫn thiết kế theo bậc thang nhưng được rút ngắn từ 6 xuống còn 5 bậc. Giá ở bậc cao nhất (701 kWh trở lên) là hơn 3.612 đồng một kWh, chưa gồm thuế VAT.

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ chiều muộn ngày 6/12, Thứ trưởng Công Thương Đỗ Thắng Hải nhận mạnh việc cần thiết duy trì quy định giá điện theo bậc thang bởi do tính chất đặc thù của loại hàng hóa này là sản xuất và tiêu thụ đồng thời, lưu trữ điện năng tốn kém.

Thêm nữa, giá điện theo bậc thang sẽ khuyến khích người dân sử dụng điện tiết kiệm.

“Giá điện sinh hoạt theo bậc thang đơn giản trong áp dụng, nhưng cũng phù hợp tương đối với điều kiện Việt Nam”, ông Hải nói, nhiều nước trong khu vực và thế giới cũng áp dụng biểu giá tương tự.

Theo phương án giá được Bộ Công Thương đưa ra, giá điện các bậc thang 1-5 được tính bằng 90-180% giá bán lẻ điện bình quân 2.006,79 đồng một kWh (mức điều chỉnh từ ngày 9/11).

Như vậy, giá thấp nhất (bậc 1) khoảng 1.806 đồng một kWh và cao nhất (bậc 5) là 3.612 đồng một kWh. Các mức giá này chưa bao gồm thuế VAT.

Phương án giá sinh hoạt theo 5 bậc, ông Hải cho rằng, sẽ phản ánh chi phí, tức phân bổ chi phí đến từng nhóm khách hàng sử dụng; giúp hạn chế một phần tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa.

Chênh lệch giữa bậc 1 và 5 là hai lần, phù hợp với xu thế chung của thế giới nhằm khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả.

Các hộ dùng điện dưới 710 kWh một tháng, khoảng 98% số hộ dùng điện, sẽ phải trả ít tiền điện hơn. Ngược lại, hộ dùng điện nhiều, trên 711 kWh một tháng, chiếm khoảng 2% số hộ dùng điện toàn quốc, tiền điện tăng khi thay biểu giá.

Góp ý cho biểu giá bán lẻ điện, nhiều chuyên gia khuyến nghị Việt Nam cần tính tới áp dụng giá điện hai thành phần, gồm giá công suất và điện năng tiêu thụ.

Giải thích tại họp báo, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói đây là cơ chế mới, cần nghiên cứu, thử nghiệm kỹ lưỡng để tránh tác động tới các nhóm khách hàng dùng điện. Một số nước đang áp dụng giá điện hai thành phần nhưng chỉ dành cho nhóm sản xuất.

“Bộ sẽ nghiên cứu, đề xuất áp dụng thử nghiệm hai thành phần với một số khách hàng sản xuất, để có cơ sở tính giá bán lẻ điện bình quân, cũng như đánh giá tác động chi phí tới các khách hàng dùng điện”, theo lời ông Hải.

Cũng theo dự thảo cơ cấu biểu giá mới, giá điện cho nhóm khách hàng sản xuất, kinh doanh vẫn tính theo giờ thấp, cao điểm. Ông Hải nói, việc áp dụng theo thời gian dùng điện trong ngày hiện vẫn phù hợp, góp phần tối ưu vận hành hệ thống và đảm bảo khuyến khích các hộ dùng điện tiết kiệm, hiệu quả.

Lãnh đạo Bộ Công thương phân tích, hệ thống điện luôn có chênh lệch về nhu cầu dùng điện giữa giờ thấp - cao điểm, nên phải có dự phòng lớn.

“Một số nhà máy được đầu tư chỉ cho vận hành cao điểm, có số giờ vận hành ít nên giá rất cao, khiến điều hành hệ thống điện rất khó khăn, làm tăng tổn thất điện năng”, ông Hải nhìn nhận, việc này tạo áp lực vốn đầu tư rất lớn.

Do đó, trong các giờ cao điểm, để đủ công suất, hệ thống điện phải huy động các nhà máy turbin khí, chạy dầu giá cao. Vì thế, biểu giá vào giờ cao điểm cao hơn giờ bình thường hoặc thấp điểm để phản ánh đúng thực tế chi phí sản xuất.

“Nếu không áp dụng giá cao điểm vào những giờ cao điểm của hệ thống, nhu cầu công suất của hệ thống sẽ còn tăng cao hơn nữa, dẫn tới khó khăn trong cung cấp điện giờ cao điểm”, Thứ trưởng Bộ Công thương nhấn mạnh.

Ngoài ra, theo ông Hải, việc áp dụng biểu giá bán lẻ điện theo thời gian sử dụng trong ngày nhằm khuyến khích các khách hàng dịch chuyển một phần nhu cầu dùng tại giờ cao điểm sang thấp điểm, bình thường.

Như vậy, hộ tiêu thụ điện sẽ tiết kiệm được chi phí, còn hệ thống điện giảm phụ tải trong các giờ cao điểm, góp phần giảm áp lực vốn đầu tư xây dựng nguồn mới.