Theo đề xuất của Bộ Tài chính, sở dĩ phải áp thuế XK cho phôi thép và sản phẩm thép XK là 3% vì lợi nhuận của ngành Thép có được là do hưởng lợi từ giá điện thấp khoảng từ 10 - 15 USD/tấn, tùy theo công nghệ tiên tiến hay lạc hậu. Trong khi đó, ngành Điện đang lỗ vẫn phải mua điện giá cao của nước ngoài để bù đắp sản lượng thiếu hụt trong nước.
     
Trước đề xuất này của Bộ Tài chính, VSA và các DN thép đã khẳng định không có cơ sở thuyết phục và nếu áp thuế XK sẽ gây khó khăn nhiều cho sản xuất thép trong nước. Ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch VSA băn khoăn “không biết Bộ Tài chính căn cứ vào đâu, bởi giá điện trong cơ cấu giá thành sản phẩm thép chiếm tỷ lệ thấp, vì thế lãi trong sản xuất thép và XK không hoàn toàn do giá điện thấp mang lại, kể cả khi tính đủ giá điện do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (FVN) đề nghị”. Trong các sản phẩm thép, tiêu hao điện lớn nhất là sản xuất phôi 600kwh/tấn, còn lại các sản phẩm khác, chỉ tiêu hao 100 - 120 kwh/tấn. Song, việc sản xuất phôi trong nước là nhằm giảm bớt lượng nhập khẩu và đây là một chủ trương của Nhà nước.
    
Nhiều DN thép gay gắt: Trong lúc tình hình sản xuất gặp khó khăn do ảnh hưởng khủng hoảng, các cơ quan, ban, ngành cần tìm biện pháp hỗ trợ, đằng này lại tìm những “chiêu” chỉ để hỗ trợ cho riêng mình, bất chấp DN ra sao. Vấn đề ngược lại là, ngành Điện đã cung cấp gián đoạn và mất điện đột xuất sẽ tổn hại đến sản xuất lớn hơn nhiều so với tăng giá.
     
Mặt khác, XK các sản thép là cấp thiết vì nhập siêu trong trong ngành Thép là rất cao. Hơn nữa, tình trạng đầu tư không tuân thủ quy hoạch của Thủ tướng phê duyệt tháng 9/2007 làm cho công suất các nhà máy hiện tại đã vượt xa nhu cầu thị trường trong nước. Theo tính toán VSA gửi lên Thủ tướng Chính phủ, việc đánh thuế 3% với sản phẩm thép XK đã vượt xa so với mức bù giá do EVN đề nghị.
    
Sản phẩm phôi thép dù tiêu hao điện nhiều nhất, nhưng lượng phôi XK và tái XK không đáng kể, chủ yếu bán cho các nhà máy cán thép trong nước. Số lượng 11.300 tấn phôi XK năm 2010 của các Cty thương mại từ tái xuất là chính, tăng hơn 609% vì từ khi Cty Posco (Hàn Quốc) đưa nhà máy cán nguội công xuất 1,2 triệu tấn/năm vào sản xuất khiến tổng công suất cán nguội cả nước tăng đột biến lên 2,7 triệu tấn/năm, trong khi nhu cầu trong nước năm 2010 chỉ ở mức 1,3 triệu tấn, nên Posco XK là chủ yếu.
    
Việt Nam là nước mới tham gia thị trường XK thép, tính cạnh tranh về giá thành còn thấp, nếu đánh thuế XK vào thép sẽ giảm khả năng XK, lượng dư thừa sẽ trầm trọng hơn. Vì thế, VSA kiến nghị phải xem lại việc không đánh thuế vào các sản phẩm thép XK, khuyến khích các Cty thép XK sản phẩm để tận dụng công suất đã đầu tư nhằm mang lại công ăn việc làm cho người lao động, góp phần phát triển kinh tế đất nước và giảm nhập siêu trong ngành Thép. Đó cũng là biện pháp góp phần thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ.

   Đức Mạnh