(Thanh tra)- Theo truyền thuyết của dân tộc Ba Na vùng này được lưu lại rằng: Kon Tum ban đầu chỉ là tên gọi của một làng người Ba Na. Khoảng trước năm 1800 thì không có tên gọi Kon Tum, vì làng Kon Tum chưa xuất hiện.
Thuở ấy, trong vùng người Ba Na (thuộc TP Kon Tum ngày nay) có làng người địa phương ở gần sông Đăk Bla tên gọi là Kon Trangor (về sau gọi là Chư Hreng). Lúc ấy làng Kon Trangor rất thịnh vượng, với dân số khá đông. Giữa các làng luôn có sự gây chiến đánh nhau. Vì thế, những người đồng bào làng Kon Trangor cũng thường đem dân làng mình đi đánh phá các làng khác để chiếm đoạt của cải và bắt người về làm nô lệ.
Trong số những người đồng bào làng Kon Trangor có một người tên là Jaxi, có 2 con trai là Jơ Rông và Uông. 2 người này không thích cảnh những người đồng bào vùng này luôn gây chiến đánh nhau với các làng khác, nên đã ra đi làm nhà ở mới riêng gần chỗ có hồ nước cạnh sông Đăk Bla. Vùng đất này rất tốt và có nhiều thuận lợi cho việc định cư sinh sống nên dần dần có nhiều người đến ở, mỗi ngày một phát triển thêm đông, lập thành một làng mới với tên gọi Kon Tum. Từ đó, Kon Tum trở thành tên gọi chính thức cho một làng mới lập ra của người Ba Na sát bên bờ sông Đăk Bla, nơi có nhiều hồ nước trũng.
Dịch từ tiếng Ba Na ra tiếng Việt, Kon Tum có nghĩa là Làng Hồ (Kon là làng, Tum là hồ, ao, bàu nước...) và tên gọi Kon Tum gắn liền với địa danh như đã đề cập ở trên. Đến năm 1913, tỉnh Kon Tum chính thức thành lập, bao gồm cả địa giới hành chính của 2 tỉnh Đắk Lắk và Gia Lai ngày nay. Ngay từ thưở ấy, TP Kon Tum đã được chọn làm trung tâm tỉnh lỵ, còn Buôn Ma Thuột và Plei Ku chỉ là 2 địa lý hành chính trực thuộc… Bởi đây chính là vùng đất địa đầu phía Bắc, nối Tây Nguyên với vùng Đông Nam bộ và khu vực duyên hải miền Trung, có vị trí cực kỳ quan trọng về mặt chiến lược…
Cũng bởi có vị trí quan trọng như vậy, nên trong tiến trình lịch sử, Kon Tum luôn bị các thế lực thù địch và ngoại xâm đặt vào tầm ngắm. Thời kỳ đầu của cách mạng, Kon Tum được biết đến với khu ngục tù nổi tiếng do thực dân Pháp thành lập, là nơi giam cầm các chiến sĩ cách mạng khu vực miền Trung - Tây nguyên những năm 1930, 1931…
Năm 1945, Kon Tum được giải phóng và thành lập chính quyền Việt Minh. Năm 1946, trong dã tâm thôn tính nước ta lần thứ hai, thực dân Pháp đã bằng mọi giá đánh chiếm lại Kon Tum… Đến năm 1954, Kon tum là tỉnh đầu tiên và duy nhất ở Tây Nguyên được giải phóng, chính quyền cách mạng thị xã được thành lập. Và trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, chiến thắng Đắk Tô - Tân Cảnh ở Bắc Kon Tum đã mở màn cho chiến dịch giải phóng Tây Nguyên, tiến đến giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước…
Với những đóng góp, hy sinh to lớn trong 2 cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP Kon Tum đã vinh dự được Nhà nước trao tặng danh hiệu cao quý: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình phát triển mới của đất nước và Tây nguyên nói chung, năm 1991, tỉnh Kon Tum đã được tái thành lập theo Nghị quyết Quốc hội khoá VIII, kỳ họp thứ IX. TP Kon Tum trở lại với vai trò là trung tâm chính trị, kinh tế - xã hội và khoa học kỹ thuật của tỉnh Kon Tum.
Có thể xem đây là sự kiện hết sức quan trọng đối với Đảng bộ, chính quyền và cộng đồng đồng bào các dân tộc trên địa bàn Kon Tum, đánh dấu và khơi dậy một thời kỳ phát triển mới cho vùng đất trọng điểm nằm về địa đầu phía Bắc Tây Nguyên này… Thời kỳ của công nghiệp hoá, hiện đại hoá một cách toàn diện trên nền tảng của một đô thị có truyền thống lâu đời, giàu bản sắc văn hoá, có an ninh chính trị được giữ vững, trật tự an toàn xã hội luôn bảo đảm, để tạo tiền đề cho việc thu hút các nguồn lực đầu tư, xây dựng Kon Tum thành đô thị ngày càng phát triển một cách toàn diện.
(Theo komtum.gov.vn)
